Η Ελλάδα ετοιμάζεται να γίνει η πρώτη χώρα που θα μπλοκάρει την πρόσβαση στα social media για ανήλικους έως 15 ετών από τον Οκτώβριο. Η κυβέρνηση γνωστοποίησε ότι θα εφαρμόσει σχέδιο που θα θέτει αυτόματο κόφτη στην πρόσβαση των παιδιών κάτω των 15 ετών στα social media, αλλά και απαγόρευση χρήσης ιστοσελίδων με περιεχόμενο ακατάλληλο για ανηλίκους, στο πλαίσιο της προσπάθειας προστασίας των νέων από τον εθισμό στο διαδίκτυο.
Kομβικό ρόλο στο εγχείρημα θα διαδραματίσει η νέα εφαρμογή Kids Wallet, μέσω της οποίας θα γίνεται η ψηφιακή ταυτοποίηση ηλικίας του ανηλίκου. Η εφαρμογή θα πρέπει να είναι εγκατεστημένη στη συσκευή του παιδιού και αναμένεται να είναι διαθέσιμη μέχρι το τέλος Οκτωβρίου. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του ευρωπαϊκού οργανισμού Mind Games, το 80% των παιδιών ηλικίας 8 έως 12 ετών έχουν ήδη λογαριασμό σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, ενώ στην Ελλάδα το ποσοστό φτάνει το 60%.
Το εγχείρημα χρειάζεται την συνεργασία γονέων και κηδεμόνων, που πρέπει να ενεργοποιήσουν την νέα εφαρμογή για να τηρούνται όλα τα πρωτόκολλα ασφαλείας, μέσω του Κids Wallet), που θα επιβεβαιώνει την ηλικία των παιδιών και θα κόβει ανάλογα την πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης,
Ήδη η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ανακοίνωσε ότι Γαλλία, Ισπανία, Ελλάδα, Δανία και Ιταλία θα δοκιμάσουν το σχέδιο της Κομισιόν για εφαρμογή ηλικιακής επιβεβαίωσης (age verification) μέσω εθνικών εφαρμογών (apps). Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, επιβεβαιώνοντας τη συμμετοχή της χώρας μας, προανήγγειλε ότι η κυβέρνηση «σκέφτεται την απαγόρευση της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από την ηλικία των 16 ετών και κάτω, όπως γίνεται και στην Αυστραλία».
Οι κίνδυνοι του «doomscrolling»
Ο όρος doomscrolling περιγράφει τη συνεχή κατανάλωση αρνητικών ειδήσεων και περιεχομένου στα κοινωνικά δίκτυα, με αποτέλεσμα ένα φαύλο κύκλο ψυχολογικής επιβάρυνσης. Ειδικά για παιδιά και εφήβους, που δεν διαθέτουν ακόμη ανεπτυγμένους μηχανισμούς αυτορρύθμισης, το φαινόμενο συνδέεται με σοβαρούς κινδύνους υγείας και συμπεριφοράς.Α
Με δεδομένη την βλαπτική συνέπεια για τα παιδιά της ανεξέλεγκτης χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστεργίου θα παρουσιάσει την εφαρμογή, η οποία είναι πιθανό μάλιστα να λειτουργήσει ως πρότυπο για τις χώρες της Ευρώπης που θα ακολουθήσουν το παράδειγμα της Ελλάδας, στο πλαίσιο κοινής δοκιμής ενός ευρωπαϊκού μοντέλου επιβεβαίωσης ηλικίας, με τη συμμετοχή πέντε χωρών: Ελλάδα, Γαλλία, Ισπανία, Δανία και Ιταλία.
Το υπό επεξεργασία σχέδιο περιλαμβάνει επίσης:
Ηλικιακό όριο: Καθολική απαγόρευση πρόσβασης σε social media για έως 15 ετών.
Επέκταση φραγών: Αυτόματος περιορισμός πρόσβασης και σε ιστοσελίδες στοιχηματισμού/τζόγου και σε περιεχόμενο που προάγει βλαπτικές ουσίες.
Μηχανισμοί ηλικιακής επαλήθευσης: Προβλέπεται age assurance (επαλήθευση/εκτίμηση ηλικίας) σε επίπεδο πλατφόρμας ή/και παρόχου πρόσβασης: π.χ. ψηφιακή ταυτότητα/λογαριασμοί γονέων, τεχνικές εκτίμησης ηλικίας (χωρίς μόνιμη αποθήκευση προσώπου), συνδυαστικά σήματα (δεδομένα συσκευής, πληρωμών, σχολικών λογαριασμών).
Ειδική μέριμνα για σχολεία: «Σχολικά προφίλ» συσκευών/δικτύων με προρυθμισμένα φίλτρα και δυνατότητα κεντρικής απενεργοποίησης social media στις σχολικές ώρες.
Κυρώσεις: Διοικητικά πρόστιμα σε πλατφόρμες/παρόχους που δεν συμμορφώνονται· ξεχωριστές κυρώσεις για ιστότοπους τζόγου/ουσιών.
Δικλίδες προστασίας: Υποχρέωση ελαχιστοποίησης δεδομένων, ανεξάρτητος έλεγχος λύσεων age assurance και διαφάνεια προς γονείς/εκπαιδευτικούς.
Πώς θα δουλέψει στην πράξη ο «κόφτης»
- Στο επίπεδο πλατφόρμας (Instagram, TikTok κ.λπ.): Υποχρεωτικές ηλικιακές δικλείδες πριν από τη δημιουργία/συνέχιση λογαριασμού. Οι πλατφόρμες οφείλουν να αποτρέπουν ενεργά τη χρήση από κάτω των 16 και να τεκμηριώνουν τις μεθόδους επαλήθευσης. Αυτό συνάδει με διεθνείς κατευθύνσεις π.χ. Ην. Βασίλειο (Online Safety Act & οδηγίες Ofcom για «υψηλής αποτελεσματικότητας» age assurance).
- Στο δίκτυο (ISP / κινητή): Φιλτράρισμα κατηγοριών (social, τζόγος, ουσίες) σε προπληρωμένες/παιδικές SIM και οικιακά πακέτα με επιλογή «Προστασία ανηλίκων», με δυνατότητα εξαίρεσης για 16+.
- Σε συσκευή/σχολείο: Mobile device management σε σχολικές συσκευές, «σχολικό προφίλ» με αποκλεισμό social και blacklist για τζόγο/ουσίες κατά τις ώρες διδασκαλίας.
- Έλεγχος & διαφάνεια: Ετήσιες εκθέσεις συμμόρφωσης από πλατφόρμες, ανεξάρτητες δοκιμές (penetration tests) των age-checks και γραμμή καταγγελιών για παραβιάσεις.
