Της Αναστασίας Βαμβακά
Οι αντιδράσεις στην ανάρτηση του Προέδρου της Τοπικής Κοινότητας Θήρας Πάνου Καβαλλάρη ήταν πολλές και αναμενόμενες. Ο εκλεγμένος κοινοτάρχης σε μήνυμα του στα κοινωνικά δίκτυα ζήτησε από τους κατοίκους της Θήρας να μείνουν σπίτι τους, εν μέσω αθρόας έλευσης τουριστών. “Έκτακτη Ανακοίνωση. Άλλη μια δύσκολη ημέρα για την πόλη και το νησί μας με την έλευση 17.000 επισκεπτών από τα κρουαζιερόπλοια !!! Παρακαλούμε την προσοχή σας και όσο μπορούμε ελαττώνουμε τις μετακινήσεις μας!!!” έγραψε, δεχόμενος θύελλα σχολίων και κριτικής για το εθελοντικό lockdown που πρότεινε για την διαχείριση του υπερτουρισμού.
Ελάχιστα τα έσοδα από την κρουαζιέρα στην Σαντορίνη
Εκτός από την αμφιλεγόμενη πρόταση σου, αρνητικά εντυπωσιάζει και η άφιξη 17.000 (!) επισκεπτών μόλις σε μία μέρα στην Σαντορίνη. Το 2023, πάτησαν στο νησί των 76 τετραγωνικών χιλιομέτρων περίπου 1,3 εκατ επισκέπτες κρουαζιέρας με 800 πλοία, σημαίνοντας αύξηση 57% (!) σε σχέση με το 2022 στους επιβάτες και 16% στον αριθμό πλοίων.
Και ένα από τα μεγάλα ερωτήματα είναι τι κέρδος έχει το νησί από τους επισκέπτες κρουαζιέρας, με την απάντηση δυστυχώς να προκαλεί δυσάρεστες εντυπώσεις. Σύμφωνα με την σχετική ΚΥΑ, το Λιμενικό Ταμείο Θήρας εισπράττει 0,35 λεπτά ανά επιβάτη – 0,3325 καθαρά μετά τους φόρους-, Έτσι λοιπόν, το 2023, εισέπραξε από τα τέλη επιβατών κρουαζιέρας 436.418,49 ευρώ για τους 1.322.480,27 επιβάτες κρουαζιέρας.
Αντίστοιχα, από τους επιβάτες ακτοπλοΐας εισέπραξε 4 φορές περισσότερα κέρδη για τους μισούς και κάτι παραπάνω επιβάτες. Πιο αναλυτικά, για το 2023, το Λιμενικό Ταμείο Θήρας- από τα μεγαλύτερα και οικονομικά πιο ισχυρά Λιμενικά Ταμεία- εισέπραξε 1.819.217,27 ευρώ έσοδα από την ελληνική ακτοπλοΐα, -2,5 % επί του εισιτηρίου- από τους 822,437 επιβάτες.
Ωστόσο, δεν είναι μόνο τα έσοδα του Λιμενικού Ταμείου. Υποτίθεται ότι αφήνουν χρήματα στα νησί με δαπάνες για φαγητό, ξεναγήσεις, σουβενίρ κλπ Μόνο που οι τουρίστες κρουαζιέρας συνήθως ξοδεύουν μέσα στο κρουαζιερόπλοιο έχοντας αγοράσει πακέτα υπηρεσιών all inclusive και όχι τόσο στις εξόδους τους στους διάφορους περιορισμούς. Έτσι, αν και επιβαρύνουν τους διάφορους προορισμούς με συνωστισμό, παραγωγή σκουπιδιών κλπ το όφελος για τις τοπικές κοινωνίες ίσως να μην είναι και ιδιαίτερα μεγάλο. Στο πλαίσιο αυτό διεθνείς προορισμοί που πάσχουν από τον υπερτουρισμό, όπως η Βενετία, καθιέρωσαν ήδη “εισιτήριο” εισόδου για τους επισκέπτες προκειμένου να αντισταθμιστεί το κόστος που δημιουργούν.
Πάντως, με τον υπερτουρισµό να δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στις µικρές τοπικές κοινωνίες νησιών που -ενώ δεν διαθέτουν τις απαραίτητες υποδομές- σίγουρα το εθελοντικά τοπικά Lockdown δεν είναι η λύση. Από το 2025 η κυβέρνηση προσανατολίζεται να βάλει φρένο στην κρουαζιέρα περιορίζοντας τον συνολικό αριθμό των θέσεων ελλιµενισµού ή καθιερώνοντας διαγωνιστικές διαδικασίες για τις θέσεις αυτές.
Όριο 8.000 επισκεπτών κρουαζιέρας
Για τα προβλήματα που διαχειρίζονται και το μέλλον του τουρισμού στην Σαντορίνη συναντήθηκαν και κατέληξαν σε κοινό πλάνο δράσεων ο Δήμαρχος Θήρας, κ. Νικόλαος Ζώρζος με την Διεθνή Ένωση Εταιρειών Κρουαζιέρας (CLIA).
Η CLIA αναγνώρισε ότι η διαχείριση του τουρισμού κρουαζιέρας στη Σαντορίνη αποτελεί προτεραιότητα για τον κλάδο στην Ελλάδα, όπως περιγράφεται και στο Σχέδιο Δράσης της CLIA για την Ελλάδα, που παρουσιάστηκε πέρσι. Ο Δήμαρχος Θήρας, κ. Νικόλαος Ζώρζος, στην συνάντηση ανέφερε πως “χαιρόμαστε που ο Δήμος Θήρας συζήτησε και συμφώνησε με την CLIA τις λύσεις για τη βιώσιμη λειτουργία του κλάδου της κρουαζιέρας στη Σαντορίνη, με γνώμονα την προστασία της μοναδικότητας του τόπου μας και την εμπειρία του επιβάτη”.
Από την πλευρά της, η κα Μαρία Δεληγιάννη εκπρόσωπος της CLIA στην Ελλάδα, τόνισε πως “η Σαντορίνη είναι ένας ιδιαίτερος και εξαιρετικά δημοφιλής τόπος, και συμμεριζόμαστε την άποψη που εξέφρασε πρόσφατα ο Έλληνας Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, για τη σημασία της υπεύθυνης διαχείρισης του τουρισμού στο νησί. Ο Δήμαρχος κ. Νικόλαος Ζώρζος ήταν ξεκάθαρος μαζί μας από την αρχή της φετινής σεζόν, σχετικά με την πρόθεσή του να εφαρμόσει αυστηρά το υπάρχον ημερήσιο ανώτατο όριο των 8.000 επισκεπτών κρουαζιέρας, με βάση το 75% της πληρότητας των κρουαζιερόπλοιων, και υποστηρίζουμε αυτή τη θέση, αναγνωρίζοντας τις ιδιομορφίες της Σαντορίνης. Παρότι πιστεύουμε ότι είναι απαραίτητη μια ολιστική προσέγγιση για την αντιμετώπιση των τουριστικών ροών στο νησί, χαιρόμαστε ιδιαίτερα που είμαστε οι πρώτοι που συνεργαζόμαστε με τον Δήμο Θήρας για το βιώσιμο μέλλον του τόπου”.
Η CLIA υποστηρίζει ότι απαιτούνται νέοι τρόποι συνεργασίας, όπως προσαρμογές στα δρομολόγια ή στη λειτουργία των λιμανιών, καθώς και στενότερη συνεργασία για τη βελτίωση των πρακτικών τουριστικής διαχείρισης στους προορισμούς. Οι παρεμβάσεις αυτές περιλαμβάνουν την υιοθέτηση συστημάτων διαχείρισης θέσεων ελλιμενισμού σε τοπικό επίπεδο για τον καλύτερο σχεδιασμό των αφίξεων και αναχωρήσεων κρουαζιερόπλοιων, την ανάπτυξη λιμενικών υποδομών και θέσεων ελλιμενισμού για καλύτερο σχεδιασμό δρομολογίων, καθώς και το άνοιγμα νέων προορισμών.
Η κα Δεληγιάννη πρόσθεσε πως “όπως και στη Μύκονο, έτσι και στη Σαντορίνη έχουμε στηρίξει τις τοπικές προσπάθειες για την εφαρμογή ενός συστήματος κρατήσεων θέσεων ελλιμενισμού (berth management system), που θα πλαισιώνεται από μια διαφανή πολιτική ελλιμενισμού, με σαφείς κανόνες και κριτήρια. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για αποτελεσματική διαχείριση και διάχυση των αφίξεων και αναχωρήσεων κρουαζιερόπλοιων σε ημερήσια και εβδομαδιαία βάση”.
Από την πλευρά του νησιού συμμετείχαν ο Δήμαρχος Θήρας, κ. Νικόλαος Ζώρζος, ο Πρόεδρος του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου, κ. Γεώργιος Νομικός, η Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου, κα Γεωργία Νομικού, και ο Ειδικός Σύμβουλος του Δημάρχου, κ. Αναστάσιος Κονιδάρης.
