Οριστικό «φρένο» στις μονιμοποιήσεις συμβασιούχων «νέας γενιάς» βάζει η
Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, επιβάλλοντας ταυτόχρονα αυστηρά κριτήρια και προϋποθέσεις για την πρόσληψη στο Δημόσιο όχι μόνο όσων εργάζονται με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, αλλά και εκείνων που ασχολούνται με συμβάσεις αορίστου χρόνου.
Ερμηνεύοντας όλες τις συνταγματικές ρυθμίσεις που αφορούν την απασχόληση στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, η Ολομέλεια διαταγμάτων του ΣτΕ εξέδωσε γνωμοδότηση «μπούσουλα», που αναλύει προς την πολιτεία πότε μπορεί και πότε απαγορεύεται να απασχολεί στο Δημόσιο εργαζομένους με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου, είτε ορισμένου είτε αορίστου χρόνου.
Μολονότι το ΣτΕ διαπιστώνει ότι το αναθεωρημένο Σύνταγμα έχει διευρύνει τη δυνατότητα πρόσληψης και αξιοποίησης συμβασιούχων ορισμένου χρόνου σε περισσότερες κατηγορίες οργανικών θέσεων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, εντούτοις ξεκαθαρίζει ότι η πρόσληψή τους προϋποθέτει την έκδοση νόμου που θα προβλέπει υποχρεωτικά περιορισμένη χρονικά διάρκεια εργασίας, ενώ διαπιστώνει ότι είναι αδύνατη οποιαδήποτε μονιμοποίηση ή μετατροπή συμβάσεων.
Σημειώνεται ότι και ο Αρειος Πάγος επέτρεψε τις μονιμοποιήσεις μόνο όσων
προσλήφθηκαν πριν από την αναθεώρηση του Συντάγματος τον Απρίλιο του 2001, αποκρούοντας τις αγωγές για προσλήψεις που έγιναν κατά το μεταγενέστερο διάστημα.
Η γνωμοδότηση «μπούσουλας» του ΣτΕ (85-6/12) εκδόθηκε με αφορμή την επεξεργασία σχεδίων Προεδρικών Διαταγμάτων που αφορούν την οργάνωση και λειτουργία υπηρεσιών πρώτης υποδοχής και ασύλου για τους αλλοδαπούς.
«Μπλοκάροντας» την προώθηση συγκεκριμένων ρυθμίσεων, το ΣτΕ τονίζει ότι οι συμβάσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου δεν μπορούν να αποτελούν τον κανόνα για τη στελέχωση του δημόσιου τομέα και πρέπει να ακολουθούν αυστηρές συνταγματικές προϋποθέσεις.
«Επείγουσες ανάγκες»
Σύμφωνα με το ανώτατο δικαστήριο, συμβασιούχοι ορισμένου χρόνου μπορούν να προσλαμβάνονται χωρίς να υπάρχουν νομοθετημένες οργανικές θέσεις, μόνο για να καλυφθούν απρόβλεπτες και επείγουσες
ανάγκες.
Παράλληλα, ιδιωτικού δικαίου συμβάσεις (είτε ορισμένου είτε αορίστου χρόνου) μπορούν να γίνουν και για την κάλυψη πάγιων αναγκών, αλλά μόνο νομοθετημένες οργανικές θέσεις για ειδικό επιστημονικό προσωπικό (που διαθέτει εξειδικευμένες επιστημονικές γνώσεις και εμπειρία), καθώς και για τεχνικό ή βοηθητικό προσωπικό.
Για τις υπόλοιπες κατηγορίες απασχόλησης το ΣτΕ δέχεται ότι χρειάζεται να
εκδοθεί προηγουμένως σχετικός νόμος, σημειώνοντας ότι σε αυτήν την περίπτωση το Σύνταγμα δεν επιτρέπει συμβάσεις αορίστου, αλλά αποκλειστικά και μόνο ορισμένου χρόνου μικρής διάρκειας, χωρίς καμία δυνατότητα μονιμοποίησης ή μετατροπής της σύμβασης σε αορίστου χρόνου.
Το σκεπτικό
Απαραίτητη η έκδοση νόμου
Το ΣτΕ υπογραμμίζει ότι αποτελεί πλέον κανόνα πως συμβάσεις ορισμένου χρόνου (για την κάλυψη οποιωνδήποτε αναγκών, απρόβλεπτων ή πάγιων) μπορούν να ρυθμιστούν μόνο με νόμο και σε διευρυμένες κατηγορίες οργανικών θέσεων. Ομως απαγορεύεται η μονιμοποίηση και μετατροπή αυτών των συμβάσεων, των οποίων «η διάρκειά τους δεν μπορεί να είναι μακρά», σύμφωνα με το Σύνταγμα.
Για να αιτιολογήσει αυτή τη συνταγματική ερμηνεία, το Συμβούλιο της
Επικρατείας επικαλείται πρακτικά συζητήσεων στην Αναθεωρητική Βουλή,
σημειώνοντας τη φράση που είχε πει τότε ο Ευ. Βενιζέλος: «Οταν λέμε σύμβαση ορισμένου χρόνου εννοούμε την κλασική σύμβαση ορισμένου χρόνου, δηλαδή σύντομο χρόνο, για να μη βρεθεί ποτέ στο μέλλον κάποιος που θα θελήσει να καταστρατηγήσει τη διάταξη αυτή. Φανταστείτε, κύριοι συνάδελφοι, συμβάσεις ορισμένου χρόνου 35ετούς διάρκειας…».
Για τις συνιστώμενες οργανικές θέσεις στις δύο υπηρεσίες (με τον ν. 3907/11), το Συμβούλιο της Επικρατείας σημειώνει ότι με συμβάσεις αορίστου χρόνου μπορούν να καλυφθούν μόνο όσες αφορούν ειδικό επιστημονικό, τεχνικό και βοηθητικό προσωπικό. Και κρίνει μη νόμιμες διάφορες ρυθμίσεις, γιατί δεν ξεκαθαρίζουν το είδος των συμβάσεων και γιατί δεν έχει προηγηθεί νομοθετική ρύθμιση, που είναι αναγκαία για τη σύσταση οργανικών θέσεων.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΥΛΩΝΙΤΗΣ
