Στον Δυτικό κόσμο έχει καθιερωθεί το γρηγοριανό ημερολόγιο ως σύστημα μέτρησης του χρόνου, το οποίο όμως – όπως και κάθε τέτοιο – παρουσιάζει ατέλειες με το πέρασμα των ημερών σε σχέση με το αστρονομικό ημερολόγιο. Έτσι, κάθε έτος φαίνεται πως διαρκεί έξι ώρες παραπάνω από τις 365 που προβλέπονται στο γρηγοριανό ημερολόγιο, με αποτέλεσμα να έχει καθιερωθεί η προσθήκη μιας ημέρας ανά τέσσερα χρόνια ώστε να ρυθμίζεται αυτή η διαφορά.
Οι διορθώσεις στο ημερολόγιο επιβάλλονται από το γεγονός ότι η περιστροφή της γης γύρω από τον ήλιο διαρκεί 365,242199 μέρες. Η κύρια διόρθωση (προσθήκη μιας μέρας κάθε 4 χρόνια) θα ήταν απόλυτα σωστή αν η περιστροφή διαρκούσε 365.25 μέρες, δηλαδή περίπου 365 μέρες και 1/4 της μέρας. Όμως δε διαρκεί ακριβώς τόσο! Η διαφορά, που είναι 11 λεπτά και 13 δευτερόλεπτα κατ΄ έτος, επιβάλλει την αφαίρεση μιας ημέρας κάθε 129 χρόνια.
Γιατί το αποκαλούμε δίσεκτο έτος
Την περίοδο της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, ήταν ο Ιούλιος Καίσαρας που θέσπισε την πρόσθεση μιας ημέρας στον Φεβρουάριο και την γενικότερη διόρθωση του ημερολογίου με βάση το παραπάνω πρόβλημα. Η έξτρα ημέρα υπολογιζόταν μεταξύ 24 και 25 του μήνα, με την 24η να προσμετράται δύο φορές.
Η 24η Φεβρουαρίου ήταν όμως και η έκτη ημέρα πριν από τις Καλένδες του Μαρτίου (η πρώτη μέρα του μήνα και του έτους στην αρχαία εποχή) εξ ου και ο όρος δίσεκτος. Αναφερόταν δηλαδή στην διπλή έκτη ημέρα πριν από το Μάρτιο που προστίθετο κάθε τέσσερα χρόνια.
Προκειμένου να προσδιοριστεί αν ένα έτος είναι δίσεκτο, υπολογίζουμε τα εξής. Ελέγχουμε το υπόλοιπο της ακέραιας διαίρεσης του έτους με το 4. Αν είναι μηδέν ελέγχουμε το υπόλοιπο της ακέραιας διαίρεσης του έτους με το 100. Αν αυτό το υπόλοιπο είναι διαφορετικό του μηδενός τότε το έτος είναι δίσεκτο.
Αν από τον έλεγχο 1 δεν προκύψει ότι το έτος είναι δίσεκτο ελέγχουμε το υπόλοιπο της ακέραιας διαίρεσης του έτους με το 400. Αν είναι μηδέν τότε το έτος είναι δίσεκτο, άσχετα από το αποτέλεσμα του ελέγχου 1.
Τα επόμενα δίσεκτα έτη είναι: 2020, 2024, 2028, 2032, 2036, 2040, 2044, 2048, 2052, 2056, 2060, 2064, 2068, 2072, 2076, 2080, 2084, 2088, 2092, 2096, 2104 κλπ . Το 2000 ήταν δίσεκτο λόγω του ελέγχου 2. Αν ίσχυε μόνο η διαίρεση με το 4 και ο έλεγχος 1 το 2000 δε θα ήταν δίσεκτο όπως δεν είναι π.χ. το 2100.
Οι δεισιδαιμονίες που συνοδεύουν το δίσεκτο έτος
Στην Ελλάδα συχνά επικρατεί η πρόληψη πως ένα δίσεκτο έτος φέρνει κακοτυχία, ιδιαίτερα σε γάμους που τελούνται κατά τη διάρκειά του. Φαίνεται πως οι προλήψεις αυτές κρατούν από την ρωμαϊκή εποχή, όταν και οι Ρωμαίοι θεωρούσαν τον Φεβρουάριο μήνα των νεκρών, τις ημέρες του οποίου μπορούσαν να κυκλοφορούν μεταξύ των ζωντανών.
Κάπως έτσι, επικράτησε η δεισιδαιμονία πως είναι κακή τύχη να ξεκινά μια μεγάλη σε διάρκεια εργασία εντός του δίσεκτου έτους. Οι Ρωμαίοι απέφευγαν να φυτέψουν ένα αμπέλι ή να βάλουν τα θεμέλια για ένα νέο σπίτι και φυσικά να συνάψουν γάμους κατά τους δίσεκτους χρόνους.
iefimerida.gr
