Στο έργο της In Between. The warmth (= Ανάμεσα. Η ζεστασιά, 2017-2020), η Ιταλίδα καλλιτέχνις Laura Cemin παρουσιάζει μέσα από διάφορα υλικά την αίσθηση που της άφησε η αγκαλιά δέκα δευτερολέπτων με κοντινά της πρόσωπα, ένα project που της έδωσε εισέτι την ευκαιρία να υπερβεί μέσω της σωματικής επαφής τη δυσφορία που της προκαλούσε από παιδί η εγγύτητα. Μια εγγύτητα που, κατά την ίδια, έγινε καθολική ανάγκη κατά την πανδημία COVID-19.
Πολλοί και πολλές θα μπορούσαν να ταυτιστούν με την Cemin που, όπως και εκείνη για πολλά χρόνια, στερούν στους εαυτούς σημαντικά οφέλη από τη σωματική επαφή με τους άλλους, αγγίγματα «θαυματουργά» για τη σωματική και ψυχική υγεία με τα οποία καταπιάνεται σε άρθρο του στο Conversation ο Καθηγητής Επιστημών Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, Michael Banissy.
1. Αγκαλιές όπως antistress
Σφιχταγκαλιάσματα μέχρι να κοπεί η ανάσα ή μικρότερης διάρκειας και έντασης, τα εν λόγω αγγίγματα από άλλους είτε και από τον εαυτό μας μπορούν να μειώσουν το στρες ρίχνοντας τα επίπεδα της κορτιζόλης, γνωστής και ως ορμόνης του στρες. Χρόνιο στρες και χρόνια φλεγμονή βαδίζουν χέρι-χέρι, με την τελευταία να πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου και καρκίνου. Σύμφωνα με μια μελέτη, αγκαλιάζοντας τους αγαπημένους μας ανθρώπους συχνότερα ή καθημερινά αν είναι δυνατό, μπορούμε να πετύχουμε μείωση συγκεκριμένων φλεγμονωδών δεικτών φλεγμονής -ακόμα και μέσα σε δύο εβδομάδες- και να απομακρύνουμε τον παραπάνω κίνδυνο.
Αν δεν αρκούν τα παραπάνω, ο σημαντικός ρόλος της αγκαλιάς ενισχύεται από ευρήματα που τη συσχετίζουν με μείωσης της αρτηριακής πίεσης και του κινδύνου ασθένειας καθώς και καλύτερη διάθεση.
Στον βασικό μηχανισμό, όπως τον φωτίζουν τα ως άνω ερευνητικά πορίσματα, εμπλέκονται ειδικές νευρικές αμύελες ίνες της επιδερμίδας (αισθητικές ίνες C), οι μηχανοϋποδοχείς χαμηλού κατωφλίου, λειτουργία των οποίων είναι να παρέχουν πληροφορίες και να προετοιμάζουν τις βιολογικές διεργασίες σχετικά με τα ευχάριστα και στοργικά αγγίγματα όπως το χάδι. Έτσι, σημειώνει ο Δρ Banissy, όταν δεχόμαστε ένα απαλό χάδι στο μπράτσο, οι συγκεκριμένοι μηχανικοί υποδοχείς απελευθερώνουν χημικές ουσίες όπως η ορμόνη ωκυτοκίνη, η οποία σχετίζεται με το δέσιμο και την ηρεμία.
3. Τα αγχολυτικά «μπλεξίματα»
Οι παλάμες που μπλέκονται μπορούν να γίνουν ασπίδα έναντι του άγχους, ακόμα μάλιστα και όταν πρόκειται για ξένα χέρια. Σύμφωνα με πρόσφατη τυχαιοποιημένη μελέτη, οι άνδρες που κρατούσαν το χέρι ενός συγγενούς ή της νοσοκόμας κατά τη λήψη βιοψίας ανέφεραν χαμηλότερα επίπεδα άγχους και πόνου, με το κράτημα του χεριού της νοσηλεύτριας να αναδεικνύεται σε «φάρμακο» που μειώνει το άγχος και τα επίπεδα ενός βιοδείκτη του, της αδρεναλίνης, όπως έδειξαν πειράματα σε άνδρες που είχαν υποβληθεί σε επέμβαση καταρράκτη.
Η αγχολυτική ιδιότητα των χεριών εντούτοις δεν περιορίζεται στα ιατρεία και νοσοκομεία αλλά και σε οποιαδήποτε κατάσταση προκαλεί φόβο, όπως έδειξε μελέτη σε παντρεμένα ζευγάρια που θα υποβάλλονταν σε ήπιο ηλεκτροσόκ στο πλαίσιο του πειράματος. Το κράτημα των χεριών περιόρισε τη σχετιζόμενη με το άγχος δραστηριότητα του εγκεφάλου, αποτέλεσμα που επαναλήφθηκε και με το χέρι ενός εντελώς αγνώστου. Παρ’ όλα αυτά, διάφορα επιστημονικά δεδομένα προκρίνουν τα οικεία αγγίγματα έναντι των ξένων.
4. Μασάζ για αμοιβαία ευεξία
«Τα οφέλη του μασάζ είναι πολυάριθμα και ποικίλα» αναφέρει ο καθηγητής και παραθέτει ενδεικτικά τη μείωση του στρες, την ανακούφιση από τον πόνο και την προαγωγή της χαλάρωσης. Σύμφωνα με τον ίδιο, η κύρια βιολογική εξήγηση περιλαμβάνει τις αλλαγές που συντελλούνται στη δραστηριότητα του πνευμονογαστρικού νεύρου και του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος.
Το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, γνωστό και ως σύστημα «ανάπαυσης και πέψης», συντείνει στις λειτουργίες της χαλάρωσης και της αποκατάστασης και βοηθά στην ηρεμία του σώματος εξουδετερώνοντας τις επιπτώσεις του στρες. Η μέτρια πίεση που ασκείται στο δέρμα κατά τη διάρκεια ενός μασάζ δρα πιθανώς ενισχυτικά στην παραπάνω διαδικασία, συμβάλλοντας στη ρύθμιση και τη χαλάρωση πολλών διαφορετικών συστημάτων του σώματος.
Τα οφέλη έπειτα είναι αμφίδρομα: Μελέτες σε ζευγάρια έχουν δείξει ότι το μασάζ μειώνει τα επίπεδα άγχους και βελτιώνει την πνευματική διαύγεια και στους δύο συντρόφους.
