Γράφει ο Παναγιώτης Σκούρας, Οικονομολόγος,
τ. Γενικός Διευθυντής Περιφέρειας Δυτ.Ελλάδας
Η Ελλάδα βρίσκεται για μια ακόμα φορά με την πλάτη στον τοίχο και ζει ένα ακόμα «μαρτύριο της χρηματοδοτικής σταγόνας».
Σε λίγες μέρες συμπληρώνονται πέντε χρόνια από την επιβολή του δυσβάστακτου προγράμματος διαρθρωτικής προσαρμογής, αλλά «φώς στην άκρη του τούνελ» , δεν λέει να φανεί.
Την ίδια ώρα η Πορτογαλία και η Ιρλανδία άρχισαν να αποπληρώνουν τα δάνειά τους από το ΔΝΤ και μάλιστα νωρίτερα από το χρόνο λήψης τους.
Σχεδόν όλοι αναρωτιούνται: Τι έφταιξε και τι δεν πήγε καλά στην Ελλάδα, με ένα πρόγραμμα που στις άλλες χώρες πέτυχε και φτάνει στην λήξη του;
Φαίνεται λοιπόν ότι η αποτυχία αυτή βρίσκεται σε μια σειρά πολιτικούς και τεχνικούς λόγους, τους οποίους θα επιχειρήσουμε να παραθέσουμε με συντομία:
* Η Ελλάδα υπήρξε η πρώτη χώρα- μέλος της Ευρωζώνης , η οποία το 2010 αντιμετώπισε πρόβλημα χρεωκοπίας . Τότε στην Ευρωζώνη δεν υπήρχε καμία εμπειρία και καμία δυνατότητα αντιμετώπισης ενός τέτοιου προβλήματος, λόγω έλλειψης τεχνογνωσίας και ανάλογων μηχανισμών.
* Τα βασικά προβλήματα είχαν λυθεί το 2011, όταν η Πορτογαλία και η Ιρλανδία ζήτησαν βοήθεια.
* Το πρόβλημα των χωρών αυτών ήταν πολύ μικρότερο από αυτό της Ελλάδας.
Η Ελλάδα μπήκε σε επιτήρηση με έλλειμμα 15,2 % του ΑΕΠ, η Πορτογαλία με 11,2 %, και η Ιρλανδία με 32 % , που οφειλόταν όμως , κατά κύριο λόγο, στον τραπεζικό τομέα.
Παράλληλα το δημόσιο χρέος της Ελλάδας ήταν 146 % του ΑΕΠ , της Πορτογαλίας 96,2 % και της Ιρλανδίας 87,4 % . Το πρόβλημα του χρέους για την Ελλάδα ήταν τεράστιο και προφανώς μη βιώσιμο.
* Πέντε χρόνια μετά , όλα δείχνουν ότι το χρέος αυτό δεν ήταν ούτε διαχειρίσιμο, ούτε βιώσιμο. Αυτό σημαίνει ότι πριν την εφαρμογή οποιουδήποτε μηχανισμού και προγράμματος διάσωσης , έπρεπε να εφαρμοστεί το « κούρεμα» του Ελληνικού χρέους. Η Ευρωζώνη δεν το δέχτηκε και η όποια μεταγενέστερη εφαρμογή του, ήταν χωρίς αποτέλεσμα.
* Όπως προαναφέραμε η Ευρωπαϊκή Ένωση το 2010 δεν είχε καμία τεχνογνωσία και εμπειρία σε θέματα διασώσεων, χρέους, αναδιαρθρώσεων κλπ. Έτσι λοιπόν με πρωτοβουλία και επιμονή της Γερμανίας, κλήθηκε το ΔΝΤ, για να λύσει, πέρα από τα θέματα της ρευστότητας και του χρέους, τα σοβαρά και χρόνια διαρθρωτικά προβλήματα της Ελληνικής οικονομίας.
* Το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής για την Ελλάδα, είχε χρονικό ορίζοντα μόνο τριών ετών. Αυτό οδήγησε σε μια τεράστια και εξαιρετικά βίαιη δημοσιονομική προσαρμογή, με αυτονόητη συνέπεια αφ’ ενός σκληρή λιτότητα και αφετέρου εκτεταμένη και μακροχρόνια ύφεση.
* Στην Ελλάδα δεν υπήρξε πολιτική βούληση για ουσιαστική και αποτελεσματική εφαρμογή μεταρρυθμίσεων. Τα πρώτα χρόνια η Ελλάδα «νομοθετούσε» , χωρίς να εφαρμόζει σχεδόν τίποτα. ( Θυμηθείτε τα κλειστά επαγγέλματα, την κατάργηση των δημοσίων φορέων κλπ.)
* Για την προσαρμογή γινόταν μόνο περικοπές μισθών, συντάξεων και δαπανών αφ’ ενός και αφετέρου υπέρμετρη αύξηση της φορολογίας, κάθε μορφής. Μια εύκολη λύση που δεν οδηγεί πουθενά.
* Στη πραγματικότητα διαπραγμάτευση και διάλογος, δεν έγινε ποτέ. Τις προτάσεις και τους όρους , τους έθεταν μόνο οι εκπρόσωποι των δανειστών.
Η Ελλάδα δεν φάνηκε ποτέ ότι είχε δυνατότητα να απορρίψει κάποια πρόταση ή να διατυπώσει τεκμηριωμένη αντιπρόταση.
Αλλά πώς θα γινόταν αυτό, όταν κανείς δεν γνώριζε πόσους και ποιους φορείς έχει το κράτος, πόσους δημόσιους υπαλλήλους έχει, ποια είναι η δαπάνη μισθοδοσίας τους, ποιά είναι η πορεία υλοποίησης του προϋπολογισμού , παντελής έλλειψη μηχανοργάνωσης σε καίριους τομείς και μια σειρά άλλων βασικών θεμάτων, που η επίλυσή τους είναι αυτονόητη για ένα σύγχρονο κράτος.
Και το σπουδαιότερο: Στα πέντε χρόνια της κρίσης δεν υπήρξε καμία διάθεση εθνικής συνεννόησης και καμία προσπάθεια για διαμόρφωση μιας εθνικής στρατηγικής, για οριστική έξοδο από την κρίση.
Ίσως κάποιος να αναρωτηθεί. Η μεγάλη δημοσιονομική προσαρμογή που πέτυχε η Ελλάδα , δεν είναι κάτι πολύ σημαντικό; Ναι, αλλά αν αυτό επιτυγχάνεται με διαρκές κόψιμο και περιορισμό των δαπανών και παράλληλη υπέρμετρη αύξηση της φορολογίας (χωρίς μάλιστα να πληρώνουν όλοι) , ασφαλώς θα δημιουργήσεις πλεονάσματα.
Μόνο που έτσι ούτε την οικονομία θα βελτιώσεις , ούτε θα την κάνεις ανταγωνιστική , ούτε τις συνέπειες της λιτότητας σε εργαζόμενους και φορολογούμενους θα αποφύγεις.
Όταν μάλιστα οι φοροφυγάδες εξακολουθούν να «σου βγάζουν την γλώσσα», οι κάθε μορφής « λίστες» να παραμένουν κλειδωμένες στα συρτάρια και τα εμβάσματα των δισεκατομμυρίων προς το εξωτερικό, να ταξιδεύουν με κάθε τρόπο και μέσο.
Ακόμα και από Υπουργούς .
