Του Μιχάλη Παπανίδη
Σε «κατάσταση νευρικής κρίσης» βρίσκονται εδώ και δύο χρόνια οι «έχοντες και κατέχοντες», καθώς το τραπεζικό σύστημα εμφάνισε αστάθεια, ενώ κατά καιρούς αναζωπυρώνεται το σενάριο επιστροφής στη δραχμή ή του κουρέματος των καταθέσεων.
Οι επιλογές των καταθετών είναι αρκετές και διαφοροποιούνται ανάλογα με το ύψος και είδος των καταθέσεων, ενώ αποτελούν κι έναν άτυπο «οδηγό» για το τι μπορεί να κάνει κανείς τα χρήματά του
Οι αποταμιεύσεις δέχονται πίεση, είτε επειδή σημαντικά ποσά κατευθύνονται σε παράλληλες… επενδύσεις ή ακόμη και στο «στρώμα», είτε αναλώνονται για την κάλυψη καθημερινών αναγκών, ακόμη και φόρων.
Παρόλα αυτά, σχεδόν ανεξαρτήτου ποσού, υπάρχουν διαθέσιμα πολιτών και επιχειρήσεων που αναζητούν επενδυτική «στέγη», επαναπροσδιορίζοντας τις επιλογές των καταθετών.
Πως συμπεριφέρονται όμως οι καταθέτες αυτά τα τελευταία δύο χρόνια;
Οι επιλογές είναι αρκετές και διαφοροποιούνται ανάλογα με το ύψος και είδος των καταθέσεων, ενώ αποτελούν κι έναν άτυπο «οδηγό» για το τι μπορεί να κάνει κανείς τα χρήματά του.
Ειδικότερα:
• Πρώτο «θύμα» είναι οι προθεσμιακές καταθέσεις. Δεν ανανεώνονται στην πλειονότητά τους με τη λήξη τους και τα χρήματα επιστρέφουν στους πιο ευέλικτους λογαριασμούς Ταμιευτηρίου. Στην καλύτερη περίπτωση τους ανανεώνουν μόλις για ένα μήνα, ώστε να μην αιφνιδιαστούν από κάποιες εξελίξεις. Οι διαφορές στην απόδοση δεν είναι μεγάλες καθώς για προθεσμιακές καταθέσεις προσφέρονται πλέον επιτόκια 0,5%-0,7%, ενώ για εκείνες του Ταμιευτηρίου μόλις με 0,1%.
• Κάποιοι αποταμιευτές έχουν στραφεί προς ασφαλιστικά-επενδυτικά προϊόντα του κλάδου ζωής, είτε αυτά προσφέρουν ελάχιστη εγγυημένη απόδοση σε βάθος δεκαετίας, είτε τοποθετούνται σε χρηματοοικονομικά προϊόντα του εξωτερικού με σχετικό ρίσκο, αλλά και μεγαλύτερη αναμενόμενη απόδοση.
• Την τιμητική τους έχουν αρχίσει να έχουν και τα ακίνητα, καθώς ορισμένοι καταθέτες προχωρούν προσεκτικά σε επιλεγμένες αγορές, είτε για την κάλυψη αναγκών στέγασης, είτε με επενδυτικό προσανατολισμό. Η αγορά προσφέρει ακόμη ευκαιρίες, αν και θέλει πολύ προσοχή και ψάξιμο. Σημαντικό ρόλο στην τελική απόφαση παίζει και το ύψος της πάγιας φορολογίας του ακινήτου (ΕΝΦΙΑ).
Όσοι διατήρησαν από το 2010 μέχρι σήμερα τις καταθέσεις τους στις ελληνικές τράπεζες είναι κερδισμένοι σε σύγκριση με πολλούς άλλους που είτε «κουρεύτηκαν» στην Κύπρο το 2013, είτε τοποθέτησαν τα χρήματά τους σε επενδύσεις που έχουν υποχρεωθεί σε απώλειες στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα• Ένα σημαντικό μέρος των καταθέσεων κατευθύνεται στην αγορά χρυσού. Είτε ράβδοι, είτε χρυσές λίρες (313 ευρώ/λίρα), καθώς το πολύτιμο μέταλλο έχει χάσει μέρος της αξίας του διεθνώς και είναι, ως ένα βαθμό, ασφαλές, παρέχοντας και προοπτική κάποιων κερδών.
• Επιχειρήσεις με διεθνοποιημένο χαρακτήρα (π.χ. εξαγωγικές, τουριστικές), αλλά και φυσικά πρόσωπα που έχουν εισοδήματα από το εξωτερικό (συντάξεις, μισθοί, προμήθειες, ενοίκια, λοιπά έσοδα) δεν εισάγουν στη χώρα τμήμα των εσόδων τους.
• Εγχώριες επιχειρήσεις αυξάνουν το ύψος των παραγγελιών τους σε πρώτες ύλες και στοκ, ιδίως αν οι τιμές αυτών είναι δολαριακές και επηρεάζονται από τη διεθνή αποτίμηση των εμπορευμάτων (commodities).
• Βεβαίως δεν είναι λίγοι εκείνοι, που επιλέγουν τη μέθοδο της «θυρίδας και του στρώματος», είτε για το σύνολο των αποταμιεύσεων, είτε για μέρος αυτών.
• Κατά τους αμέσως επόμενους μήνες από την επιβολή των capital controls τον Ιούνιο του 2015, είχαν ακολουθήσει αυξημένες συναλλαγές στις αγορές άλλων περιουσιακών στοιχείων, όπως μετοχών, έργων τέχνης υπό τον φόβο ενός κουρέματος καταθέσεων, ή ενός τραπεζικού bail in. Ορισμένοι μάλιστα είχαν σπεύσει να πληρώνουν φορολογικές τους και τραπεζικές τους υποχρεώσεις πριν καν αυτές λήξουν.
• Άλλοι εξαντλούν τα, οπωσδήποτε περιορισμένα, όρια αναλήψεων μετρητών και εξαγωγής συναλλάγματος στο εξωτερικό που τους επιτρέπονται από το υπάρχον πλαίσιο των κεφαλαιακών ελέγχων. Ειδικά όσοι έχουν παιδιά που σπουδάζουν σε χώρες του εξωτερικού.
• Ενίοτε μεταφέρονται κεφάλαια από μια τράπεζα σε άλλες, σε προϋπάρχοντες των capital controls λογαριασμούς, προκειμένου να μειωθεί το ύψος των «ανασφάλιστων καταθέσεων» (100.000 ευρώ ανά ΑΦΜ, ανά τράπεζα) και έτσι ένα ενδεχόμενο κούρεμα να περιοριστεί ως προς το ποσό.
• Πωλητές ακινήτων και λοιπών εγχώριων περιουσιακών στοιχείων είναι διατεθειμένοι να προσφέρουν αξιοσημείωτες εκπτώσεις στους αγοραστές, αρκεί το τίμημα να κατατεθεί για λογαριασμό τους στο εξωτερικό.
• Μικροκαταθέτες κάθε φορά που αυξάνεται η ανασφάλεια σπεύδουν να αγοράσουν καταναλωτικά αγαθά κάποιας αξίας, όπως ένα μικρό αυτοκίνητο, ώστε να καλύψουν μελλοντικές ανάγκες και ταυτόχρονα να διασφαλίσουν ένα μέρος των χρημάτων τους.
• Ακόμη μικρότερα ποσά κατευθύνται σε καταναλωτικά αγαθά υψηλής τεχνολογίας και ηλεκτρικών ειδών υπό τον φόβο επιστροφής στη δραχμή, που όλα θα ανατιμηθούν εξαιρετικά βίαια.
Πάντως, όσοι διατήρησαν από το 2010 μέχρι σήμερα τις καταθέσεις τους στις ελληνικές τράπεζες είναι κερδισμένοι σε σύγκριση με πολλούς άλλους που είτε «κουρεύτηκαν» στην Κύπρο το 2013, είτε τοποθέτησαν τα χρήματά τους σε επενδύσεις που έχουν υποχρεωθεί σε απώλειες στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα.
zougla.gr
