Σε δείγματα κολοκυθιάς από την ευρύτερη περιοχή του Νομού μας που εστάλησαν στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης προσδιορίστηκε από το εργαστήριο Φυτοπαθολογίας και τον καθηγητή κ. Νικόλαο Κατή ο ιός Moroccan Watermelon Mosaic Virus (MWMV) για πρώτη φορά στο Νομό μας.
Παράλληλα ο ιός έχει ταυτοποιηθεί από το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, Εργαστήριο Ιολογίας καθώς και εργαστήριο του Εξωτερικού (Γαλλία)
Τα τυπικά συμπτώματα της ασθένειας που προκαλεί ο ιός αυτός παρατηρήθηκαν για πρώτη φορά σε καλλιέργειες στο Μαρόκο το 1974. Στην χώρα μας είναι η πρώτη επίσημη ταυτοποίηση που υπάρχει και ως εκ τούτου δεν είναι επακριβώς γνωστά τα ειδικά του χαρακτηριστικά.
Γενικά προκαλεί απώλειες στην ανάπτυξη και παραγωγή των φυτών ιδιαίτερα στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές. Φορέας μετάδοσης της ίωσης στη φύση είναι οι αφίδες ενώ διερευνάται πιθανός ρόλος του αλευρώδη.
Ο ιός μεταδίδεται με τα τσιμπήματα που κάνει το έντομο κατά την διατροφή του και ανήκει στην κατηγορία των μη έμμονων ιών. Μερικά δευτερόλεπτα αρκούν για να μολυνθεί ένα φυτό. Ένα ενήλικο άτομο μπορεί να μολύνει μεγάλο αριθμό φυτών. Τα ιοφόρα άτομα διατηρούν την ιοφόρο ικανότητα για περίπου 2-3 ώρες.
Μεγάλη συχνότητα και ένταση της ασθένειας παρουσιάζεται στην διάρκεια των θερμών και ξηρών περιόδων όπως η φετινή, ενώ παρουσιάζεται ύφεση τους ψυχρούς και βροχερούς μήνες. Ο ιός διαιωνίζεται στα μολυσμένα φυτά καλλιεργούμενα και αυτοφυή.
Σαν συνέπεια της προσβολής από τον νέο ιό του Μαρόκου, καταρρέει η άμυνα του φυτού της κολοκυθιάς με αποτέλεσμα το φυτό να παρουσιάζει συμπτώματα από σύμπλοκο ιώσεων οι οποίες έχουν ήδη χρόνια παρουσία στην περιοχή. Με βάση τις παρατηρήσεις μας στην περιοχή, τα υβρίδια με ανοχή στις υπάρχουσες ιώσεις αντιστέκονται περισσότερο από τα απλά υβρίδια χωρίς καμία ανοχή.
Ξενιστές του ιού εκτός του κολοκυθιού σύμφωνα με την βιβλιογραφία είναι το καρπούζι, το πεπόνι , το αγγούρι.
Τα συμπτώματα της ασθένειας στα μολυσμένα φυτά είναι νανισμός και φύλλα κορυφής μικρά, κατσαρά, χλωρωτικά.
Πρώιμη προσβολή των φυτών έχει σαν αποτέλεσμα :
-Έντονο νανισμό
-Θαμνώδη ανάπτυξη
-Μικρά παραμορφωμένα φύλλα
-Συστροφή των φύλλων
-Μεσονεύρια χλώρωση
-Τα φυτά παράγουν καρπούς συνήθως μη εμπορεύσιμους.
Σε όψιμες προσβολές στα ηλικιωμένα φυτά παρατηρείται:
-Ανώμαλη ανάπτυξη στη βλάστηση που εκπτύσσεται μετά την μόλυνση
-Ανθόρροια ή μειωμένη καρπόδεση.
Επειδή ο ιός αυτός εντοπίζεται για πρώτη φορά στον Νομό μας και λόγω της άγνωστης μέχρι τώρα αντιμετώπισής του, πρέπει άμεσα να ληφθούν από τους καλλιεργητές κολοκυθιού προληπτικά μέτρα για την αποφυγή εξάπλωσης της ασθένειας.
Τα προληπτικά μέτρα που συστήνονται είναι τα ακόλουθα:
- Άμεση καταστροφή και απομάκρυνση των πρώτων υπόπτων φυτών με κάψιμο ή υγειονομική ταφή νωρίς την καλλιεργητική περίοδο όταν η συχνότητα εμφάνισης της ίωσης είναι χαμηλή. Πριν την απομάκρυνση των φυτών να προηγηθεί ψεκασμός με κατάλληλο Φυτοπροστατευτικό προϊόν για την καταπολέμηση των αφίδων που ενδεχομένως υπάρχουν σε αυτό
- Ιδιαίτερη προσοχή στην παραγωγή και φύτευση υγειούς πολλαπλασιαστικού υλικού (φυταρίων) που πρέπει να είναι απαλλαγμένα από τον ιό και από αφίδες – αλευρώδεις.
- Όταν τα φυτάρια παράγονται από τον παραγωγό το σπορείο να είναι υποχρεωτικά καλυμμένο και να έχει προθάλαμο και εντομοστεγή προστασία.
- Αποφυγή μετακίνησης πολλαπλασιαστικού υλικού (φυταρίων ) από περιοχές που ενδημεί ο ιός.
- Συστηματική καταπολέμηση του φορέα του ιού που είναι οι αφίδες με εγκεκριμένα εντομοκτόνα από το στάδιο του φυτωρίου.
Η χημική καταπολέμηση των αφίδων- μελίγκρων πρέπει να γίνεται με ένα πρόγραμμα φυτοπροστασίας το οποίο θα περιλαμβάνει εγκεκριμένα εντομοκτόνα και εναλλαγή διαφορετικών ομάδων δράσης
- Καταπολέμηση όλων των φυτών – ζιζανίων εντός και πέριξ των καλλιεργειών κολοκυθιάς
- Αποφυγή εγκατάστασης νέων φυτειών ή άλλων ευπαθών ξενιστών κοντά σε παλιές μολυσμένες φυτείες
Επειδή πρόκειται για πρωτοεμφανιζόμενη ίωση στην περιοχή μας δεν έχουν αναφερθεί υβρίδια ανεκτικά στον MWMV όπως μέχρι τώρα συμβαίνει στις έως σήμερα υπάρχουσες ιώσεις .
- Χρονική μετατόπιση της σποράς ή φύτευσης όπου είναι δυνατών σε περιόδους με δυσμενείς συνθήκες για τις αφίδες και τους αλευρώδεις
- Σε κάθε θερμοκήπιο να υπάρχει προθάλαμος για τον εγκλωβισμό τυχόν εντόμων .Οι πόρτες και τα παράθυρα των θερμοκηπίων να είναι καλυμμένα με εντομοστεγή δίκτυα χωρίς να αφήνουν καθόλου ανοίγματα και να υπάρχει σύστημα δυναμικού αερισμού
- Χρησιμοποίηση παγίδων κόλλας μέσα στο θερμοκήπιο και στον προθάλαμο, ώστε να ελέγχεται ο πληθυσμός των αφίδων
- Χρησιμοποίηση ειδικών πλαστικών που απορροφούν την υπεριώδη ακτινοβολία για την κάλυψη των θερμοκηπίων
Για κάθε επιπλέον πληροφορία οι παραγωγοί μπορούν να απευθύνονται στην Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας κ Κτηνιατρικής και στα τηλ : 2621360108 και 2621360110
