Στη δημιουργία περισσότερων κέντρων ελεγχόμενης διαμονής στην ενδοχώρα προσανατολίζεται η κυβέρνηση, καθώς το πρόγραμμα για τη φιλοξενία αιτούντων άσυλο στα ξενοδοχεία δείχνει να έχει φτάσει στα όριά του. Η κατάσταση στα νησιά βρίσκεται στο χειρότερο σημείο μετά την κρίση του 2015, εφόσον στα πέντε ΚΥΤ (κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης ή hotspots) σε Λέσβο, Σάμο, Χίο, Κω, και Λέρο παραμένουν 35.687 αιτούντες άσυλο, ενώ την ίδια στιγμή στους 29 καταυλισμούς που βρίσκονται στην ενδοχώρα διαμένουν περίπου 22.200 άτομα.
Με τα έως τώρα δεδομένα πρόκειται να δημιουργηθούν περίπου 15 νέοι χώροι ελεγχόμενης φιλοξενίας σε Λιβαδειά, Λαμία –το υπάρχον κέντρο στις Θερμοπύλες σχεδιάζεται να κλείσει– Ιωάννινα, Αρτα, Φωκίδα, Πύργο, Σπάρτη. Στην Κρήτη επίσης σχεδιάζεται να δημιουργηθούν δύο ή και τρία νέα κέντρα, ενώ έως και τέσσερα επιπλέον κέντρα αναμένεται να γίνουν στη Βόρεια Ελλάδα. Νέοι χώροι αναζητούνται από τις υπηρεσίες των υπουργείων Προστασίας του Πολίτη και του υπουργείου Αμυνας, δεδομένου ότι οι ανάγκες αυξάνονται διαρκώς όσο συνεχίζονται οι αφίξεις στα νησιά.
Παράλληλα, χρειάζονται επιπλέον θέσεις ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες τον επόμενο Μάρτιο, οπότε και αναμένεται να ολοκληρωθεί το πρόγραμμα που αφορά τα ξενοδοχεία όπου αυτή τη στιγμή διαμένουν σχεδόν 8.500 αιτούντες άσυλο.
«Αυτή τη στιγμή στα νησιά βρίσκονται συνολικά 39.325 (σ.σ. σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της προηγούμενης Παρασκευής, εφόσον υπάρχουν και άνθρωποι που διαμένουν στα νησιά εκτός hotspots), στην ενδοχώρα υπολογίζεται ότι είναι 50.000 αιτούντες άσυλο, καταλαβαίνουμε πόσο άνιση είναι η αναλογία αλλά και πόσες νέες θέσεις πρέπει να δημιουργήσουμε στην ηπειρωτική Ελλάδα για να αποσυμφορήσουμε τα νησιά», αναφέρει στέλεχος του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη. Στην ενδοχώρα, περίπου 22.200 άτομα διαμένουν σε καταυλισμούς, 21.000 σε διαμερίσματα και περίπου 8.500 υπολογίζονται όσοι διαμένουν σε ξενοδοχεία.
Σύμφωνα με πληροφορίες, προτεραιότητα θα δοθεί στη δημιουργία δομών στα μέρη της Ελλάδας που δεν φιλοξενούν μέχρι τώρα μεγάλο αριθμό αιτούντων άσυλο όπως στην Πελοπόννησο και στην Κρήτη. Η κάθε δομή αναμένεται να φιλοξενήσει από 1.000-2.000 άτομα, ενώ σε περίπτωση που οι ροές στα νησιά συνεχιστούν με τον ίδιο ρυθμό τις επόμενες εβδομάδες, το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη δεν αποκλείει την πιθανότητα να ξαναδούμε σκηνές και στην ενδοχώρα προκειμένου να βελτιωθεί η κατάσταση στα νησιά.
Το πρόγραμμα των ξενοδοχείων στο οποίο αρχικά η κυβέρνηση είχε επενδύσει μεγάλες προσδοκίες για την άμεση δημιουργία θέσεων φιλοξενίας στην ενδοχώρα δεν είχε την αναμενόμενη ανταπόκριση. Συγκεκριμένα, στην τελευταία πρόσκληση ενδιαφέροντος που έγινε μέσω του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ) και έληξε στις 11 Νοεμβρίου, μόνο 800 νέες θέσεις προσφέρθηκαν σε ξενοδοχεία στη Σπάρτη, στην Κεντρική Ελλάδα και σε περιοχές στη Β. Ελλάδα. Παρά το γεγονός ότι υπάρχει διαθέσιμη χρηματοδότηση για επιπλέον 3.000 θέσεις, προς το παρόν δεν υπάρχει πρόθεση για νέα προκήρυξη, δεδομένου μάλιστα ότι τον Μάρτιο τυπικά λήγει η διάρκεια του συγκεκριμένου προγράμματος.
Παράλληλα, έως το τέλος Φεβρουαρίου υπολογίζεται ότι θα προκύψουν περίπου 8.000-10.000 κενές θέσεις σε διαμερίσματα, καθώς έχει ξεκινήσει η διαδικασία αποχώρησης όσων έχουν χαρακτηριστεί πρόσφυγες από το πρόγραμμα ΕΣΤΙΑ. «Οι θέσεις αυτές προορίζονται για αιτούντες άσυλο, ενώ οι πρόσφυγες θα πρέπει σταδιακά να αναζητήσουν τρόπο να συντηρήσουν τον εαυτό τους όπως άλλωστε προβλέπεται και από την Ευρωπαϊκή Ενωση», τονίζουν στελέχη της κυβέρνησης. Παραδέχονται, ωστόσο, ότι δεν έχουν εφαρμοστεί όπως θα έπρεπε προγράμματα ένταξης, κατηγορώντας την προηγούμενη κυβέρνηση για μεγάλες και ολέθριες καθυστερήσεις σε αυτόν τον τομέα.
Με κανόνες και barcode
Τα νέα κέντρα που θα δημιουργηθούν στην ενδοχώρα αλλά και όσα ήδη λειτουργούν, σταδιακά θα μετατραπούν σε κέντρα ελεγχόμενης διαμονής, σύμφωνα με την κυβέρνηση. Ο τρόπος με τον οποίο θα ελέγχονται οι διαμένοντες σε αυτά, έτσι ώστε να υπάρχει έλεγχος και να μπορούν να εντοπιστούν άμεσα εφόσον προκύψει ανάγκη εξετάζεται από την κυβέρνηση. Σύμφωνα με πληροφορίες, το πιθανότερο είναι ότι πάνω στα χαρτιά ταυτοποίησης θα τοποθετείται αυτοκόλλητο με barcode, που θα αποτελεί το «διαβατήριο» εισόδου και εξόδου στον καταυλισμό.
Παράλληλα, στους καταυλισμούς θα ισχύουν συγκεκριμένοι κανόνες οι οποίοι θα πρέπει να τηρούνται από τους διαμένοντες με ποινή την «περικοπή υλικών συνθηκών υποδοχής» από την οποία –περικοπή– αποκλείεται η σίτιση. Σε όσους αιτούντες άσυλο δεν τηρούν τους κανόνες λειτουργίας των καταυλισμών θα μπορεί για παράδειγμα να επιβάλλεται ποσοστιαία περικοπή των χρημάτων που λαμβάνουν ως βοήθημα. Από την άλλη, εντός των καταυλισμών θα υπάρχουν συγκεκριμένες παροχές έτσι ώστε οι αιτούντες να μπορούν να εξυπηρετηθούν άμεσα.
Ακόμη περισσότερο, κάποιες παροχές θα υπάρχουν εντός των κλειστών κέντρων τα οποία σχεδιάζεται να δημιουργηθούν στα πέντε νησιά όπως για παράδειγμα κυλικείο ή και σούπερ μάρκετ έτσι ώστε να καλύπτονται οι πρώτες ανάγκες των διαμενόντων κυρίως όσον αφορά τη διατροφή.
