Τα άδεια ταμεία που μπορεί να οδηγήσουν σε στάση εξωτερικών πληρωμών επισείει η κυβέρνηση προκειμένου να ασκήσει πίεση στους πιστωτές προσερχόμενη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Κύκλοι της ελληνικής κυβέρνησης προειδοποιούν για διακοπή στην πληρωμή του δημόσιου χρέους αν οι δανειστές δεν προχωρήσουν άμεσα στην εκταμίευση των δόσεων τις οποίες καθυστερούν από το 2014.
Είναι απολύτως σαφές ότι αν δεν υπάρξει συμφωνία στο Eurogroup που να απελευθερώνει ποσά για την Ελλάδα, αργά ή γρήγορα η χώρα θα βρεθεί σε ταμειακό αδιέξοδο καθώς οι πηγές εξεύρεσης κεφαλαίων από το εσωτερικό έχουν στερέψει.
Την περασμένη εβδομάδα η κυβέρνηση ξεπέρασε τον σκόπελο της πληρωμής των μισθών και συντάξεων κάνοντας «σαφάρι» στα αποθεματικά φορέων της Γενικής Κυβέρνησης.
Συγκεκριμένα, μεταφέρθηκαν σε λογαριασμούς της Τράπεζας της Ελλάδος και από εκεί στο Δημόσιο Ταμείο μέσω ρέπος 120 εκατ. ευρώ του ΟΑΕΔ, 80 εκατ. ευρώ της Περιφέρειας Αττικής, 300 εκατ. ευρώ από το ΕΤΕΑΝ, 300 εκατ. ευρώ από το Αττικό Μετρό, ενώ ως την Παρασκευή εκκρεμούσαν 200 εκατ. ευρώ από το Κτηματολόγιο και άλλα τόσα από τον ΕΛΓΑ. Συνολικά, τον τελευταίο καιρό υπολογίζεται ότι το Δημόσιο με αυτόν τον τρόπο συγκέντρωσε περί το 1 δισ. ευρώ.
Στέρεψαν οι πηγές
Από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους (ΓΛΚ) και τον Οργανισμό Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) έχει βρεθεί ότι στα αποθεματικά διαφόρων κρατικών φορέων και ταμείων ήταν «παρκαρισμένα» κεφάλαια συνολικού ύψους 13,5 δισ. ευρώ από το περασμένο φθινόπωρο. Από αυτά 11,5 δισ. ευρώ μέσω ρέπος έχουν αξιοποιηθεί για την κάλυψη αναγκών του Δημοσίου.
Για να χρησιμοποιηθούν και τα υπόλοιπα 2 δισ. ευρώ εκτιμάται ότι απαιτείται νομοθετική ρύθμιση που να προβλέπει ότι τα διαθέσιμα των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης θα κατατίθενται υποχρεωτικά στην Τράπεζα της Ελλάδος.
Επίσης, το Δημόσιο στμάτησε να καταβάλλει εισφορές σε ασφαλιστικά ταμεία εύρωστων οργανισμών όπως ο ΟΤΕ, που διατηρεί τις καταθέσεις του στο εξωτερικό. Το ζήτημα της επιστροφής των καταθέσεων του ΟΤΕ έχει θέσει στη διοίκηση του οργανισμού αλλά και άλλων επιχειρήσεων ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης.
Η αφαίμαξη από τις τράπεζες των καταθέσεων Ταμείων και φορέων της Γενικής Κυβέρνησης δημιούργησε ζήτημα ρευστότητας στα πιστωτικά ιδρύματα, που τον τελευταίο καιρό αντιμετωπίζουν νέες εκροές καταθέσεων. Για τον λόγο αυτόν η ΕΚΤ αύξησε την περασμένη Τετάρτη κατά 1,2 δισ. ευρώ, στα 71 δισ. ευρώ, το όριο του έκτακτου μηχανισμού χρηματοδότησης ELA.
Με τις παραπάνω κινήσεις καλύφθηκαν οι ανάγκες του Μαρτίου και βγήκε ο μήνας. Ομως για το οικονομικό επιτελείο ξεκινά νέος γολγοθάς. Το επόμενο 10ήμερο και ως τις 9 Απριλίου είναι ιδιαίτερα κρίσιμο και μπορεί «να κρύβει εκπλήξεις» σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς.
Στις 8 Απριλίου ο ΟΔΔΗΧ θα διενεργήσει δημοπρασία εντόκων γραμματίων για την αναχρηματοδότηση τίτλων ύψους 1,4 δισ. ευρώ. Οι μισοί από αυτούς βρίσκονται στα χέρια ξένων τραπεζών, οι οποίες δεν αναμένεται να συμμετέχουν. Από τους υπόλοιπους ένα μεγάλο ποσό είχε πωληθεί σε ιδιώτες.
Επιστολή Ντράγκι
Την περασμένη εβδομάδα οι διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών έλαβαν αναλυτική επιστολή από τον πρόεδρο της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι ο οποίος σε πολύ αυστηρό ύφος τους επισήμαινε ότι με τη ρευστότητα να έχει πληγεί εξαιτίας των εκροών, της αύξησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων και την πολιτική αβεβαιότητα, δεν θα πρέπει να αυξήσουν τη θέση τους σε τίτλους του Ελληνικού Δημοσίου ούτε στον δανεισμό οργανισμών και φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα.
Σημείωνε δε ότι οι κινήσεις τους παρακολουθούνται από τον ευρωπαϊκό Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM).
Μετά τη δημοπρασία των εντόκων, ακολουθεί την επομένη, 9 Απριλίου, η πληρωμή δόσης του ΔΝΤ ύψους και 465 εκατ. ευρώ και μετά το Πάσχα η καταβολή μισθών και συντάξεων. Ολα αυτά συνθέτουν μια εξαιρετικά πιεστική κατάσταση για την κυβέρνηση και κάνουν επιτακτική την ανάγκη να υπάρξει συμφωνία στο Eurogroup ή τουλάχιστον σημαντική πρόοδος.
Περιορισμοί και υποσχετικές
Αν δεν υπάρξει συμφωνία και ιδιαίτερα αν υπάρξει ρήξη, όπως αφήνουν να εννοηθεί κυβερνητικά στελέχη, τότε τα πράγματα αναμένεται να έχουν άσχημη εξέλιξη. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις τραπεζικών πηγών «αναμένεται να αυξηθούν οι ημερήσιες εκροές καταθέσεων από το επίπεδο των 100 εκατ. ευρώ που ήταν την περασμένη εβδομάδα στα 200-300 εκατ. ευρώ, ενδεχόμενο που μπορεί να οδηγήσει στην επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων (capital controls)». Αυτό είναι το χειρότερο δυνατόν σενάριο που μπορεί να συμβεί.
Πολλοί θεωρούν ότι η απόφαση των Ευρωπαίων να κρατήσουν την Ελλάδα σημαίνει πως τα πράγματα θα συνεχίσουν ως έχουν. Λησμονούν όμως ότι μία χώρα μπορεί να είναι στο ευρώ με capital controls. Κάτι τέτοιο σημαίνει ότι η οικονομία θα μπει σε γύψο καθώς η ζήτηση θα καταρρεύσει.
Με τα capital controls οι καταθέτες θα μπορούν να σηκώνουν από τους τραπεζικούς λογαριασμούς τους περιορισμένα ποσά, π.χ. 100 ή 200 ευρώ την ημέρα. Ακόμη και αν θα συνεχίσουν να επιτρέπονται χωρίς περιορισμούς οι τραπεζικές πληρωμές και η χρήση πιστωτικών καρτών, η ιδέα και μόνο ότι δεν υπάρχει πρόσβαση στο σύνολο των καταθέσεων οδηγεί την ψυχολογία των καταναλωτών στο ναδίρ.
Οπως δείχνει το παράδειγμα της Κύπρου, η επιβολή capital controls ακόμη και για λίγες ημέρες στην πράξη παίρνει πολύ καιρό για να ανασταλεί ολοκληρωτικά.
Σε κάθε περίπτωση, αν πάμε σε capital controls εκτιμάται ότι θα χρειαστούν τεράστια ποσά για να βγούμε με τεράστια ανταλλάγματα. «Η διάσωση της Ελλάδας μετά από capital controls δεν θα είναι υπόθεση 20-30 δισ. ευρώ αλλά 100 δισ. ευρώ» αναφέρουν τραπεζικές πηγές.
Ομως ακόμη και στην περίπτωση που δεν υπάρξουν πανικός και εκροές καταθέσεων σε βαθμό που να επιβληθούν capital controls, χωρίς συμφωνία και απελευθέρωση δόσεων το Δημόσιο θα έχει σημαντικά προβλήματα στις πληρωμές.
Ηδη σενάρια για εναλλακτικά μέσα πληρωμής, παράλληλα με το ευρώ, προκειμένου να καλυφθούν ορισμένες υποχρεώσεις του Δημοσίου, βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Σύμφωνα με τον πρακτορείο Reuters, κορυφαίος αξιωματούχος της ευρωζώνης ανέφερε ότι «κάποια στιγμή η κυβέρνηση μπορεί να εκδώσει IOUs, δηλαδή υποσχετικούς τίτλους που θα λένε πως οι κάτοχοί τους θα λάβουν ένα ποσό σε ευρώ κάποια στιγμή στο μέλλον». Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες και η κυβέρνηση έχει εξετάσει τέτοιου είδους σενάρια.
tovima