Ν.Βέρρας
Σημαντικά δεδομένα που αποτυπώνουν την πραγματική εικόνα των φαινομένων διαφθοράς, της κακοδιοίκησης και των δυσλειτουργιών στη δημόσια διοίκηση της Δυτικής Ελλάδας, παρουσίασε η Εθνική Αρχή Διαφάνειας σε πρόσφατη ημερίδα στην Πάτρα, στο πλαίσιο της πανελλαδικής πρωτοβουλίας ανάδειξης του έργου και της αποστολής της.
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στα προβλήματα που εντοπίζονται σε δημόσιους διαγωνισμούς και σε πολεοδομικές υπηρεσίες, όπου οι καταγγελίες και οι έλεγχοι καταδεικνύουν δομικές αδυναμίες, καθυστερήσεις, πιθανές παραβιάσεις διαδικασιών και αυξημένο κίνδυνο αδιαφάνειας.
Στην παρουσίαση του έργου της Περιφερειακής Υπηρεσίας Πάτρας, για το διάστημα 6 Οκτωβρίου 2019 έως 26 Νοεμβρίου 2025, καταγράφηκαν σημαντικά αποτελέσματα που αποδεικνύουν την ένταση και την έκταση των ελεγκτικών παρεμβάσεων.
Η Διοικήτρια Αλεξάνδρα Ρογκάκου μαζί με τον επικεφαλής της ΠΥ Πάτρας Βασίλειο Ηλιόπουλο και τους επιθεωρητές Κωνσταντίνο Αντωνόπουλο, Σοφία Αγγελοπούλου και Κωνσταντίνα Μαντζαβίνου ανέλυσαν χαρακτηριστικές περιπτώσεις που αποτυπώνουν στην πράξη τη σημασία των ελέγχων.
· Συνολικά συντάχθηκαν 144 εκθέσεις επιθεωρήσεων – ελέγχων, οι οποίες κάλυψαν ένα ευρύ φάσμα ζητημάτων, από έργα υποδομής και πολεοδομία έως θέματα λειτουργίας υπηρεσιών, αδειοδοτήσεων και περιβαλλοντικών διαδικασιών.
Παράλληλα πραγματοποιήθηκαν 57 συστημικοί έλεγχοι, που στόχευσαν σε κρίσιμες δομές και οργανισμούς:
· 30 σε νοσοκομεία, μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων και προνοιακές δομές
· 15 σε δημόσιες υπηρεσίες
· 10 σε παιδικές κατασκηνώσεις
· 2 σε διαδικασίες έκδοσης πιστοποιητικών ιθαγένειας.
Οι συστημικοί έλεγχοι ανέδειξαν χρόνιες αδυναμίες, ελλείψεις εποπτείας και ανάγκη ενίσχυσης των μηχανισμών πρόληψης.
Το έργο της υπηρεσίας ενισχύθηκε περαιτέρω από 463 ελέγχους Covid, που αφορούσαν την εφαρμογή μέτρων προστασίας της δημόσιας υγείας, καθώς και 449 ελέγχους αντικαπνιστικής νομοθεσίας, οι οποίοι συνέβαλαν στη συμμόρφωση επιχειρήσεων και οργανισμών με τους κανόνες δημόσιας υγείας.
Επιπλέον διενεργήθηκαν 5 προκαταρκτικές εξετάσεις, εκ των οποίων μία στο πλαίσιο διαδικασίας της Ευρωπαίας Εισαγγελέως, και εξετάστηκαν 3 ενδικοφανείς προσφυγές.
Σημαντικός είναι και ο όγκος των καταγγελιών που αξιολογήθηκαν:
· Από τις 559 καταγγελίες της περιόδου 5/10/20 – 5/6/22, οι 357 διερευνήθηκαν εντός διμήνου, στοιχείο που καταδεικνύει την επιχειρησιακή επάρκεια της υπηρεσίας παρά το υψηλό φόρτο.
· Παράλληλα, 1.125 παλαιότερες καταγγελίες και αναφορές εξετάστηκαν με σύνταξη εισηγητικών σημειωμάτων, φέρνοντας σε πέρας ένα μεγάλο υπόλοιπο ετών.
Από τους 144 ελέγχους κατόπιν καταγγελιών ή αιτημάτων φορέων, τα θέματα που εξετάστηκαν αφορούσαν:
· 19 υποθέσεις έργων
· 17 δόμηση και χωροταξία
· 12 λειτουργία δημοσίων υπηρεσιών
· 12 ζητήματα εκπαίδευσης – έρευνας – τεχνολογίας
· 11 ειδικά θέματα ΟΤΑ
· 11 λοιπές υποθέσεις
· 9 αδειοδοτήσεις επιχειρήσεων και άσκηση επαγγελμάτων
· 7 περιβάλλον
· 6 δημόσιες υπηρεσίες και δημόσια περιουσία
· 5 προμήθειες
· 5 ασφάλιση – εργασία
· 5 κοινωνική πρόνοια
· 3 μεταφορές – ναυτιλία
· 3 πολιτισμό – τουρισμό
· 2 περιουσιακή κατάσταση
· 2 μετανάστευση – ιθαγένεια
· 1 αναπτυξιακά επιχειρησιακά προγράμματα.
Η συνολική εικόνα των δεδομένων αναδεικνύει ότι η Περιφερειακή Υπηρεσία Πάτρας αποτελεί κρίσιμο μηχανισμό ελέγχου και διασφάλισης της νομιμότητας. Μέσα από στοχευμένες παρεμβάσεις, συστηματική διερεύνηση και ενισχυμένη διαχειριστική ικανότητα, συμβάλλει ουσιαστικά στον περιορισμό φαινομένων διαφθοράς και στην ενδυνάμωση της διαφάνειας στη δημόσια διοίκηση της Δυτικής Ελλάδας.
Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος: Παρατυπίες σε δημόσιο διαγωνισμό.
Ο κ. Αντωνόπουλος παρουσίασε μια χαρακτηριστική υπόθεση δήμου της Δυτικής Ελλάδας, στην οποία η Εθνική Αρχή Διαφάνειας κλήθηκε να διερευνήσει σοβαρές καταγγελίες για παρατυπίες σε δημόσιο διαγωνισμό. Ο δήμος προχωρούσε στην κατασκευή κλειστού γυμναστηρίου, έργο με μεταλλική κατασκευή, σκυρόδεμα και πλήρεις ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις. Παρά τη φύση του έργου, που ήταν ξεκάθαρα οικοδομική εργολαβία, ο φορέας επέλεξε να το δημοπρατήσει ως «δημόσια προμήθεια», παρακάμπτοντας τη διαδικασία έργου. Η επιλογή αυτή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από θιγόμενες τεχνικές επιχειρήσεις, ενώ η ΠΕΣΕΔΕ σε πανελλαδικό επίπεδο έθεσε ζήτημα νόμιμης και δίκαιης διεξαγωγής του διαγωνισμού.
Ο έλεγχος της Αρχής επιβεβαίωσε πλήρως τις καταγγελίες. Διαπιστώθηκαν νομικές πλημμέλειες, σαφείς παραβιάσεις της νομοθεσίας δημοσίων συμβάσεων και έλλειψη βασικών προϋποθέσεων διαφάνειας. Δεν υπήρχαν κριτήρια επιλογής αναδόχου που να διασφαλίζουν άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας σχετικής με έργα, ενώ η συμμετοχή περιορίστηκε μόλις σε μία εταιρεία, η οποία πρόσφερε έκπτωση μόλις 5% και μάλιστα δεν ήταν εργοληπτική επιχείρηση ούτε πληρούσε τις απαιτούμενες προϋποθέσεις τεχνικής επάρκειας.
Παράλληλα, η διακήρυξη είχε σοβαρές ελλείψεις: ανεπαρκή τεκμηρίωση προϋπολογισμού σε χωματουργικά και σκυροδέτηση, μη ύπαρξη αναλυτικών προμετρήσεων, απουσία ανάρτησης μελετών στο ΕΣΗΔΗΣ, ελλείψεις στις αδειοδοτήσεις και ασάφειες στο ιδιοκτησιακό καθεστώς του οικοπέδου. Επιπλέον, οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις δεν είχαν στη διάθεσή τους σχέδια μελετών και όρους σύμβασης ώστε να διαμορφώσουν τεκμηριωμένη οικονομική προσφορά.
Τα ευρήματα κατέδειξαν σοβαρά ζητήματα παραβίασης αρχών χρηστής διαχείρισης, προστασίας δημοσίου συμφέροντος και στρέβλωσης του ανταγωνισμού. Η διαδικασία διακόπηκε άμεσα, διατυπώθηκαν αυστηρές συστάσεις για πλήρη συμμόρφωση και κινήθηκαν διαδικασίες αναζήτησης πειθαρχικών ευθυνών στους εμπλεκόμενους, πριν υπάρξει συμβασιοποίηση του έργου.
Σοφία Αγγελοπούλου: Υπόθεση Πολεοδομίας
Η επιθεωρήτρια κ. Αγγελοπούλου ανέλυσε μια υπόθεση που αφορά τον χειρισμό καταγγελιών αυθαιρέτων κατασκευών από πολεοδομία δήμου της περιοχής. Η αφετηρία ήταν καταγγελία πολίτη για κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος, το οποίο λειτουργούσε σε κτίριο με σοβαρές πολεοδομικές παραβάσεις, φιλοξενώντας καθημερινά δεκάδες νέους θαμώνες. Στο πλαίσιο της διερεύνησης, διαπιστώθηκε ότι η πολεοδομία είχε λάβει σχετική καταγγελία ήδη από το 2015 και είχε συντάξει έκθεση αυτοψίας, η οποία όμως παρουσίαζε σημαντικές ελλείψεις. Δεν είχε καταγραφεί η κατεδάφιση εσωτερικού πέτρινου τοίχου 6 μέτρων, ούτε η λανθασμένη φορά ανοίγματος της κύριας εισόδου, ζήτημα που συνιστούσε σοβαρή παράβαση πυροπροστασίας και κινδύνου για την ασφάλεια των θαμώνων.
Παρά το ότι οι ιδιοκτήτες είχαν υποβάλει ένσταση, η πολεοδομία δεν παρέπεμψε την υπόθεση στο αρμόδιο συμβούλιο, όπως ορίζει ο νόμος, από το 2019 έως το 2025, με την παραπομπή να γίνεται μόνο όταν ξεκίνησε ο έλεγχος της Αρχής. Διαπιστώθηκε ότι η υπόθεση είχε «παγώσει» επί έξι χρόνια, ενώ ο έλεγχος επεκτάθηκε για να διαπιστωθεί κατά πόσο η αδράνεια ήταν μεμονωμένη ή συστηματική.
Η διερεύνηση 30 υποθέσεων αυθαιρέτων ανέδειξε ότι στις 13 υπήρχαν σοβαρά ευρήματα. Σε 9 περιπτώσεις έπρεπε ήδη να έχουν βεβαιωθεί πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης. Σε μια περίπτωση, η έκθεση αυτοψίας είχε συνταχθεί από υπάλληλο κατηγορίας ΔΕ αντί για κλιμάκιο ΠΕ–ΤΕ, ενώ διαπιστώθηκαν και λανθασμένοι υπολογισμοί προστίμων: το πρόστιμο ανέγερσης έπρεπε να είναι 63.748 €, αλλά υπολογίστηκε 47.811 €, ενώ το ετήσιο πρόστιμο διατήρησης από 31.874 € μειώθηκε σε 23.905 €.
Επιπλέον, υπήρξαν περιπτώσεις όπου η αυτοψία καθυστέρησε υπερβολικά, όπως καταγγελία της 2/10/2019, στην οποία η αυτοψία έγινε στις 16/4/2024, παρά τα επανειλημμένα έγγραφα άλλων υπηρεσιών. Τα ευρήματα οδήγησαν σε αναζήτηση πειθαρχικών ευθυνών, αυστηρές συστάσεις και διαβίβαση φακέλων στον εισαγγελέα.
Κωνσταντίνα Μαντζαβίνου: Παιδική κατασκήνωσης ΑμεΑ
Η κ. Μαντζαβίνου παρουσίασε τον έλεγχο σε παραθαλάσσια παιδική κατασκήνωση κρατικού προγράμματος για παιδιά ΑμεΑ, το καλοκαίρι του 2023. Η υπόθεση κρίθηκε εξαιρετικά σοβαρή λόγω της ευάλωτης ομάδας που αφορούσε και των καταγγελιών συνοδών παιδιών σε διαδικτυακή πλατφόρμα. Στο πλαίσιο κατεπείγοντος ελέγχου, οι επιθεωρητές εξέτασαν τη νομιμότητα λειτουργίας, την ποιότητα των εγκαταστάσεων και την τήρηση των προβλεπόμενων προδιαγραφών υγιεινής και ασφάλειας.
Τα ευρήματα ανέδειξαν μια συσσωρευμένη εικόνα ελλείψεων και παραλείψεων. Η κατασκήνωση δεν τηρούσε αρχείο φακέλων, ενώ δεν είχε προσληφθεί φυσιοθεραπευτής, παρά το ότι το πρόγραμμα αφορούσε παιδιά με αναπηρίες – παράλειψη που αποδόθηκε στο υπουργείο. Ο ναυαγοσώστης διέθετε μεν πτυχίο, αλλά δεν είχε άδεια από τη Λιμενική Αρχή. Ο εξοπλισμός των δραστηριοτήτων δεν ήταν πιστοποιημένος, ενώ απουσίαζαν οι απαιτούμενες ράμπες προσβασιμότητας για τα παιδιά που κινούνταν με αναπηρικά αμαξίδια.
Οι εγκαταστάσεις εμφάνιζαν φθορές και διάβρωση, ενώ τα εξωτερικά ντους είχαν αποξηλωθεί μετά από αυστηρό έλεγχο της Διεύθυνσης Υγείας. Παράλληλα, η κατασκήνωση δεν διέθετε πιστοποίηση HACCP για την ασφάλεια τροφίμων ούτε πιστοποιητικό πυροπροστασίας. Υπήρχαν χώροι μη προσβάσιμοι, χωρίς σήμανση και έξω από τις προδιαγραφές του νόμου.
Σε μόλις πέντε ημέρες, η ομάδα ελέγχου ολοκλήρωσε πόρισμα το οποίο διαβιβάστηκε σε αρμόδιες αρχές, στον εισαγγελέα και στον Συνήγορο του Πολίτη, παρότι η υπόθεση τελικά αρχειοθετήθηκε. Η παρουσίαση ανέδειξε και τα δομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ελεγκτές: έλλειψη μέσων, αναχρονιστικό θεσμικό πλαίσιο και ανάγκη θωράκισης της Αρχής με σύγχρονα εργαλεία, όπως το νέο σύστημα τεχνητής νοημοσύνης για διαχείριση καταγγελιών. Παρόλα αυτά, υπογραμμίστηκε ότι η αύξηση των καταγγελιών αντικατοπτρίζει πλέον την εμπιστοσύνη των πολιτών στους ελεγκτικούς μηχανισμούς και όχι αύξηση διαφθοράς.
πληροφορίες pelop.gr
