ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ 2018
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΣΧΟΛΙΟ
Η αυλαία των Πανελλαδικών εξετάσεων άνοιξε με πρώτο εξεταζόμενο μάθημα τη Νεοελληνική Γλώσσα Γενικής Παιδείας. Επιλέχθηκε ένα κείμενο του Δ.Ν. Μαρωνίτη αντλημένο από το «Βήμα της Κυριακής». Κρίνεται απαιτητικό ως προς το ύφος και τη γλωσσική διατύπωση, καθώς αγγίζει τα όρια του φιλοσοφικού λόγου.
Ως προς την τυπολογία των ασκήσεων παρατηρείται διαφορετική διατύπωση στο Β3α, η οποία χρήζει ιδιαίτερης προσοχής από τους υποψηφίους.
Τέλος, το θέμα της έκθεσης διατυπώθηκε με σαφήνεια και εντάσσεται στη χορεία των αναμενόμενων θεμάτων αφού αποτελεί διδαγμένο θέμα της Γ’ Λυκείου.
Η Φιλολογική Ομάδα
Φροντιστήριο «ΑΛΜΑ»
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ
A1. Στο κείμενο του Δ. Μαρωνίτη θίγεται το θέμα της παρεχόμενης παιδείας σε συναρμογή με την εκπαίδευση της νέας γενιάς. Προλογίζοντας, αναφέρεται από το συγγραφέα ότι υφίσταται άρρηκτη σχέση μεταξύ παιδείας και εκπαίδευσης λόγω της συναφούς στοχοθεσίας τους. Η παιδεία ως διαχρονική αξία αναδύθηκε από την αρχαία ελληνική τραγική ποίηση και θεμελιώθηκε από την πλατωνική φιλοσοφία για να ταυτιστεί στην πορεία με τη φλυαρία και την διασκέδαση. Στη συνέχεια, παρουσιάζεται η ταύτιση της εκπαίδευσης με την διδασκαλία με την έννοια της προσαρμογής σύμφωνα με τον Πλάτωνα. Αντίθετα, επισημαίνεται η ποιοτική και πρακτική διαφοροποίηση των εννοιών της παιδείας και της εκπαίδευσης με ταυτόχρονη αναφορά στα στοιχεία που τις συνδέουν μεταξύ τους. Καταλήγοντας, γίνεται λόγος για την ετερογένεια που εμφανίζουν λόγω της διαφοροποίησης της φύσης και του στόχου που θέτουν σε ποικίλα δεδομένα.
Β1. | αàΛ |
βàΛ | |
γàΣ | |
δàΛ | |
εàΣ |
Β2.
α) Στην τελευταία παράγραφο του κειμένου εντοπίζεται η μέθοδος της σύγκρισης – αντίθεσης. Συγκεκριμένα συγκρίνονται οι έννοιες παιδεία (« Δηλαδή: Η παιδεία είναι περισσότερο μέθοδος, Η παιδεία είναι…ελεύθερη, Η παιδεία είναι…προαιρετική») και εκπαίδευση (« …η εκπαίδευση κυρίως πράξη, Αντίθετα, η εκπαίδευση…εντεταλμένη, η εκπαίδευση…υποχρεωτική») ως προς τα χαρακτηριστικά τους. Επίσης, υπάρχει και η λέξη «αντίθετα» που υποδηλώνει με ενάργεια αυτή την αντίθεση.
β) | Ωστόσο | Αντίθεση – εναντίωση |
επομένως | Συμπέρασμα – αποτέλεσμα | |
προκειμένου | Σκοπό | |
Που πάει να πει ότι | Επεξήγηση | |
κυρίως | Έμφαση |
Β3. α) |
| |||
β) | αναβαθμίζεται | υποβαθμίζεται | ||
| μεταγενέστερη | προγενέστερη | ||
| επιτρέπουν | απαγορεύουν | ||
| ιδιωτική | δημόσια | ||
| διαφορές | ομοιότητες | ||
Β4. | α) Στην πρώτη παράγραφο του κειμένου «Παιδεία …αφετέρου» κυριαρχεί η παθητική φωνή. Ενδεικτικά αναφέρονται τα εξής ρήματα: εναλλάσσονται, θεωρείται. β) Η παθητική φωνή συμβάλλει στη διαμόρφωση επίσημου, αντικειμενικού και σοβαρού ύφους στο κείμενο. Προσδίδει κύρος και ποικιλία στο λόγο του συγγραφέα και δίνει έμφαση στην πράξη του υποκειμένου. |
Γ1.
Τίτλος : «Το σχολείο ως φορέας αγωγής» ή «Εκπαιδευτήριο… αξιών»
Α) Εκπαιδευτική λειτουργία:
- Διευρύνει τους πνευματικούς ορίζοντες των νέων
- Καλλιεργεί το πνεύμα
- Δίνει συγκεκριμένο περιεχόμενο στη φιλοπατρία με τη διδασκαλία της εθνικής πολιτιστικής κληρονομιάς και ιστορίας.
- Καλλιεργεί και αναπτύσσει το λόγο:
α) νοητικές λειτουργίες: αντίληψη, φαντασία, μνήμη, προσοχή, κρίση, β) γλώσσα.
- Γνωστοποιεί τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των πολιτών. Προστατεύοντας τον άνθρωπο από κάθε φανερή ή δόλια προσπάθεια στέρησης της ελευθερίας του, από πλάνες, δεισιδαιμονίες, προκαταλήψεις, δόγματα, ιδεολογήματα, προπαγάνδα.
- Γνώση της φυσικής νομοτέλειας, σεβασμός του φυσικού κόσμου.
- Γνώση της ιστορίας και της συνεισφοράς των άλλων λαών στη δημιουργία του πολιτισμού με απόρροια να συμβάλλει στην ομαλή ένταξη τους στην διεθνοποιημένη κοινωνία
- Αναπτύσσει τις δεξιότητες του ανθρώπου και τον εφοδιάζει με τις απαραίτητες γνώσεις για την επαγγελματική αποκατάσταση του και, κατά συνέπεια, την ανάπτυξη της κοινωνίας.
- Διαμορφώνει ανθρώπους δημιουργικούς, τους μυεί στον επιστημονικό τρόπο σκέψης και έρευνας, ώστε να μπορούν, όταν χρειάζεται, να φθάνουν μόνοι τους στη γνώση.
- Εφοδιάζει τους νέους με τις απαραίτητες γνώσεις, αναπτύσσει τις δεξιότητες τους, καλλιεργεί τις πνευματικές δυνατότητες τους, ώστε να γίνουν δημιουργικοί άνθρωποι, ικανοί να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τα προβλήματα που θα συναντήσουν στην επαγγελματική ζωή τους.
Παιδευτική λειτουργία:
- Μεταγγίζει υψηλόπνοες αξίες και ιδανικά.
- Αναδεικνύει την αξία της παράδοσης και ενισχύει τον πολιτισμό, φέρνοντας τους νέους σε επαφή με την ιστορία και τα πολιτισμικά επιτεύγματα του παρελθόντος και του μέλλοντος.
- Καλλιεργεί την ευαισθησία και την καλαισθησία των νέων.
- Συνιστά στυλοβάτη της ατομικής και συλλογικής εξέλιξης.
- Κοινωνικοποιεί τους νέους.
- Εθίζει τη νέα γενιά στην πειθαρχία και την υπακοή στους νόμους
- Εμπνέει στον άνθρωπο αξίες, αρχές, ιδανικά και την πίστη σ’ αυτά.
- καλλιεργεί πνεύμα σεβασμού, φιλίας, συνεργασίας και ισοτιμίας με όλους τους ανθρώπους και τους λαούς.
- Μαθαίνει τον άνθρωπο να αγαπά τη ζωή και να φροντίζει για τη σωματική και ψυχική του ευεξία.
- Διαπλάθει συνειδητούς ενεργούς πολίτες.
- Διαπαιδαγωγεί πολιτικά τους νέους, ώστε να εντάσσονται ομαλά στην κοινωνία, να γνωρίζουν τις υποχρεώσεις που έχουν ως πολίτες και να είναι συνεπείς στην εκπλήρωση τους, να διεκδικούν και να προστατεύουν τα δικαιώματα τους, τόσο τα δικά τους όσο και των συμπολιτών τους, από όσους τα επιβουλεύονται.
- Διαμορφώνει ενάρετους ανθρώπους.
Β) Τρόποι ενίσχυσης του παιδευτικού ρόλου του σχολείου:
- Αξιοποίηση των μαθημάτων της πολιτικής παιδείας για τη διαμόρφωση συλλογικής και πολιτικής συνείδησης με τη διοργάνωση εκδρομών σε αρμόδια θεσμικά όργανα.
- Ο εκπαιδευτικός να συμμερίζεται τα προβλήματα των νέων και τις ανησυχίες τους, να κατανοεί την αμφισβήτηση τους, για να επικοινωνεί μαζί τους και να κερδίσει την εκτίμηση και την εμπιστοσύνη τους.
- Οργάνωση περιβαλλοντικών δράσεων για την ενίσχυση της οικολογικής συνείδησης των μαθητών.
- Ενίσχυση και ενθάρρυνση των μαθητών σε προσομοιώσεις κοινοβουλευτικών θεσμών στο πλαίσιο του σχολείου.
- Οργάνωση διαθεματικών δραστηριοτήτων για την καλλιέργεια μαθητοκεντρικού χαρακτήρα του σχολείου.
- Ομαδοσυνεργατικές εργασίες για ενίσχυση του μαθητή στην εκπαιδευτική δραστηριότητα.
- Διενέργεια προγραμμάτων διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και ενίσχυσης των μαθητών σε αυτά (Εράσμους, Κομένιους).
- Οι μαθητές πρέπει να εκδηλώνουν πειθαρχία στους κανόνες του σχολείου και στις υποδείξεις του διδάσκοντα.
- Παροχή δυνατότητας στους μαθητές να μελετούν από ποικίλα συγγράμματα με χρήση ψηφιακών μέσων για την αποφυγή μονοδιάστατης σκέψης.
- Συμμετοχή σε συλλογικά όργανα του σχολείου από τους μαθητές.
- Ο δάσκαλος να γνωρίζει τη διδακτική τέχνη, να μεταδίδει τις γνώσεις με απλότητα και σαφήνεια, ώστε να επιτυγχάνεται η ουσιαστική επικοινωνία μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών για την προώθηση των αξιών που μεταφέρονται μέσω των γνώσεων.
- Ο εκπαιδευτικός πρέπει να συνιστά πρότυπο για το μαθητή με τον ηθικό και ενάρετο βίο του να εμφυσά σε αυτόν ιδεώδη και αξίες.
- Ο διδάσκων οφείλει να καθίσταται αρωγός στην απόκτηση αλτρουιστικής συνείδησης μέσω της οργάνωσης και συμμετοχής σε εθελοντικές δράσεις για την αντιμετώπιση φαινομένων κοινωνικής παθογένειας.
- Τόνωση της αυτοεκτίμησης του μαθητή.
Φιλολογική ομάδα «Άλμα»
Αξιώτη Χριστίνα
Βλάσση Ιωάννα
Βλάσση Μιμίκα
Βόλλαρη Ξακουστή
Λούπη Βιβή
Παναγιωτοπούλου Όλγα
Παναγοπούλου Πένη
Πανοπούλου Ιωάννα
Παπαδόπουλος Σάκης
Τσουκαλά Αναστασία
