H εξαγγελία της ίδρυσης και λειτουργίας ενός ή περισσοτέρων Δημοπρατηρίων αγροτικών προϊόντων δεν αποτελεί παρά άλλο ένα επικοινωνιακό τρυκ ή μια άλλη «Συνθηματικού τύπου» αοριστία όπως τα καλάθια, τα καλλιεργητικά πλάνα, τα Συμβούλια Αγροτικής Πολιτικής, το παρατηρητήριο τιμών, τα FARMER- MARKETS κλπ κυρίως από το ΥΠΑΑΤ που κατά η γνώμη μου έχουν εγκλωβίσει πολλές Περιφέρειας σε μια αποτυχημένη κατά παραγγελία πολιτική ανάπτυξης της υπαίθρου.
Έτσι με δεδομένο ότι:
- η χώρα μας περνάει ίσως την μεγαλύτερη οικονομική κρίση στην ιστορία της
- Το γεγονός ότι όλοι οι οικονομικοί δείκτες αποτυπώνουν την κατάρρευση του γεωργικού τομέα και τον ολέθριο αφανισμό της κτηνοτροφίας. ( το ακαθάριστο γεωργικό προϊόν από 12% του ΑΕΠ το 1989 έπεσε στο 3,3% το 2010 με συνέπεια την μετατροπή του αγροδιατροφικού τομέα από κλάδο αυτάρκειας σε κλάδο ελλειμματικό και εξαρτημένο).
- Τα στοιχεία της EYROSTAΤ που δείχνουν ότι το αγροτικό εισόδημα στην Ελλάδα μειώθηκε κατά 4,3% στις 21 από τις 27 χώρες της ΕΕ είχαμε αύξηση 12,3% αλλά και τα στοιχεία της ΕΣΥΕ ότι σε ένα χρόνο έχουμε δαπανήσει 6,5 δις ευρώ για εισαγωγές αγροτικών προϊόντων.
- Τη συνεχιζόμενη οικονομική αιμορραγία της χώρας μας λόγω του ελλείμματος στο ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων που είναι συνέπεια των αντιαγροτικών μεταρρυθμίσεων της ΚΑΠ
- Αλλά και την παγκόσμια εμπειρία που έχει δείξει ότι όπου υπήρξε οικονομική κρίση η περίοδος ανάπτυξης βασίστηκε στην ανάπτυξη του αγροδιατροφικού τομέα,
Θεωρώ ότι η αποσπασματική εξαγγελία ίδρυσης Δημοπρατηρίου δεν μπορεί από μόνη της να καλύψει την έλλειψη κεντρικού πολιτικού σχεδιασμού για την γεωργία, δεν μπορεί να λύσει τα χρόνια προβλήματα της εμπορίας των αγροτικών προϊόντων (ακόμα και αν γίνει με το Βελγικό πρότυπο) αν προηγουμένως δεν έχουν αντιμετωπισθεί βασικά διαρθρωτικά προβλήματα, προβλήματα κόστους παραγωγής, αγροτικής έρευνας, εκπαίδευσης και ενημέρωσης, αλλά και προβλήματα οργάνωσης των αγροτών σε νέας γενιάς συλλογικές μορφές οργάνωσης.
Όμως με δεδομένο ότι η χώρα μας έχει το πιο «αρρωστημένο» σύστημα εμπορίας αγροτικών προϊόντων και ανάμεσα στους 27 εταίρους μας είμαστε η μόνη χώρα με το μεγαλύτερο άνοιγμα ψαλίδας μεταξύ τιμών παραγωγού και τιμών καταναλωτή (1:5 στη χώρα μας και 1:2 ή 1:2,5 στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης) εύλογα τίθεται το ερώτημα: ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΡΙΑ Η ΟΧΙ;
Η απάντηση θα μπορούσε να είναι ότι η ανάγκη ίδρυσης Δημοπρατηρίων κρίνεται επιτακτική. Αλλά:
- Όταν η δρόμος για να μπορεί κανείς να συμμετάσχει στη δομή ενός Δημοπρατηρίου και να εμπορεύεται τα προϊόντα του, περνά μέσα από το Συνεταιρισμό.
- Όταν ο Πρόεδρος της ΠΑΣΕΓΕΣ δηλώνει ότι δεν αποτελεί αγροτική πολιτική το καλάθι της Περιφέρειας, ούτε ο θεσμός των Δημοπρατηρίων αφού αποτελούν πεπαλαιωμένες πρακτικές.
- Όταν όλοι γνωρίζουμε ότι οι Συνεταιρισμοί στη χώρα μας αντιμετωπίστηκαν ως προέκταση του κράτους ή ως φορείς εξυπηρέτησης πολιτικών σκοπιμοτήτων.
- Όταν ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου που διέπει τους Συνεταιρισμός έχει καθυστερήσει σημαντικά (ακόμα και ο Νόμος 4015/2011 του Σκανδαλίδη που καθορίζει και την λειτουργία των Δημοπρατηρίων δια στόματος Χαρακόπουλου αλλάζει).
- Όταν η ελάχιστη εμπειρία από τα ελληνικά Δημοπρατήρια στην Κρήτη αλλά και σε κάποιες άλλες Ευρωπαϊκές χώρες δείχνει ότι πολλά δεν πέτυχαν το σκοπό της ίδρυσής τους, δηλαδή δεν είχαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
- Όταν εδώ όσοι μιλάνε για Δημοπρατήριο έχουν στο μυαλό τους αυτό του Μέχελεν του Βελγίου που λειτουργεί άριστα από το 1950 με το 90% των παραγωγών να είναι μέλη Συνεταιρισμών και το 90% των προϊόντων να διακινούνται μέσω του Δημοπρατηρίου.
- Όταν στο Βέλγιο ή την Ολλανδία που λειτουργούν τα Δημοπρατήρια εδώ και έναν αιώνα υπάρχει η τάση μείωσης αλλά και συγχώνευσης τους σε μεγάλες μονάδες ενώ εδώ αντίθετα το ΥΠΑΑΤ εξαγγέλλει και προτρέπει τις Περιφέρειες για την ίδρυση ενός ή ακόμα και δύο Δημοπρατηρίων.
- Όταν το ΥΠΑΑΤ δεν συνεργάζεται με τις Περιφέρειες και τις αφήνει να εκπονούν μελέτες σκοπιμότητας για την ίδρυση Δημοπρατηρίου ενώ παράλληλα αναθέτει στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας την εκπόνηση μελέτης σκοπιμότητας και βιωσιμότητας για την ίδρυση Δημοπρατηρίων πιλοτικά σε 3 ή 4 Περιφέρειες.
Πιστεύω ότι με τέτοιες αντιφατικές πρακτικές και δεδομένα έχουμε πολύ δρόμο ακόμα να διανύσουμε για να φτιαχτεί ένα σωστό Δημοπρατήριο ενώ ο κίνδυνος να φτιαχτούν ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΡΙΑ -ΑΠΟΘΗΚΕΣ ΦΡΟΥΤΩΝ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ είναι μεγάλος.
Όσον αφορά τη μελέτη σκοπιμότητας που παρουσιάστηκε στο Περιφερειακό Συμβούλιο την οποία και θα καταψήφιζα (αν ήμουν παρών) όπως εξάλλου έχω κάνει και σε όλες τις «θορυβώδεις» εξαγγελίες για την αγροτική ανάπτυξη γιατί θέλω τουλάχιστον οι αποφάσεις μου να είναι ρεαλιστικές και πολιτικά αξιοπρεπείς.
Αυτό δεν αφορά την μελέτη η οποία θεωρητικά περιγράφει πλήρως την αναγκαιότητα και την λειτουργία ενός Δημοπρατηρίου αλλά την προκλητική φωτογράφιση της θέσης χωροθέτησης με προφανή εντολή του εργοδότη προς τον ανάδοχο της μελέτης. Εξάλλου αυτό προκύπτει και από τον τίτλο της μελέτης που αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία αφού δεν υπάρχει διεθνής εμπειρία για το πώς θα διαπραγματεύονται φρούτα και λαχανικά με προϊόντα ιχθυοκαλλιέργειας.
Τέλος παρ’ όλο ότι δεν ξεχνάω την θυμόσοφη λαϊκή ρήση «με τα λόγια χτίζω ανώγια και κατώγια» προτείνω η μελέτη να παρουσιασθεί στο σύνολό της στους φορείς και εκπροσώπους των αγροτών σε κάθε Π.Ε γιατί πιστεύω ότι θα προκύψουν πολλά στοιχεία και προβληματισμοί για την άρση οποιονδήποτε παρεξηγήσεων.
ΝΙΚΟΣ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ
