Αυτό προκύπτει από την εμπιστευτική έκθεση του πρώην γενικού γραμματέα συγχρηματοδοτούμενων δημοσίων έργων κ. Σέργιου Λαμπρόπουλου που αποκαλύπτει «Το Βήμα» (ρεπορτάζ Αχιλλέας Χεκίμογλου). Για ένα θέμα, που έχουμε αναφερθεί τόσες φορές εδώ και περίπου ενάμιση χρόνο (που το Iliaoikonomia.gr βρίσκεται στο διαδικτυακό αέρα) και έχουμε γράψει σχετικά, αλλά οι αρμόδιοι και οι αρχές των Ηλείων παρέμεναν …ήρεμοι και απαθείς!
Η έκθεση βρίσκεται στα χέρια της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Υποδομών και Ανάπτυξης από τα τέλη Αυγούστου, αποτυπώνει την πραγματική κατάσταση των προβλημάτων των έργων και αποτελεί, κατά πληροφορίες, τον «μπούσουλα» του ειδικού διαπραγματευτή κ. Ευθύμιου Βιδάλη.
Η έκθεση αποκαλύπτει ότι «με βάση τις απαιτήσεις των τραπεζών δεν απομένουν έσοδα στο Δημόσιο την περίοδο παραχώρησης» και σημειώνει πως τα στρες τεστ δείχνουν ότι η προτεινόμενη λύση από το υπουργείο Υποδομών – δηλαδή οι αμοιβαίες απώλειες χάριν της επιβίωσης των έργων – «δεν μπορεί να επιτευχθεί» εάν δεν υπάρξει «αναλογική κατανομή των απωλειών μεταξύ των μερών» και αν η αύξηση του περιθωρίου του επιτοκίου δανεισμού «υπερβεί τις 110 μονάδες βάσεις», δηλαδή επιτόκιο 1,1%.
Σύμφωνα με τη λύση, για να βάλει «πλάτη» το Δημόσιο θα πρέπει να «θυσιαστούν» οι αποδόσεις των κεφαλαίων των παραχωρησιούχων στα χαμηλά σενάρια που έχουν επεξεργαστεί οι τράπεζες (δηλαδή τη μείωση του φόρτου κατά 20%) και να γίνουν μηδενικές για δύο έργα και μόλις 2% – 3% για άλλα δύο.
Και αυτό διότι, σύμφωνα με τα στρες τεστ, για να επιτευχθεί αναλογική κατανομή των απωλειών μεταξύ των μερών, οι αποδόσεις των ίδιων κεφαλαίων (IRR) δεν μπορούν να ξεπεράσουν το επιτόκιο του δανεισμού, εφόσον τα έσοδα του έργου είναι μικρότερα του χαμηλού σεναρίου των τραπεζών.
«Στην περίπτωση που τα έσοδα αυτά αυξηθούν, μπορεί να είναι δυνατή η προοδευτική αύξηση των αποδόσεων του παραχωρησιούχου ως την επίτευξη των εσόδων του βασικού σεναρίου της προσφοράς, εφόσον έχουν επιστραφεί εντόκως τα ποσά που το Δημόσιο έχει δανείσει στο έργο» επισημαίνεται. Σημειωτέον ότι οι προβλέψεις εσόδων που έκαναν οι παραχωρησιούχοι και οι τράπεζες είναι μειωμένες κατά 40% σε σχέση με εκείνες της έναρξης παραχώρησης.
Επίσης, όπως αναφέρεται, υπάρχει διάσταση γύρω από τα έσοδα του Δημοσίου από τα διόδια για το σύνολο της περιόδου της παραχώρησης, καθώς οι μεν παραχωρησιούχοι τα έχουν εκτιμήσει σε 22 δισ. ευρώ (3,9 δισ. ευρώ σε παρούσα αξία), ενώ οι τράπεζες σε 18,9 δισ. ευρώ (3,4 δισ. ευρώ σε παρούσα αξία).
Οπως σημειώνει η έκθεση, κύριο αίτημα των τραπεζών είναι η αύξηση του περιθωρίου του επιτοκίου δανεισμού κατά 350 μονάδες βάσεις (3,5%), ενώ όπως υπογραμμίζει κάθε αύξηση του επιτοκίου δανεισμού κατά 1% στα κύρια κεφάλαια των έργων αντιστοιχεί σε πρόσθετο κόστος αρκετών δισ. ευρώ και σε παρούσα αξία 150-200 εκατ. ευρώ για τα τέσσερα «παγωμένα» έργα.
Επίσης, αποκαλύπτεται ότι εάν οι συμβάσεις καταγγελθούν είτε από το Δημόσιο είτε από τους κατασκευαστές το κράτος θα κληθεί να πληρώσει το κόστος των δανείων, τη δεσμευτική επένδυση και το χρηματοοικονομικό της κόστος. Αυτό συνεπάγεται αποζημίωση ύψους 1,4 δισ. ευρώ για την πρώτη περίπτωση και 0,8 δισ. ευρώ για τη δεύτερη, αντίστοιχα, ενώ «σε κάθε περίπτωση οι τράπεζες θα πάρουν πίσω το μεγαλύτερο τμήμα ή το σύνολο των δανειακών κεφαλαίων που έχουν εκταμιεύσει» επισημαίνεται.
Τι προτείνει για τις τράπεζες
Για την επανεκκίνηση της δανειοδότησης των έργων, σημειώνεται, απαιτείται αλλαγή του Δικαίου των συμβάσεων από το αγγλικό σε Δίκαιο χώρας-μέλους της ευρωζώνης, καθώς θα παρέχει τη δυνατότητα αυξημένης ρευστότητας από την ΕΚΤ.
Επίσης, προτείνεται η μείωση της μέσης ζωής των δανείων είτε με απευθείας αναδιάρθρωση των αποπληρωμών είτε με έμμεση επιτάχυνση, καθώς και η μείωση της διάρκειας του δανείου με στόχο την αύξηση των περιθωρίων του επιτοκίου.
Ακόμη, εισηγείται την αύξηση των δεικτών κάλυψης δανειακών υποχρεώσεων, η οποία θα συνοδεύεται από ρυθμίσεις που θα διασφαλίζουν ότι μετά την εξυπηρέτηση του δανεισμού το υπόλοιπο των ταμειακών ροών θα επιστρέφεται στο Δημόσιο. Παράλληλα, απαιτείται βελτίωση των εξασφαλίσεων με τη δεσμευτική διάθεση από το Δημόσιο εσόδων από άλλα έργα για την εξασφάλιση των συμβατικών του υποχρεώσεων.
Η «έκθεση Λαμπρόπουλου» προτείνει την επιμήκυνση της περιόδου κατά την οποία τα έσοδα θα χρηματοδοτούν την κατασκευή ή την κατάλληλη προσαρμογή του χρονοδιαγράμματος ως προς ορισμένα τμήματα του έργου, κάτι που για την Ολυμπία Οδό και τον Ε65 θα μπορούσε να γίνει σε συνδυασμό και με τη μείωση του κατασκευαστικού αντικειμένου. Ετσι, προτείνεται:
Στην Ολυμπία Οδό να περιοριστεί το έργο στο τμήμα Ελευσίνα – Τέλος Παράκαμψης Πάτρας και το τμήμα Κάτω Αχαΐα ως τον Α/Κ Εισόδου Πύργου να ολοκληρωθεί ως δημόσιο έργο.
Στην Ιονία Οδό να κατασκευαστεί δίδυμη σήραγγα 2,3 χλμ. στην Κλόκοβα (εντός προϋπολογισμού με μείωση μη χρήσιμων έργων), να γίνουν δεκτές προτάσεις βελτιστοποίησης και τα πρόσθετα αναγκαία έργα στον ΠΑΘΕ να βαρύνουν το Δημόσιο.
