Είναι δύσκολο να μπορέσεις να συνδέσεις με έναν απλό τρόπο τον χριστιανισμό, ένα ιπποτικό τάγμα και τραπεζίτες πανευρωπαϊκού κύρους. Λίγες, εξάλλου, οργανώσεις, έχουν δημιουργήσει τόσο μυστήριο και μύθους γύρω από το όνομά τους. Οι Ναΐτες είναι μία από αυτές τις οργανώσεις και το Τάγμα τους ένα από τα πιο πολυσυζητημένα. Ο θρύλος των Ναϊτών και η παρουσία του Τάγματος στην Ελλάδα είναι ένα θέμα που προκαλεί πάντα πολλές συζητήσεις και αναπάντητα ερωτήματα.
Ο θρύλος των Ναϊτών και η ιστορία του Τάγματος
Η ίδρυση του αρχαίου ιπποτικού τάγματος τοποθετείται το 1118 στην Ιερουσαλήμ αμέσως μετά την Πρώτη Σταυροφορία. Όσον αφορά το όνομά τους, οι πρώτοι ιππότες ονομάστηκαν έτσι επειδή εγκαταστάθηκαν γύρω από τον Ναό του Σολομώντα. Ο θρύλος λέει ότι σκάβοντας γύρω από το Νάο βρήκαν και κάποιες γραφές. Έτσι κάποιοι τους αποκαλούν Ιππότες του Ναού και το τάγμα τους Τάγμα του Ναού. Από την ίδρυσή τους και έπειτα οι θρύλοι που αφορούν στους Φτωχούς Συστρατιώτες του Τάγματος του Χριστού και του Ναού του Σολομώντα ήταν πολλοί. Οι πολλές αναφορές και τα μυστήρια γύρω από το όνομα τους κάνουν δυσδιάκριτη την διαχωριστική γραμμή μεταξύ μύθου και πραγματικότητας.
Ποια γεγονότα οδήγησαν, όμως, στην ίδρυση του Τάγματος; Το 1065 μ.Χ. η Ιερουσαλήμ βρισκόταν ξανά στα χέρια μουσουλμάνων. Αυτό σήμαινε ότι η ασφάλεια των χριστιανών προσκυνητών στους Αγίους Τόπους ήταν και πάλι αβέβαιη. Παρά τους κινδύνους, όμως, οι χριστιανοί δεν έπαυαν να ταξιδεύουν για τους Άγιους Τόπους. Κλέφτες, επιτήδειοι αλλά και μια σέχτα φανατικών μουσουλμάνων που έβλεπαν ως ιερό καθήκον να σφαγιάζουν τους απίστους που κατέφταναν με τα καραβάνια σε εκείνη τη γωνιά του κόσμου ήταν μερικές μόνο από τις απειλές που αντιμετώπιζαν οι προσκυνητές.
Ήταν τότε που εννέα ιππότες μοναχοί από τη Γαλλία, με επικεφαλής τον Ουγκ ντε Παγιέν σχηματίζουν σιγά σιγά το τάγμα Φτωχοί Συστρατιώτες του Χριστού και του Ναού του Σολομώντα για να εγγυηθούν το ασφαλές πέρασμα των χριστιανικών καραβανιών. Αυτή είναι ας πούμε η εναρκτήρια πράξη των Ναϊτών Ιπποτών, που γεννήθηκε στον απόηχο της Α’ Σταυροφορίας, κάπου 23 χρόνια μετά το 1096 μ.Χ.
Από την προστασία των καραβανιών στη δημιουργία ενός ισχυρού τραπεζικού συστήματος
Μέσα σε λίγα χρόνια όμως οι μαχητές που υπερασπίζονταν άλλοτε τους χριστιανούς προσκυνητές μετατράπηκαν σε μια πανίσχυρη σέχτα. Απέκτησαν δε τόση δύναμη ώστε έφτασαν να μπορούν να γονατίσουν κραταιές ευρωπαϊκές αυτοκρατορίες.
Πώς, όμως, κατάφεραν οι Ναΐτες να μετατραπούν σε τραπεζίτες πανευρωπαϊκού κύρους και να συγκεντρώσουν αμύθητα πλούτη; Το να προστατεύσουν τα χριστιανικά καραβάνια δεν αποτελούσε σίγουρα μια εύκολη υπόθεση. Για τη διευκόλυνση, λοιπόν, των δραστηριοτήτων τους στο εχθρικό έδαφος της Μέσης Ανατολή και την προστασία των τεσσάρων μικρών χριστιανικών βασιλείων της περιοχής, οι Ναΐτες ανέπτυξαν ένα βολικό σύστημα για τους θρησκευτικούς ταξιδευτές. Τι έκαναν; Έπεισαν τους ταξιδιώτες να εμπιστεύονται τα χρήματά τους στο παράρτημα των Ναϊτών στη χώρα τους. Έπειτα αυτοί μπορούσαν να κάνουν ανάληψη της περιουσίας τους από το στρατηγείο του τάγματος στην Ιερουσαλήμ, μέσω κωδικοποιημένων μηνυμάτων.
Η τακτική των Ναϊτών που τους οδήγησε στον πλούτο
Οι ακαδημαϊκοί σήμερα ισχυρίζονται ότι οι Ναΐτες πλούτισαν επειδή είχαν τη δυνατότητα να τοκίζουν τα χρήματα των προσκυνητών, κρατώντας την προμήθεια για τον εαυτό τους. Αυτή, όμως, η πρακτική απαγορευόταν από τον επίσημο καθολικισμό. Είχε κατηγορηματικά δαιμονοποιηθεί ως τοκογλυφία. Οι ιστορικοί, λοιπόν, ανασυγκροτούν από τη χρηματοπιστωτική αυτή δράση των Ναϊτών τη γέννηση του τραπεζικού συστήματος, απ’ όπου και ξεπήδησαν οι Ιππότες ως οι πρώτοι πανίσχυροι και ζάμπλουτοι τραπεζίτες της οικουμένης. Χαρακτηριστικό ήταν ότι υποθηκεύονταν ακόμα και βασίλεια ολόκληρα για ένα χαμηλότοκο δάνειο. Επιπλέον δεν ήταν κάτι το ασυνήθιστο να ενεχυριάζονται τα πετράδια του στέμματος ευρωπαίων μοναρχών ως εγγύηση. Αγγλία, Αραγονία, Γαλλία, Πορτογαλία, Ουγγαρία και πολλά βασίλεια της Μέσης Ανατολής φιλοξενούσαν τώρα παραρτήματα του χρηματοπιστωτικού ιδρύματος των Ναϊτών, το οποίο έφτασε να διαχειρίζεται περισσότερα από 9.000 κτήματα και ιδιοκτησίες στις τέσσερις γωνιές της Γηραιάς Ηπείρου.
Το γεγονός, ωστόσο, ότι γρήγορα οι Ναΐτες απέκτησαν οικονομική δύναμη και ουσιαστικά δημιούργησαν ένα δικό τους τραπεζικό σύστημα οδήγησε στην απόφαση της διάλυσής τους. Ήταν απόφαση που πάρθηκε το 1307 από τον γάλλο βασιλιά Φίλιππο τον Ωραίο. Μια Παρασκευή και 13 του Οκτωβρίου οι Ναΐτες συλλαμβάνονται στη Γαλλία, καταδικάζονται για αιρετική δράση και ρίχνονται στην πυρά. Ωστόσο δεν σταματάει εκεί η ιστορία τους. Το νέο Τάγμα των Ιπποτών φέρεται ότι δημιουργήθηκε το 1804 από έναν γάλλο παθολόγο. Είχε, μάλιστα, την υποστήριξη του Ναπολέοντα. Ακολουθούν διάφορες διεργασίες στο εσωτερικό του Τάγματος λόγω και των αλλεπάλληλων πολέμων.
Οι θεωρίες για τα ιερά κειμήλια
Το Άγιο Δισκοπότηρο παραμένει σταθερά των θεωριών συνωμοσίας. Σύμφωνα με την παραδοσιακή σχολή συνωμοσιολογικής σκέψης, οι Ναΐτες μετέφεραν στις αποσκευές τους το ιερό κειμήλιο από τους Άγιους Τόπους στη Σκοτία, μετά τις διώξεις τους στη Γαλλία. Το Παρεκκλήσι Rosslyn, γεμάτο από σύμβολα των Ναϊτών και των Μασόνων, υποτίθεται ότι κρύβει στα σπλάχνα του το κύπελλο που χρησιμοποίησε ο Ιησούς στον Μυστικό Δείπνο. Η ασίγαστη αρχαιολογική σκαπάνη των Ναϊτών φέρεται να έφερε στο φως από μυστικά που περιλήφθηκαν αργότερα στη μυθολογία της Μασονίας, εβραϊκά κειμήλια από τον Ναό του Σολομώντα, ισλαμικούς θησαυρούς από το αρχαίο τέμενος, τα σύμβολα της χριστιανοσύνης και την Κιβωτό της Διαθήκης φυσικά.
Η κατάρα του ντε Μολέ
Ο ντε Μολέ ήταν ο Μέγας Μάγιστρος των Ναϊτών Ιπποτών.Ο ίδιος όπως και άλλοι Ναΐτες της εποχής κατηγορήθηκαν για βλασφημία αλλά και σεξουαλική παρέκκλιση. Οι παπικές κατηγορίες για ομοφυλοφιλικές περιπτύξεις και άλλα σκάνδαλα κατά του τάγματος ήταν δεκάδες. Ακόμη και για σατανισμό κατηγορήθηκαν οι Φτωχοί Συστρατιώτες του Χριστού ώστε να κηλιδωθεί το όνομά τους και να χρησιμεύσει ως άλλοθι στον Φίλιππο για να εξαφανίσει το τάγμα από προσώπου γης.
Ο ντε Μολέ κάηκε στην πυρά δίπλα στον μισοτελειωμένο καθεδρικό της Νοτρ-Νταμ του Παρισιού πριν από 700 χρόνια. Ο γάλλος ηγεμόνας έβαλε να τον βασανίσουν φριχτά πριν τον παλουκώσει στην πυρά πάνω στο μικροσκοπικό νησάκι του Σηκουάνα τον Μάρτιο του 1314. Ο ντε Μολέ καταράστηκε όμως στην πυρά τους ηθικούς αυτουργούς της εκτέλεσής του, τον Φίλιππο της Γαλλίας και τον Πάπα Κλήμη Ε’, προβλέποντας ότι θα τους συναντούσε στον άλλο κόσμο πριν από τέλος της χρονιάς. Όπως και έγινε! Ο Κλήμης πέθανε μόλις έναν μήνα αργότερα και ο μονάρχης της Γαλλίας σκοτώθηκε σε κυνηγετικό ατύχημα πριν εκπνεύσει το 1314. Ατάραχος και αγέρωχος ο μάγιστρος ξεστόμισε την ώρα που τον τύλιγαν οι πύρινες γλώσσες την κατάρα, με την ευχή ότι με τη βοήθεια του Θεού οι Ναΐτες θα εκδικούνταν κάποια στιγμή το ευρωπαϊκό κατεστημένο που τους γκρέμισε.
Οι Ναΐτες στην Ελλάδα
Η παρουσία των Ναϊτών στην Ελλάδα ιστορικά είναι πλήρως αποδεδειγμένη. Ωστόσο δεν είναι απόλυτα γνωστή. Οι αναφορές για τους Ναϊτες στην ελληνική βιβλιογραφία είναι, μάλιστα, σπάνιες. Η παρουσία τους θεωρείται μικρής σημασίας από τους Έλληνες ιστορικούς, οι οποίοι την εντάσσουν στο κεφάλαιο της Φραγκοκρατίας. Είναι σημαντικό να τονιστεί η ταύτιση των Ναϊτών με τους Φράγκους από τον ντόπιο πληθυσμό και η συνολική αντιμετώπισή τους σαν κατακτητές και όργανα του Πάπα.
Η παρουσία και δράση των Ναϊτών στην Ελλάδα είναι ενδεικτική αρχικά για την διασπορά του Τάγματος σε όλη την Ευρώπη και ιδιαίτερα στους τόπους όπου η Παπική παρουσία και επιρροή υπήρχε. Από την άλλη πλευρά είναι αποκαλύπτεται και ο ρόλος που διαδραμάτησαν σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα μοναστικά τάγματα και τους κατακτητές Φράγκους. Η γεωγραφική διασπορά των Ναϊτών στον σημερινό ελληνικό χώρο ήταν στην Πελοπόννησο, κατά κύριο λόγο, στην περιοχή της Λαμίας και της Θήβας και σε μικρότερο βαθμό στην περιοχή της Χαλκίδας.
Οι ιδιοκτησίες που απέκτησαν οι Ναΐτες στον Ελλαδικό χώρο ξεκινούν, χρονικά, από το 1204 και τερματίζονται περίπου το 1306. Παρουσία των Ναϊτών στην περιοχή των Αθηνών δεν φαίνεται να αποδεικνύεται από έγγραφα αλλά υπάρχουν κάποιες αναφορές για το βυζαντινό παρεκκλήσι της μονής στο Δαφνί, λίγο έξω από την Αθήνα, και ένα παρεκκλήσι σε κατοικία στο κέντρο της Αθήνας όπου οι διερχόμενοι Ναΐτες χρησιμοποιούσαν σαν άσυλο.
Η παρουσία των Ναϊτών στην Πελοπόννησο
Η σημαντικότερη παρουσία των Ναϊτών στον Ελλαδικό χώρο ήταν στην Πελοπόννησο. Το πριγκιπάτο της Αχαΐας, όπως ονομάστηκε η Πελοπόννησος προήλθε από την κατάτμηση και διανομή του Ελλαδικού χώρου, που έγινε μεταξύ των Φράγκων και των Βενετών τον Οκτώβριο του 1204 αμέσως μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης.
Πολλοί ιστορικοί, λοιπόν, ισχυρίζονται ότι το πριγκιπάτο της Αχαΐας αποτελούσαν οι περιοχές της σημερινής Αχαΐας και της Ηλείας. Η πλέον αξιόπιστη ιστορική πηγή για την περίοδο αυτή είναι το περίφημο Χρονικό του Μωρέως, το οποίο γράφτηκε στην Ελληνική, Ιταλική, Γαλλική και Αραγωνική γλώσσα περίπου έναν αιώνα μετά τα ιστορικά γεγονότα που περιγράφει. Μόνο όμως τα κείμενα της Ελληνικής και της Γαλλικής έκδοσης συμπίπτουν μεταξύ τους και οι ιστορικοί δέχονται περισσότερο αυτά σαν ιστορική πηγή.
Τελικά ακόμη πάντως και σήμερα δεν είναι καθόλου γνωστό πως κατάφεραν να υλοποιήσουν ένα τέτοιο ραφιναρισμένο τραπεζικό σύστημα οι Ναΐτες. Γιατί κατάφεραν και κάτι παραπάνω. Να προστατεύουν αφενός τα καραβάνια αλλά και να προστατεύονται και οι ίδιοι απέναντι στις τραπεζικές απάτες. Ιστορικές αλήθειες αλλά και μύθοι και εικασίες για μυστικούς κώδικες πιθανόν να μην γίνουν ποτέ γνωστές…
