Του Θεοδόση Χατζηιωαννίδη, Οικονομολόγου-MBA, Συμβούλου ΟΤΑ, Ειδικού Συνεργάτη ΚΕΔΕ
Με απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατίας (ΣτΕ) 2377/2022) κρίνονται αντισυνταγματικές οι διαταξεις συγκρότησης της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας των Δήμων (ν. 4623/2019 και 4625/2019). Πρόκειται για μία απόφαση, η έκδοση της οποίας αναμενόταν από πολύ κόσμο εδώ και πολύ καιρό. Αφορά τον τρόπο ουσιαστικής λειτουργίας πολλών Δήμων της χώρας.
Με βάση το Νόμο Κλεισθένη (Ν. 4555/2018) της προηγούμενης κυβέρνησης οι εκλογές στους Δήμους της χώρας το 2019 διεξήχθησαν με απλή αναλογική. Ο αριθμός των Δημοτικών Συμβούλων που εξέλεξε η κάθε Δημοτική Παράταξη κρίθηκε από το ποσοστό που έλαβε η κάθε Δημοτική Παράταξη την πρώτη Κυριακή των εκλογών. Οι δύο πρώτοι σε ποσοστά συνδυασμοί (εφόσον κάποιος δεν ξεπέρασε το 50% την πρώτη Κυριακή) πήγαν σε επαναληπτικές εκλογές και εξελέγη ο επικεφαλής του πρώτου συνδυασμού ως Δήμαρχος. Όμως ο αριθμός των εκλεγμένων συμβούλων του είχε καθοριστεί από την πρώτη Κυριακή. Η βούληση της τότε νομοθετικής εξουσίας ήταν να αποτυπωθεί η επιλογή του κόσμου από την πρώτη Κυριακή σε αριθμό δημοτικών συμβούλων – Απλή Αναλογική.
Έτσι υπήρξαν περιπτώσεις που εκλέχθηκε κάποιος Δήμαρχος με πολύ μικρό ποσοστό την πρώτη Κυριακή και άρα πολύ μικρό αριθμό δημοτικών συμβούλων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Δήμος Θεσσαλονίκης, ο δεύτερος μεγαλύτερος δήμος της χώρας, στον οποίο εκλέχθηκε ο κ. Ζέρβας Δήμαρχος με ποσοστό 15% την πρώτη Κυριακή και 7 Δημοτικούς Συμβούλους σε σύνολο 49.
Λίγες εβδομάδες όμως πριν τις Δημοτικές, διεξήχθησαν βουλευτικές εκλογές και η νέα Κυβέρνηση που προέκυψε το καλοκαίρι του 2019 πήρε συγκεκριμένες νομοθετικές πρωτοβουλίες που άλλαξαν τον τρόπο διοίκησης των Δήμων. Με συγκεκριμένες αποφάσεις και νομοθετικές πρωτοβουλίες ( Ν. 4623/2019 και 4625/2019 κλπ) δόθηκαν πολλές περισσότερες αρμοδιότητες στην Οικονομική Επιτροπή, ένα διοικητικό όργανο των Δήμων ολιγομελές και πιο ευέλικτο που απαρτίζεται από Δημοτικούς Συμβούλους. Με στόχο την παροχή δυνατότητας ευελιξίας στους Δημάρχους πολλές σημαντικές αρμοδιότητες του Δημοτικού Συμβουλίου μεταφέρθηκαν στην Οικονομική Επιτροπή. Επιπλέον τροποποιήθηκε ο τρόπος εκλογής των μελών της Οικονομικής Επιτροπής (αλλά και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής), δίνοντας τη δυνατότητα στον Δήμαρχο να έχει μεγάλη πλειοψηφία στην Οικονομική Επιτροπή, διορίζοντας περισσότερους δικούς του συμβούλους ή εκλέγοντας δημοτικούς συμβούλους με τους οποίους ήρθε σε συμφωνία μετά τις εκλογές και οι οποίοι μπορεί ακόμα και να ανεξαρτοποιήθηκαν από τις παρατάξεις με τις οποίες εκλέχθησαν.
Έτσι υπήρξαν πολλές περιπτώσεις που αντί να εκλεγούν μέλη της Οικονομικής Επιτροπής από τον 4ο ή τον 3ο συνδυασμό εκλέχθησαν σύμμβουλοι της συμπολίτευσης ή ανεξάρτητοι, οι οποίοι ανεξαρτοποιήθηκαν και στην πράξη πρόσκειντο στο Δήμαρχο.
Οι συγκεκριμένες νομοθετικές πρωτοβουλίες διευκόλυναν Δημάρχους οι οποίοι πήραν χαμηλά ποσοστά την πρώτη Κυριακή. Το σημαντικό στοιχείο, με βάση το οποίο αποφάσισε το ΣΤΕ, είναι ότι αυτές οι νομοθετικές αποφάσεις πάρθηκαν μετά τη διεξαγωγή των δημοτικών εκλογών και σύμφωνα με τη δικαστική απόφαση αλλοίωσαν τη βούληση των εκλογέων.
Έρχεται λοιπόν το ΣΤΕ, και δικάζοντας στην ολομέλειά του, κυρήσσει αντισυνταγματικές αυτές τις διατάξεις.
Κρίνει αντισυνταγματικές τις νομοθετικές διατάξεις, λόγω του ότι ψηφίστηκαν και ίσχυσαν σε δημοτική περίοδο που είχε ήδη ξεκινήσει και για την οποία κατά τις εκλογές ίσχυαν άλλοι νόμοι. Με λίγα λόγια λέει ότι η σύνθεση της Οικονομικής Επιτροπης (και της Ποιότητας Ζωης) θα πρέπει να ακολουθήσει τον αριθμό των συμβούλων που εξέλεξε η κάθε παράταξη την πρώτη Κυριακή. Πρόκειται για μία πολύ σημαντική απόφαση, αφού ακόμα κι αν δεν επηρεάσει τις μέχρι τώρα αποφάσεις των Επιτροπών αυτών, σίγουρα θα αναγκάσει τους συγκεκριμένους Δήμους να προχωρήσουν σε διαφορετική σύνθεση της Οικονομικής Επιτροπής. Σε πολλές περιπτώσεις, που δεν γινόταν σήμερα, οι Δήμαρχοι δεν θα έχουν την πλειοψηφία, όπως δεν την έχουν στο Δημοτικό Συμβούλιο. Είναι πραγματικά εξαιρετικά σημαντικό το πώς ακριβώς θα λειτουργήσουν οι συγκεκριμένες δημοτικές αρχές, τους τελευταίους μήνες της θητείας τους.
Πηγή: https://www.voria.gr/article/ste-antisintagmatikes-nomothetikes-diataxis-tis-gia-ti-litourgia-ton-organon-ton-dimon
