Το Αλτσχάιμερ είναι πολυπαραγοντική ασθένεια, καθώς εκτός από την ηλικία που αποτελεί βασικό παράγοντα κινδύνου, στην εκδήλωσή της παίζουν ρόλο ασθένειες που προκαλούν βλάβες στα αιμοφόρα αγγεία και η κληρονομικότητα.
Ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου διπλασιάζεται κάθε 5 χρόνια πάνω από την ηλικία των 65 ετών.
Από διάφορες μελέτες έχει υπολογισθεί ότι περίπου οι μισοί άνθρωποι άνω των 85 ετών πάσχουν από Aλτσχάιμερ.
Η νόσος χωρίζεται στην πρώιμης έναρξης και στην όψιμης έναρξης.
Η πρώιμης έναρξης είναι αυτή που οφείλεται σε μεταλλάξεις σε ορισμένα γονίδια, αλλά αποτελεί μια σπανιότατη μορφή της νόσου που πλήττει ανθρώπους ηλικίας 30-60 ετών. Ένα άτομο έχει 50% πιθανότητες να αναπτύξει τη νόσο εάν ένας από τους γονείς του φέρει κάποια από αυτές τις μεταλλάξεις.
Η όψιμης έναρξης νόσος Aλτσχάιμερ είναι η συνηθέστερη μορφή και αναπτύσσεται μετά την ηλικία των 65 ετών.
Αν και δεν μπορεί να ελεγχθούν όλοι οι παράγοντες κινδύνου, μπορούμε να τροποποιήσουμε μερικούς από αυτούς, ώστε να μειωθούν οι πιθανότητες εκδήλωσης της νόσου αργότερα.
Για να είναι όμως αποδοτική η πρόληψη, πρέπει να αρχίζει νωρίς, στη μέση ηλικία, δηλαδή γύρω στα 40.
Οι παράγοντες αυτοί είναι:
Χοληστερίνη / ομοκυστεΐνη
Μελέτες έχουν συσχετίσει τον κίνδυνο για εμφάνιση νόσου Aλτσχάιμερ με υψηλές τιμές χοληστερίνης στο αίμα. Άλλες έρευνες έχουν δείξει ότι υψηλά επίπεδα του αμινοξέος ομοκυστεΐνη στο αίμα συσχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας. Τα υψηλά επίπεδα ομοκυστεΐνης είναι γνωστό ότι αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιακής νόσου και μελέτες σε ποντίκια έχουν δείξει ότι υψηλά επίπεδα αυτού του αμινοξέος προκαλούν θάνατο των κυττάρων του εγκεφάλου.
Υπέρταση
Η υψηλή αρτηριακή πίεση και άλλοι αγγειακοί παράγοντες κινδύνου, όπως ο διαβήτης και η καρδιαγγειακή νόσος, μπορεί να βλάψουν τα αγγεία του εγκεφάλου και να μειώσουν την παροχή οξυγόνου σε αυτόν, με αποτέλεσμα την έκπτωση της μνήμης και άλλων νοητικών λειτουργιών.
Διαβήτης
Τα διαβητικά άτομα διατρέχουν κατά 65% αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου σε σχέση με τα μη διαβητικά άτομα. Μένει να ερευνηθεί εάν τα φάρμακα που δίνονται για τη θεραπεία του διαβήτη είναι αποτελεσματικά και στη νόσο Aλτσχάιμερ.
Νοητική ενδυνάμωση
Μεγάλες μελέτες έχουν δείξει ότι η διατήρηση του εγκεφάλου σε εγρήγορση σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ. Μελέτη έδειξε ότι οι άνθρωποι που ακούν καθημερινά ραδιόφωνο, διαβάζουν εφημερίδα, λύνουν σταυρόλεξα και επισκέπτονται μουσεία, έχουν κατά 47% μικρότερο κίνδυνο σε σχέση με τα άτομα που ασχολούνταν λιγότερο συχνά με τέτοιες δραστηριότητες.
Φυσική δραστηριότητα
Μελέτες έχουν δείξει ότι η σωματική άσκηση προστατεύει από την άνοια, καθώς βελτιώνει τη ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα αυτός να ανταποκρίνεται καλύτερα στις κάθε είδους δοκιμασίες. Παράλληλα, ενεργοποιούνται κυτταρικοί μηχανισμοί που βελτιώνουν την εγκεφαλική λειτουργία.
Κοινωνικές επαφές
Οι μελέτες δείχνουν ότι οι ηλικιωμένοι με πλούσια κοινωνική ζωή και συμμετοχή σε κοινωνικές δραστηριότητες τείνουν να εμφανίζουν λιγότερα γνωστικά ελλείμματα και μειωμένο κίνδυνο για άνοια.
Τι μπορείτε να κάνετε
– Μείωση των επιπέδων χοληστερόλης και ομοκυστεΐνης
– Έλεγχο του διαβήτη
– Τακτική σωματική άσκηση
– Κοινωνικοποίηση
– Υγιεινή διατροφή
– Δραστηριότητες που διεγείρουν τις νοητικές λειτουργίες
