Η εφηβεία αποτελεί ίσως την πιο μεγάλη πρόκληση, τόσο για τους γονείς, όσο και για τα ίδια τα παιδιά που βρίσκονται σε αυτή τη φάση ζωής. Οι περισσότεροι από εμάς θα συμφωνούσαμε ότι το εφηβικό στάδιο ήταν μια αρκετά δύσκολη περίοδος στη ζωή μας, που ίσως θα προτιμούσαμε να ξεχάσουμε. Είτε σχετίζεται με τις ορμόνες, είτε με το χαρακτήρα μας που διαμορφώνεται, είτε με τη σταδιακή απομάκρυνση από την οικογενειακή εστία και το «άνοιγμα» προς τον έξω κόσμο, το σίγουρο είναι ένα: Η εφηβεία διέπεται από έντονα συναισθήματα, ακραίες αντιδράσεις και αρκετές συγκρούσεις με τους γονείς.
Υπάρχει τρόπος να μειωθεί το χάσμα που δημιουργείται ανάμεσα σε γονείς και παιδιά σε αυτή την ιδιαίτερα ευαίσθητη περίοδο; Ναι, απαντούν οι Δανοί, ο λαός που από το 1973 αναδεικνύεται σχεδόν κάθε χρόνο ως ο πιο ευτυχισμένος του κόσμου, βάσει της αξιολόγησης του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης.
Πώς τα καταφέρνουν οι Δανοί;
«Στόχος είναι να μεγαλώσετε υγιείς εφήβους με αυτοπεποίθηση και χαρακτήρα. Είναι, επίσης, σημαντικό να παραμένετε ψύχραιμοι απέναντι σε κάθε έξαρση θυμού του παιδιού. Έτσι, θα μειώσετε τις συγκρούσεις, ενισχύοντας παράλληλα την εμπιστοσύνη στη σχέση με το παιδί σας. Με αυτό τον τρόπο, θα διανύσετε αυτή την περίοδο – πρόκληση με λιγότερα προβλήματα», λέει η Δανή ψυχοθεραπεύτρια Iben Sandahl, η οποία αποκαλύπτει τα βασικά σημεία του τρόπου με τον οποίο οι Δανοί μεγαλώνουν ευτυχισμένα παιδιά στο βιβλίο της The Danish Way Of Raising Teens:
1. Δείξτε εμπιστοσύνη
Όσο δυναμικό κι αν είναι ένα παιδί, έχει πάντοτε την ανάγκη να νιώθει ότι οι γονείς του είναι δίπλα του, παρόντες στα βήματα που κάνει. «Σε έναν τόσο ανασφαλή κόσμο, οι έφηβοι έχουν ανάγκη να νιώθουν ότι το σπίτι λειτουργεί ως το ασφαλές καταφύγιό τους. Ειδάλλως, θα στραφούν σε άλλα πλαίσια, εκτός σπιτιού, που ενδεχομένως δεν θα είναι και τόσο ασφαλή», εξηγεί η δρ. Sandahl.
3. Αντιμετωπίστε το παιδί με συμπόνια
Το αίσθημα της συμπόνιας αναπτύσσεται ήδη από το βρεφικό στάδιο και συνεχίζει μέχρι και την ενηλικίωση, ενθαρρύνοντας την ουσιαστική επικοινωνία. «Όσο καλύτερα διαχειρίζεται ένας γονιός τα συναισθήματά του, τόσο πιο πιθανό είναι να μάθει και στο παιδί του να κάνει το ίδιο», λέει η δρ. Sandahl.
4. Στηρίξτε τη διαδικασία ωρίμασης του παιδιού
Στην εφηβεία, το παιδί «χτίζει» την ανεξαρτησία του, διαμορφώνει τον χαρακτήρα του και αποκτά σταδιακά την ελευθερία να παίρνει αποφάσεις για τον εαυτό του. Παράλληλα, ξεκινά να αναπτύσσει κριτική σκέψη, αμφισβητώντας τις κατευθυντήριες γραμμές των γονιών του. Ο αυθορμητισμός και ο πειραματισμός με νέες εμπειρίες είναι επίσης μέρος αυτής της διαδικασίας, που είναι απολύτως φυσιολογική. Είναι η στιγμή που ο γονιός πρέπει να δείξει ότι στηρίζει το παιδί του σε αυτή τη διαδρομή γεμάτη αλλαγές, που θα το οδηγήσει τελικά στο να γίνει ένας ολοκληρωμένος ενήλικας.
5. Μάθετε στο παιδί να ακούει
Τα παιδιά πρέπει να μάθουν να ακούνε τους άλλους με αληθινό ενδιαφέρον και σεβασμό και να αντιμετωπίζουν με κριτική ματιά όσα ακούνε. Με αυτό τον τρόπο, μαθαίνουν να σέβονται τους άλλους, ενώ παράλληλα είναι πιο πιθανό να υποστηρίξουν με θάρρος την άποψή τους όταν χρειαστεί.
6. Επιτρέψτε στο παιδί να εκφράζει αυτά που σκέφτεται και νιώθει
Ένα παιδί είναι πιο πιθανό να αντιδράσει όταν νιώθει ότι δεν ακούγεται η άποψή του. Γι’ αυτό προσπαθήστε να μιλάτε με το έφηβο παιδί σας, βρίσκοντας συμβιβαστικές λύσεις και ενθαρρύνοντάς το να αναλαμβάνει την ευθύνη των πράξεών του. «Και οι δύο πλευρές πρέπει να ακούγονται», επισημαίνει η δρ. Sandahl.
7. «Αγκαλιάστε» τη μοναδικότητά τους
Το να γνωρίσουν τον εαυτό τους, αποτελεί για τους εφήβους αληθινή πρόκληση. Είναι, επομένως, εξαιρετικά σημαντικό να αισθάνονται ότι σε αυτή τη διαδικασία έχουν στο πλευρό τους τους γονείς, οι οποίοι θα πρέπει να υποστηρίζουν την ανάπτυξη των παιδιών, χωρίς να καθορίζουν όρια. «Ο τρόπος που οι γονείς αντιμετωπίζουν τα παιδιά επηρεάζει τον τρόπο που κατανοούν τον εαυτό τους, τα συναισθήματα και τα όριά τους και αυτό έχει καθοριστικό αντίκτυπο στην αυτοεκτίμησή τους».
8. Μιλήστε ανοιχτά και ειλικρινά
Οι ανοιχτές και ειλικρινείς συζητήσεις σχετικά με οποιοδήποτε ζήτημα είναι κομβικής σημασίας στην προσπάθεια διαμόρφωσης ανθρώπων με λιγότερες αμφιβολίες και ανασφάλειες. Ενισχύουν την αυτοεκτίμηση των εφήβων και τους μαθαίνουν να αντιμετωπίζουν ως φυσιολογική κάθε σκέψη και συναίσθημα.
9. Μην είστε απόλυτοι
Όταν ένας γονέας είναι απόλυτος, είναι πολύ πιθανό να δημιουργήσει σύγχυση και φόβο, που τελικά θα οδηγήσουν σε επανάσταση από την πλευρά του παιδιού. «Μιλήστε με σεβασμό στο παιδί και θα ανταποκριθεί με αντίστοιχο τρόπο. Παραμείνετε ψύχραιμοι όταν βλέπετε να ξεσπά «μπόρα». Προσπαθήστε να διακρίνετε τι συμβαίνει πέρα από το προφανές, για να κατανοήσετε τους πραγματικούς λόγους που το παιδί συμπεριφέρεται με αυτό τον τρόπο.
10. Αντιμετωπίστε τις δύσκολες καταστάσεις με μια θετική προοπτική
Η θετική προσέγγιση των πραγμάτων μπορεί πραγματικά να σας βοηθήσει να καλλιεργήσετε μια καλή σχέση με το παιδί σας. «Μην εστιάσετε στο ότι το παιδί άργησε να γυρίσει, αλλά στο ότι τηλεφώνησε για να ειδοποιήσει», εξηγεί η δρ. Sandahl. Αυτή η αντιμετώπιση είναι σίγουρο ότι θα συμβάλλει στη δημιουργία ενός πιο θετικού κλίματος, οδηγώντας τελικά στην ανάπτυξη πιο ευτυχισμένων παιδιών.
