«Οι σεισμοί δεν προειδοποιούν, το ηφαίστειο όμως … προειδοποιεί» – είπε το πρωί, μιλώντας στην ΕΡΑ Ηρακλείου, ο καθηγητής του εργαστηρίου γεωφυσικής και σεισμολογίας του ΤΕΙ Κρήτης Φίλιππος Βαλιανάτος, αναφερόμενος στην πρωινή ισχυρή σεισμική δόνηση -5,3 ρίχτερ 48 χλμ. Νοτιοδυτικά της Σαντορίνης- που έγινε αισθητή στην Κρήτη αλλά και την πρόσφατη σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή της Σαντορίνης.
«Αυτό που μας προβληματίζει είναι ότι αρχίζει να φουσκώνει … το κέικ της Σαντορίνης» είπε ο κ. Βαλλιανάτος, παρομοιάζοντας το ηφαίστειο με ένα κέικ, το οποίο έχει παραμορφωθεί φουσκώνοντας.
Οπως είπε, οι αρχές έχουν ήδη ειδοποιηθεί, ενώ οι πολίτες θα πρέπει να είναι έτοιμοι και να έχουν εξετάσει σενάρια και τρόπους αντίδρασης, γιατί ακόμη και η πιο «απλή» εκδοχή, το να αρχίσει να βγαίνει τέφρα από το ηφαίστειο, θα έχει συνέπειες, επηρεάζοντας -αν μη τί άλλο- τα αεροπορικά δρομολόγια.
Ο καθηγητής αναφέρθηκε στην ευρύτερη σεισμική δραστηριότητα που καταγράφεται το τελευταίο 6μηνο στην περιοχή της Σαντορίνης, όπου μόνο το τελευταίο 24ωρο έχουν σημειωθεί 20 σεισμικές δονήσεις, εντάσεως ως και 3,5 ρίχτερ, οι οποίες, όμως, σύμφωνα με τον κ. Βαλλιανάτο συνιστούν μια προειδοποίηση ότι ενδέχεται «κάτι να συμβεί», ενώ παραπέμπει στη δεκαετία του ’50, οπότε είχε παρουσιαστεί ένα παρόμοιο φαινόμενο που είχε «φέρει» έναν πολύ ισχυρό σεισμό.
Οι σεισμολόγοι, ωστόσο, εμφανίζονται καθησυχαστικοί και συνιστούν ψυχραιμία, ενώ δεν συνδέουν τον σημερινό σεισμό με τις δονήσεις που έχουν προκληθεί τελευταία στην περιοχή της Σαντορίνης. Καθησυχαστικός για την μικροσεισμική πλην παρατεταμένη δραστηριότητα που παρατηρείται στη Σαντορίνη εμφανίστηκε ο καθηγητής του τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ευθύμιος Λέκκας.
Το φαινόμενο διερευνάται από τους σεισμολόγους, οι οποίοι εξετάζουν όλες τις παραμέτρους με επιφυλακτικότητα. Οι ειδικοί εξηγούν ότι οι μεταβολές που εμφανίζονται στον φλοιό δεν συνεπάγονται κατ’ ανάγκην ενεργοποίηση του ηφαιστείου και ότι οι έως τώρα εκτιμήσεις δεν είναι παρά προκαταρκτικά συμπεράσματα.
Ενα πολύπλοκο γεωλογικό φαινόμενο, το οποίο βρίσκεται υπό επιστημονική παρακολούθηση, εξελίσσεται τους τελευταίους μήνες στη Σαντορίνη. Στην περιοχή έχει καταγραφεί πλούσια σεισμική δραστηριότητα, η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, συνοδεύεται από παραμορφώσεις στον στερεό φλοιό της γης.
Οπως εξηγούν οι σεισμολόγοι, τους τελευταίους 7 με 8 μήνες έχει παρατηρηθεί αύξηση της σεισμικής δραστηριότητας στην περιοχή του ηφαιστείου. Οι πολλαπλές δονήσεις που έχουν καταγραφεί δεν υπερβαίνουν σε μέγεθος τα 3,3 Ρίχτερ, ενώ το τελευταίο διήμερο παρουσιάστηκε μια έξαρση των φαινομένων. Παράλληλα εντοπίζονται παραμορφώσεις στον στερεό φλοιό της γης, οι οποίες δεν είναι ορατές διά γυμνού οφθαλμού αλλά ανιχνεύονται με GPS. Ακόμη κι αν αυτά επιβεβαιωθούν, όπως επισημαίνουν, η πολυπλοκότητα της φύσης εμποδίζει την εξαγωγή βέβαιων συμπερασμάτων: οι μηχανισμοί της δεν λειτουργούν πάντοτε με τον ίδιο τρόπο, ακόμη κι αν επικρατούν πανομοιότυπες συνθήκες.
Οι σεισμολόγοι εξηγούν, άλλωστε, ότι η παραμόρφωση δεν αποκλείεται να προκύπτει από καθαρά σεισμοτεκτονικές διαδικασίες που δεν έχουν σχέση με το ηφαίστειο. Αναλύοντας την εκδοχή αυτή επισημαίνουν ότι στη Σαντορίνη έχουν ιστορικά εκδηλωθεί σεισμικές δονήσεις μεγάλης έντασης, και ως εκ τούτου η παραμόρφωση ίσως οφείλεται σε μεταβολές των ρηγμάτων που υπάρχουν στο υπέδαφος του νησιού και όχι σε μεγαλύτερα βάθη δηλαδή στο ηφαίστειο.
Το τελευταίο χρονικό διάστημα, εκδηλώσεις για το θέμα έχουν διοργανώσει και οι οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης της Σαντορίνης, με καλεσμένους Ελληνες αλλά και ξένους επιστήμονες, οι οποίοι εμφανίστηκαν καθησυχαστικοί ως προς τον κίνδυνο υψηλού σεισμού σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Από πέρυσι, πάντως, η Σαντορίνη βρίσκεται στο μικροσκόπιο των επιστημόνων. Σεισμολόγοι και ηφαιστειολόγοι παρακολουθούν με πολύ μεγάλη προσοχή τη σεισμική ακολουθία που εκδηλώνεται.
Η ασυνήθιστη δραστηριότητα που καταγράφεται στο ηφαίστειο της Θήρας οφείλεται στη στάθμη του μάγματος που ανεβαίνει από τον πυθμένα του ηφαιστείου αυξάνοντας την πίεση στον κώνο του κρατήρα.
Οι σεισμικές δονήσεις που σημειώνονται είναι χαμηλής έντασης, αλλά όπως εξηγούν οι επιστήμονες το εστιακό βάθος βρίσκεται όλο και πιο κοντά στην επιφάνεια της Σαντορίνης και το φαινόμενο εξηγείται με την άνοδο της στάθμης του μάγματος από τον πυθμένα του ηφαιστείου το οποίο πιέζει τον κώνο του κρατήρα.
Η ηφαιστειακή δραστηριότητα είναι μικρής διάρκειας με βραδείς ρυθμούς εξέλιξης, αλλά συχνά η χαρακτηριστική οσμή κλούβιου αυγού που αναδίδει το θειάφι, το οποίο υπάρχει σε αφθονία στο ηφαιστιογενές υπέδαφος του νησιού, γίνεται μερικές φορές όλο πιο έντονη.
Το νησιωτικό σύμπλεγμα της Σαντορίνης αποτελεί παγκοσμίως μοναδικό φαινόμενο ηφαιστείου με καλντέρα. Το μισοφέγγαρο που ονομάζουμε Σαντορίνη, η Θηρασιά και το Ασπρονήσι σχηματίζουν έναν νοητό κύκλο, στην μέση του οποίου βρίσκεται η καλντέρα της Σαντορίνης, η μεγαλύτερη στο κόσμο.
Το ηφαίστειο αφυπνίστηκε για πρώτη φορά πριν από 2,5 εκατομμύρια χρόνια και συνέχισε την δραστηριότητα του μέχρι και σήμερα. Σε αυτό το μακρύ χρονικό διάστημα έχουν συμβεί 12 εξαιρετικά μεγάλες εκρήξεις.
Η Νέα Καμμένη και η Παλαιά Καμμένη σχηματίστηκαν από υποθαλάσσιες εκρήξεις και αποτελούν το πιο πρόσφατα κομμάτια γης της Μεσογείου. Ο σχηματισμός της Νέας Καμμένης άρχισε μόλις πριν 440 χρόνια με τα τελευταία κομμάτια ηφαιστειακής λάβας πετρώνουν πάνω της μόλις εδώ και 50 χρόνια.
Η τελευταία έκρηξη έγινε το 1950. Οι κάτοικοι την έζησαν δίνουν τρομακτικές περιγραφές: «Οι φλόγες ξεπηδούσαν από την θάλασσα», «Η λάβρα εκτινασσόταν», «Κάπνα ξετυλιγόταν», «Πυρακτωμένο μάγμα ανέβλυζε», «Η θάλασσα κόχλαζε» «Οι δυνατοί σεισμοί και οι εκτινάξεις ηφαιστειακής τέφρας μας ταλαιπώρησε». Πρόκειται για μερικές μόνο από τις μαρτυρίες που κόβουν την ανάσα…
iefimerida.gr
