Εδώ και 16 χρόνια ένα Φεστιβάλ μεγαλώνει στον Πύργο: Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους με ταινίες καταξιωμένων αλλά και νέων σκηνοθετών απ? όλο τον κόσμο και επίκεντρο την παιδική και νεανική ηλικία. Ταινίες τρυφερές, συγκινητικές, σκληρές, μαγικές, πικρές, στον Πύργο έχω δει τελικά κάποιες από τις ομορφότερες ταινίες στη ζωή μου. Λίγα χρόνια μετά, το 2001, στην πόλη φυτρώνει κι άλλος ένας σπόρος, η Ευρωπαϊκή Συνάντηση Νεανικής Οπτικοακουστικής Δημιουργίας Camera Zizanio, στην οποία προβάλλονται ταινίες παιδιών και νέων έως 20 ετών από την Ελλάδα και την Ευρώπη. Κάθε Δεκέμβριο η πόλη γεμίζει με μαθητές, νέους, εκπαιδευτικούς, κινηματογραφιστές απ? όλο τον κόσμο που παρακολουθούν ταινίες και αφιερώματα, μουσικές και θεατρικές παραστάσεις, συμμετέχουν σε εργαστήρια, γυρίζουν ταινίες, κάνουν ραδιοφωνικές εκπομπές ή εκδίδουν εφημερίδα.
Το Φεστιβάλ πραγματοποιείται στην περιφέρεια, φέρνοντας εκεί διαμάντια του σύγχρονου κινηματογράφου και εκατοντάδες καλεσμένους από το εξωτερικό: «Όταν δίνουμε στην περιφέρεια σημαντικά πράγματα και δεν τα υποβαθμίζουμε εμείς οι ίδιοι, τότε ο κόσμος τα αγκαλιάζει», λέει ο σκηνοθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Ολυμπίας Δημήτρης Σπύρου. «Τα παιδιά έχουν την ίδια εξυπνάδα παντού, απλά στην πόλη έχουν μεγαλύτερες ευκαιρίες. Επίσης ένα τέτοιο φεστιβάλ που βασίζεται στη ζεστή ανθρώπινη διάθεση, χάνεται σε μια χαοτική μεγαλούπολη όπως η Αθήνα. Ο συγκεκριμένος δε τόπος λειτουργεί και συμβολικά: Δίπλα στο ιστορικό φορτίο της αρχαίας Ολυμπίας υπάρχει ο σύγχρονος πολιτισμός. Δεν αρκεί να κάθεσαι στις αρχαίες κολόνες, πρέπει να παράγεις πολιτισμό και σήμερα».
Η επαγγελματική δημιουργία του Φεστιβάλ Ολυμπίας συνδυάζεται με την αυθεντική έκφραση και δημιουργία των παιδιών του Κάμερα Ζιζάνιο κι αυτό ενισχύει την ιδιαιτερότητα και τη δυναμική του Φεστιβάλ. Στα 7 χρόνια που επισκέπτομαι την Κάμερα Ζιζάνιο, έχω δει μικρά παιδιά που ξεκίνησαν με εργαστήρια animation να συνεχίζουν με ερασιτεχνικές ταινίες που γίνονται ολοένα αρτιότερες, να σπουδάζουν κινηματογράφο, να ταξιδεύουν στον κόσμο με τις δημιουργίες τους. Μαθητές που ανταλλάσσουν απόψεις με καταξιωμένους καλλιτέχνες από το εξωτερικό και από την Ελλάδα, όπως ο Ροβήρος Μανθούλης ή ο Νίκος Καβουκίδης. Παιδιά συνεσταλμένα που παρουσιάζουν πλέον το φεστιβάλ και συντονίζουν εργαστήρια. Παιδιά που επηρεάζουν τη γνώμη των γονιών τους και μεταδίδουν το «ζιζάνιο» της ελεύθερης έκφρασης. Που συμμετέχουν με συνέπεια και άποψη στις κριτικές επιτροπές. Παιδιά που το Φεστιβάλ τους άλλαξε τη ζωή.
Όταν ξεκίνησε η Κάμερα Ζιζάνιο ήταν σίγουρα κάτι πρωτόγνωρο στην Ελλάδα. Από 7-8 ελληνικές παραγωγές το 2001, έχει φτάσει φέτος στις 185 ελληνικές και 150 ευρωπαϊκές συμμετοχές. «Βρεθήκαμε στην πρωτοπορία χωρίς να το ξέρουμε. Για εμάς αποτελούσε κίνητρο για την ανάπτυξη της οπτικοακουστικής παιδείας στην Ελλάδα και την παραγωγή ταινιών», λέει ο σκηνοθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής της Κάμερα Ζιζάνιο, Νίκος Θεοδοσίου. «Το Φεστιβάλ δίνει στους νέους την προοπτική ότι μπορούν να δημιουργήσουν. Δεν επιδιώκουμε απλά να αναδεικνύουμε νέα ταλέντα, αλλά να διαμορφώνουμε ψυλλιασμένους θεατές, που να διαβάζουν τη γλώσσα της εικόνας».
Στα χρόνια που παρακολουθώ τις ταινίες, βλέπω ένα άνοιγμα από τoν συναισθηματικής φύσης προβληματισμό σε ευρύτερα πλέον κοινωνικοπολιτικά ζητήματα, γεγονός βέβαια αναμενόμενο. Ο Νίκος Θεοδοσίου παρατηρεί: «Παρόμοια δυναμική παρατηρείται και στις υπόλοιπες χώρες του νότου. Μάλλον πρόκειται για την αντίδραση απέναντι όχι μόνο στην οικονομική κρίση αλλά στο συνολικότερο κλίμα μιζέριας που απλώνεται παντού. Και νομίζω ότι όλα αυτά συνδέονται, είναι οι υπόγειες διαδρομές που μας ενώνουν και οι οποίες όταν έρθουν στην επιφάνεια θ? αλλάξουν τον κόσμο». Φέτος ελπίζω να γεμίσουν οι γαλαρίες με παιδιά που σχολιάζουν τις προβολές, σχολεία που έχουν έρθει για τη διαγωνιζόμενη ταινία τους, παρέες που χαίρονται και χειροκροτούν τους πρωταγωνιστές φίλους τους. Η οικονομική στήριξη που δίνει η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και το Υπουργείο Πολιτισμού έχει συρρικνωθεί, καλύπτοντας έξοδα του Φεστιβάλ, αλλά όχι τη δουλειά που γίνεται όλη την υπόλοιπη χρονιά. «Είναι ένα φεστιβάλ με σφιγμένα δόντια», λέει χαρακτηριστικά ο Δημήτρης Σπύρου «Μας ενδιαφέρει καταρχήν να ολοκληρωθεί σωστά και θα δούμε ποια θα είναι τα επόμενα βήματά μας».
Όσο ο κινηματογράφος Φιλίπ στην πλατεία Αμερικής ήταν ακόμα ανάμεσά μας, μπορούσαμε κι οι Αθηναίοι να απολαύσουμε τις ταινίες του Φεστιβάλ Ολυμπίας. Ας ελπίζουμε ότι κάποτε σε κάποια αίθουσα θα μπορέσουμε να ξαναπάρουμε μια γεύση από τις ομορφότερες ταινίες της παιδικής ηλικίας – των παιδιών μας, αλλά κυρίως της δικής μας?
16ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους και Camera Zizanio: Πύργος, 30 Νοεμβρίου ? 13 Δεκεμβρίου 2013. Πληροφορίες για το πρόγραμμα «Μαθήματα στο σκοτάδι» εδώ.
