Πολύ ακριβότερο από την Ευρώπη παραμένει το ηλεκτρικό ρεύμα στην Ελλάδα, τονίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και το… μάρμαρο πληρώνουν κυρίως τα οικονομικά ασθενέστερα νοικοκυριά, με τις καθυστερήσεις στις πληρωμές λογαριασμών να παραμένουν αμείωτες και να είναι σχεδόν πενταπλάσιες από τον μέσο όρο στην Ευρώπη.
Η Ελλάδα κάνει βήματα για να καταστήσει την ηλεκτρική ενέργεια πιο προσιτή, αλλά οι βραχυπρόθεσμες λύσεις είναι περιορισμένες, είναι το κεντρικό συμπέρασμα της Κομισιόν, που υπογραμμίζει ότι οι υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα έχουν σοβαρές επιπτώσεις τόσο στις επιχειρήσεις όσο και στα νοικοκυριά, τονίζει η Κομισιόν στην τελευταία έκθεση Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
Οι χονδρικές τιμές παραμένουν πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ, επηρεάζοντας αρνητικά την ανταγωνιστικότητα των ενεργοβόρων βιομηχανιών και εμποδίζοντας την περαιτέρω ηλεκτροδότηση (σ.σ.: της βιομηχανίας και των μεταφορών).
Κύριος λόγος για τις ακριβές τιμές είναι η μεγάλη εξάρτηση από το φυσικό αέριο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Η αναλογία τιμής ηλεκτρικής ενέργειας προς φυσικό αέριο είναι υψηλότερη από τον μέσο όρο της ΕΕ και οι καταναλωτές να πληρώνουν τουλάχιστον τρεις φορές περισσότερο για το ρεύμα σε σύγκριση με το φυσικό αέριο. Αυτό επιδεινώνεται από τους υψηλότερους φόρους και τέλη που επιβάλλονται στην ηλεκτρική ενέργεια.
Η αύξηση των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας τα τελευταία πέντε χρόνια επιβαρύνει σημαντικά το διαθέσιμο εισόδημα, ειδικά για τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος.
Σχεδόν ένα στα τρία ελληνικά νοικοκυριά εξακολουθεί να αντιμετωπίζει καθυστερήσεις στους λογαριασμούς κοινής ωφέλειας το 2023, ένα επίπεδο που παραμένει σταθερό σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια και είναι σχεδόν πέντε φορές υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ.
Παρότι η Ελλάδα λαμβάνει μέτρα για την οικονομική και ανθεκτική λειτουργία του ηλεκτρικού της συστήματος, όπως οι διασυνδέσεις νησιών και η αύξηση του ανταγωνισμού στη λιανική αγορά, οι βραχυπρόθεσμες λύσεις για την ελάφρυνση των νοικοκυριών παραμένουν περιορισμένες.
Η βελτίωση της ευελιξίας του ενεργειακού συστήματος, με επενδύσεις σε αποθήκευση ενέργειας και ενεργειακή απόδοση, θα μπορούσε να συμβάλει σε πιο προσιτές τιμές, τονίζει η Επιτροπή.
Ανισορροπίες με τις ΑΠΕ
Η Κομισιόν σημειώνει την εκρηκτική ανάπτυξη της παραγωγής από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, αλλά και την ανισορροπία στο μείγμα, καθώς κυριαρχούν συντριπτικά τα φωτοβολταϊκά.
Η συνεχής αύξηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχει καταστήσει την Ελλάδα καθαρό εξαγωγέα ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά προκύπτουν προκλήσεις, σημειώνει η Επιτροπή. Η εγκατεστημένη δυναμικότητα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αυξήθηκε εντυπωσιακά κατά 17,5% το 2024 και τώρα υπερβαίνει τα 18 GW.
Με το ενδιαφέρον της αγοράς να παραμένει ισχυρό, η Ελλάδα βρίσκεται σε καλό δρόμο για να υπερβεί τον στόχο της για το 2030, ο οποίος είναι να έχει 27,5 GW εγκατεστημένης δυναμικότητας ανανεώσιμων πηγών ηλεκτρικής ενέργειας.
Στο μέλλον, θα απαιτηθεί προσοχή σε διάφορα μέτωπα:
- Πρώτον, η δυναμικότητα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχει αυξηθεί ανομοιόμορφα, με τη δυναμικότητα της αιολικής ενέργειας να αυξάνεται μόνο κατά 2% το 2024. Η προσθήκη περισσότερης αιολικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των υπεράκτιων αιολικών πάρκων, θα είχε ως αποτέλεσμα μια πιο ισορροπημένη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
- Δεύτερον, υπάρχει περιθώριο για επιτάχυνση της ηλεκτροδότησης, για παράδειγμα στον τομέα των μεταφορών. Αυτό θα αύξανε την εγχώρια ζήτηση και θα υποστήριζε μια πιο οικονομικά αποδοτική μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα.
- Τέλος, δεδομένης της απότομης αύξησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδίως από την ηλιακή παραγωγή, η ανάγκη για «περιορισμό» (δηλαδή μείωση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας επειδή η χωρητικότητα του δικτύου και της αποθήκευσης είναι ανεπαρκής για να φιλοξενήσει όλη την επιπλέον παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας) αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Ένα σαφές και σταθερό πλαίσιο που θα καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο θα γίνεται ο περιορισμός είναι επομένως απαραίτητο για τη διατήρηση του τρέχοντος ενδιαφέροντος της αγοράς για την ανανεώσιμη ενέργεια.
Μην επιδοτείτε ακτοπλοΐα και αερομεταφορές
Η Επιτροπή προτείνει να καταργηθούν το συντομότερο, πριν και από το 2030, οι επιδοτήσεις στα ορυκτά καύσιμα, όπως αυτές που λαμβάνουν η ακτοπλοΐα και οι αερομεταφορές.
Η μείωση και η σταδιακή κατάργηση των τρεχουσών επιδοτήσεων είναι σύμφωνη με τις δεσμεύσεις της ΕΕ και θα μπορούσε να βοηθήσει στη χαλάρωση των περιορισμών στον δημοσιονομικό χώρο της Ελλάδας -οι επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων της Ελλάδας έχουν αξία 0,79% του ΑΕΠ.
Η χώρα θα μπορούσε να εξετάσει την προτεραιοποίηση της σταδιακής κατάργησης των ακόλουθων τύπων επιδοτήσεων: (i) επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων που δεν αντιμετωπίζουν την ενεργειακή φτώχεια με στοχευμένο τρόπο, (ii) επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων που δεν ανταποκρίνονται σε γνήσιες ανησυχίες ενεργειακής ασφάλειας, (iii) επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων που εμποδίζουν την ηλεκτροδότηση, και (iv) επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων που δεν είναι κρίσιμες για τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα.
Οι ακόλουθες εναπομένουσες επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων είναι ιδιαίτερα επιζήμιες από οικονομική και περιβαλλοντική άποψη και η Ελλάδα θα ωφεληθεί ξεκινώντας την καθιέρωση κινήτρων για πιο φιλικές προς το κλίμα λύσεις. Όλες αυτές οι επιδοτήσεις αφορούν εξαιρέσεις ειδικού φόρου κατανάλωσης για: (i) προϊόντα πετρελαίου που καταναλώνονται στην εγχώρια ναυσιπλοΐα, (ii) κηροζίνη που καταναλώνεται στην εγχώρια εναέρια κυκλοφορία, και (iii) τη χρήση άνθρακα και οπτάνθρακα για βιομηχανικές χρήσεις.
sofokleousin.gr
