Τα εργατικά δυστυχήματα ή αλλιώς οι θάνατοι σε ώρα εργασίας δεν πουλάνε. Δεν είναι «σέξι» θέμα δημοσιογραφικά, δεν είναι «άνθρωπος δαγκώνει σκύλο» αλλά «άνθρωπος πεθαίνει στη δουλειά». Θεωρείται κάτι το αναμενόμενο, καθημερινό, που μάθαμε να το προσπερνάμε. Μόνο από καιρό σε καιρό, όταν βγαίνει κάποια έρευνα, ξυπνάμε για λίγο και μετά αλλάζουμε πλευρό.
Όπως τώρα, που ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συλλόγων Εργαζομένων Τεχνικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΟΣΕΤΕΕ) και γραμματέας Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία (ΥΑΕ) της ΓΣΕΕ Αντρέας Στοϊμενίδης, έδωσε στη δημοσιότητα προκαταρκτικά στοιχεία της έρευνας για τα εργατικά δυστυχήματα. Η έρευνα βρίσκεται σε στάδιο επεξεργασίας και θα δημοσιευθεί ολοκληρωμένη τον Φεβρουάριο.
150 εργατικά δυστυχήματα το 2024
Μάθαμε έτσι, ότι το 2024 υπολογίζεται ότι έχασαν τη ζωή τους στην εργασία κοντά στους 150 ανθρώπους. Γράφουμε «κοντά», γιατί στην Ελλάδα τα εργατικά δυστυχήματα υποκαταγράφονται συστηματικά, ενώ η ΕΛΣΤΑΤ δίνει επίσημα στοιχεία των θανάτων στην εργασία με δύο χρόνια καθυστέρηση.
Επιπλέον, δεν καταγράφονται στη χώρα μας οι θάνατοι από επαγγελματικές ασθένειες, οι οποίοι σύμφωνα με έρευνα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία, σε συνεργασία με διεθνούς κύρους φορείς, εκτιμώνται μεσοσταθμικά σχεδόν σε 2.500 τον χρόνο.
Με ρεκόρ θανάτων στην εργασία ξεκίνησε το 2025
Το πιο ανησυχητικό είναι ότι πριν καλά καλά τελειώσει ο Γενάρης, έχουν ήδη καταγραφεί 15 θάνατοι στην εργασία, σύμφωνα πάντα με τα προκαταρκτικά στοιχεία της ΟΣΕΤΕΕ. Πρόκειται για αρνητικό ρεκόρ, καθώς τον αντίστοιχο μήνα του 2024 οι θάνατοι ήταν τέσσερις, το 2023 έντεκα και το 2022 πάλι τέσσερις. Σημειώνεται ότι ο Ιανουάριος είναι παραδοσιακά ένας μήνας με λιγότερα περιστατικά εργατικών ατυχημάτων σε σύγκριση με άλλες περιόδους.
Ο κ. Στοϊμενίδης, ο οποίος εκπροσωπεί τη χώρα μας στην ΕΕ, ως αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού ΥΑΕ, χαρακτηρίζει «τρομαχτικά» το νούμερα των θανάτων και κάνει λόγο για υπέρβαση κάθε ορίου και λογικής στον αριθμό των εργαζομένων που έχασαν τη ζωή τους στους χώρους εργασίας, από την 1η Ιανουαρίου ως σήμερα.
Ο ίδιος συνδέει τη δραματική αύξηση των εργατικών ατυχημάτων και δυστυχημάτων με τη συνολική επιδείνωση της θέσης των εργαζομένων στη χώρα μας, ιδίως από την εφαρμογή των μνημονίων και έπειτα, που δεν σταμάτησε ούτε μετά την έξοδο από τη μνημονιακή επιτήρηση.
Ο ΛΕΞ στον τελευταίο του δίσκο το λέει κάπως αλλιώς: «Αυτό είναι για όλους τους γονείς που κάνουνε τα μαγικά τους / και καταφέρνουν να παρέχουν στα παιδιά τους / κι ας μη δέχονται ποτέ πως για να βγάλουν τα λεφτά τους / κινδυνεύουν να πεθάνουν με τα ρούχα της δουλειάς τους».
Υποκαταγραφή των εργατικών δυστυχημάτων
Σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες, η ευρωπαϊκή στατιστική υπηρεσία έχει βάλει στο «μικροσκόπιο» τα στοιχεία που δημοσιεύει η χώρα μας για τους θανάτους στην εργασία, καθώς έχουν διατυπωθεί σοβαρές ενστάσεις από επίσημους φορείς.
Όπως έχει καταθέσει στην Κομισιόν ο αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού ΥΑΕ, εκτιμάται ότι καταγράφεται μόνο ο ένας στους τρεις θανάτους στην εργασία ή ακόμα λιγότεροι.
Μία από τις αιτίες είναι ότι ο αγροτικός κλάδος, στον οποίο συμβαίνουν τα περισσότερα εργατικά δυστυχήματα στην Ελλάδα, δεν καταγράφεται σχεδόν καθόλου. Τα περισσότερα δυστυχήματα καταγράφονται ως τροχαία – π.χ. από ανατροπή αγροτικού οχήματος – ενώ συμβαίνουν στο χωράφι, σε ώρα εργασίας.
Επιπλέον, σύμφωνα με την ΟΣΕΤΕΕ, δεν καταγράφονται οι θάνατοι στη δουλειά όταν αφορούν ανασφάλιστους ή εργαζόμενους με μπλοκάκι, οι οποίοι είναι και πλέον επισφαλείς.
Τέλος, δεν καταγράφονται τα περιστατικά στα λατομεία γιατί εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και της επιθεώρησης μεταλλείων.
Η ΟΣΕΤΕΕ κατέγραψε 179 νεκρούς σε ώρα εργασίας το 2023 και 104 το 2022. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ τα θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα το 2021 ήταν 31 και το 2022 (το τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχουν επίσημα στοιχεία) άγγιξαν τους 35.
Η Ελλάδα στο επίκεντρο της συζήτησης
Σύμφωνα με εκτιμήσεις των αρμόδιων ευρωπαϊκών φορέων για την ΥΑΕ, ο αριθμός των εργατικών ατυχημάτων και δυστυχημάτων στην Ελλάδα είναι δυσανάλογα υψηλός σε σχέση με το ΑΕΠ και το εργατικό και υπαλληλικό προσωπικό της χώρας.
Για τον λόγο αυτό η κατάσταση στην Ελλάδα θα βρεθεί στο επίκεντρο της αυριανής συνεδρίασης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού ΥΑΕ και θα συζητηθεί κατά προτεραιότητα μαζί με τα φλέγοντα θέματα υγείας και ασφάλειας στην εργασία για το 2025. Στην κορυφή της ατζέντας βρίσκεται η θερμική καταπόνηση – ένα πρόβλημα που πλήττει ιδιαίτερα την Ελλάδα όσο οι καύσωνες γίνονται πιο συχνοί και πιο παρατεταμένοι. Επισημαίνεται ότι η Ελλάδα δεν έχει νομοθεσία για τη θερμική καταπόνηση των εργαζομένων, ούτε σχετική υπουργική απόφαση. Τις ημέρες με πολύ υψηλές θερμοκρασίες απλώς εκδίδονται κάποιες εγκύκλιοι, οι οποίες όμως κρίνονται νομικά αδύναμες.
Τα άλλα δύο μείζονα θέματα για την ΥΑΕ το 2025 είναι η ψυχική υγεία και οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι στην εργασία καθώς και τα ζητήματα που προκύπτουν από την ψηφιακή μετάβαση και τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης στους χώρους δουλειάς.
Τρομακτικοί αριθμοί – Αναμενόμενη κατάσταση
«Μπορεί οι αριθμοί να είναι τρομακτικοί όμως η ανισορροπία εις βάρος των εργαζομένων στο εργατικό δίκαιο, η μη επαναφορά των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, η ελαστικοποίηση και εντατικοποίηση της εργασίας που έχουν επιφέρει οι τελευταίοι νόμοι για τα εργασιακά και η μη αντιμετώπιση των ζητημάτων Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία, καθιστούν τη σημερινή κατάσταση πλήρως αναμενόμενη», δηλώνει ο κ. Στοϊμενίδης, σχολιάζοντας τα προκαταρκτικά στοιχεία της έρευνας για τα εργατικά δυστυχήματα.
«Να θυμίσουμε ότι η Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία έχει υιοθετηθεί από τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα το οποίο προφανώς δε γίνεται σεβαστό από την αρμόδια πολιτική ηγεσία και τις αρχές. Έχουμε δηλώσει επανειλημμένως τη διαθεσιμότητά μας για συνεργασία ώστε να συμβάλλουμε στην αποκατάσταση αυτής της απάνθρωπης κατάστασης. Το ζήτημα πρέπει να προτεραιοποιηθεί και να αντιμετωπιστεί πολιτικά σε υψηλό επίπεδο», καταλήγει ο πρόεδρος της ΟΣΕΤΕΕ.
