Της Ματίνας Χαρκοφτάκη
Σε ένα παιχνίδι για λίγους και ισχυρούς εξελίσσεται ο κλάδος των αερομεταφορών στην Ευρώπη. Ο “χορός” των λουκέτων, που πλήττει κυρίως τις μικρές και μεσαίες αεροπορικές εταιρείες, συνδυάζεται με διαδοχικές εξαγορές και συγχωνεύσεις από τους μεγάλους παίκτες της αγοράς, επιβεβαιώνοντας με τον πλέον εμφανή τρόπο τις δηλώσεις του επικεφαλής της Ryanair, Michael O’Leary, ο οποίος εδώ και περίπου μία δεκαετία “βλέπει” τη συρρίκνωση των ευρωπαϊκών αιθέρων, αφήνοντας μόνο πέντε μεγάλες αεροπορικές εταιρείες να κυριαρχήσουν. Ήδη οι μεγάλοι αεροπορικοί όμιλοι κατέχουν τη μερίδα του λέοντος της συνολικής επιβατικής κίνησης, περιορίζοντας συνεχώς το πεδίο δράσης των μικρότερων εταιρειών, οι οποίες συνήθως δεν διαθέτουν τους απαραίτητους πόρους για να αντέξουν τον έντονο ανταγωνισμό και να προσαρμοστούν γρήγορα στις εξελίξεις της αγοράς.
Η τάση συγκέντρωσης
Αυτή την τάση συγκέντρωσης που επικρατεί στον ευρωπαϊκό ουρανό ήδη πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας του κορονοϊού και συνεχίζεται μέχρι και στις μέρες μας διέκρινε και ο ισχυρός άνδρας της Aegean, Ευτύχης Βασιλάκης. Σε αυτό το περιβάλλον ανταποκρίνεται και η πρόσφατη επένδυση του εγχώριου αερομεταφορέα στη low-cost ισπανική Volotea. “Λαμβάνοντας υπόψη όλη την αγορά της Ευρώπης, αυτό που παρατηρούμε είναι ότι η τάση συγκέντρωσης, που επικρατούσε στον κλάδο των αερομεταφορών μέχρι το 2019, τα τελευταία δύο χρόνια μετά την επάνοδο στην κανονικότατα φαίνεται να ενισχύεται. Ήδη έχουμε δει μια σειρά από σημαντικές κινήσεις από μεγάλους ευρωπαϊκούς παίκτες, όπως η κίνηση της Lufthansa προς την Alitalia, καθώς και η απόκτηση μεριδίου 20% από την Air France στη SAS. Και οι τρεις μεγάλοι ευρωπαϊκοί όμιλοι είτε διαθέτουν θυγατρικές είτε διατηρούν συνεργασίες προκειμένου να προσφέρουν δύο προϊόντα: full service και low cost”, είχε σημειώσει ο κ. Βασιλάκης κατά την επίσημη ανακοίνωση της επένδυσης απευθυνόμενους στους δημοσιογράφους, στις αρχές Σεπτεμβρίου.
Έτσι όπως διαμορφώνεται το σκηνικό, οι επιλογές για τους καταναλωτές μειώνονται, ενώ η συρρίκνωση της αγοράς φέρνει σημαντικές προκλήσεις στις μικρότερες αεροπορικές εταιρείες, που βρίσκονται αντιμέτωπες με ανυπέρβλητα εμπόδια στην προσπάθειά τους να ανταγωνιστούν. Δεν είναι, μάλιστα, λίγες οι περιπτώσεις που οδηγούνται σε οριστικό κλείσιμο των δραστηριοτήτων τους. Σε αυτό το πλαίσιο, ανέφελη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ούτε η ελληνική αγορά, καθώς, παρά την υψηλή ζήτηση του εγχώριου τουριστικού προϊόντος και τις θεωρητικά ευνοϊκές συνθήκες, αυτές ωστόσο δεν αποτυπώνονται στην πράξη. Είναι ενδεικτικό ότι από το 2019 μέχρι σήμερα έχουν αναστείλει τη λειτουργία τους 4 μικρές αεροπορικές εταιρείες, οι οποίες “βούλιαξαν” υπό το βάρος των γιγαντιαίων οικονομικών απαιτήσεων και της έλλειψης ρευστότητας. Πρόκειται για τις Ellinair, Astra Airlines, Orange2fly και Olympus Airways, οι οποίες, αν και ξεκίνησαν με ούριο άνεμο και καλές προθέσεις, στην πορεία προσέκρουσαν στον σκόπελο του υψηλού κόστους και του υπέρμετρου ανταγωνισμού, με αποτέλεσμα να προσγειωθούν απότομα.
Olympus Airways
Η Olympus Airways αποτέλεσε την τελευταία προσθήκη στην αλυσίδα των πτωχευμένων μικρών αεροπορικών εταιρειών ελληνικών συμφερόντων. Μπορεί να τελεί υπό το καθεστώς πτώχευσης από τα τέλη του περασμένου Ιουλίου, ωστόσο ο αερομεταφορέας, ο οποίος ιδρύθηκε από τους Βασίλη Χρονόπουλο, Δημήτρη Βασιλείου και Βενετία Βραΐλα και άνοιξε τα φτερά του το 2015, εδώ και αρκετό καιρό βρισκόταν σε περιδίνηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι πέρυσι δημοσίευσε οικονομικές καταστάσεις για τη χρήση του 2021, κατά την οποία εμφάνισε έσοδα 19,3 εκατ. ευρώ. Διαθέτοντας έναν στόλο μέχρι και 4 αεροσκαφών (τύπου Airbus A320 και Boeing 757), η Olympus δραστηριοποιούνταν κυρίως στις πτήσεις τσάρτερ, τόσο επιβατικές όσο και εμπορικές, ενώ κατά τη διάρκεια της δύσκολης περιόδου της πανδημίας επικεντρώθηκε στη μεταφορά φορτίου.
Ellinair
Τα μεγάλα οικονομικά ανοίγματα και οι δυσμενείς συνθήκες από την παγκόσμια υγειονομική κρίση, σε συνδυασμό με την απώλεια του ιδρυτή της, Μπόρις Μουζενίδη, έπεσαν σαν χιονοστιβάδα στην πλάτη της Ellinair, η οποία ξεκίνησε με φιλόδοξα σχέδια το 2013 από τη Θεσσαλονίκη, έχοντας ως βάση το “Διεθνές Αεροδρόμιο Μακεδονία”. Υπήρξε ένας αεροπορικός βραχίονας του τουριστικού ομίλου Μουζενίδη, εξυπηρετώντας κυρίως δρομολόγια από την Ανατολική Ευρώπη (Ρωσία, Λευκορωσία, Ουκρανία) προς την Ελλάδα, καθώς και πτήσεις εσωτερικού. Ωστόσο οι οικονομικές δυσκολίες και ο αυξανόμενος ανταγωνισμός, σε συνδυασμό με την πανδημία, οδήγησαν την Ellinair να διακόψει τη λειτουργία της το 2021, αφήνοντας κενό στην αεροπορική αγορά της Βόρειας Ελλάδας. Σήμερα η εταιρεία παραμένει σε αναστολή, ενώ στη διοίκηση συμμετέχει ο Ρεθυμνιώτης επιχειρηματίας με δραστηριότητα στον τουρισμό Κώστας Βαρδάκης, κατέχοντας τη θέση του μη εκτελεστικού προέδρου, καθώς και ο γιος του Μπόρις Μουζενίδη, Γιάννης, με την ιδιότητα του μέλους.
Astra Airlines
Eπίσης με αέρα Θεσσαλονίκης άνοιξε τα φτερά της το 2008 η Astra Airlines, η οποία εξυπηρετούσε κυρίως περιφερειακούς προορισμούς στην Ελλάδα, συνδέοντας τη συμπρωτεύουσα με νησιά του Αιγαίου καθώς και με την ηπειρωτική Ελλάδα. Παρά την αναπτυξιακή της πορεία, η εταιρεία υπέκυψε στα προβλήματα της οικονομικής στενότητας, αδυνατώντας να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της, οι οποίες ξεπερνούσαν τα 16 εκατ. ευρώ. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το 2019 να διακόψει την εκτέλεση πτήσεων, ενώ οι προσπάθειες που ακολούθησαν, οι οποίες περιελάμβαναν συζητήσεις περί εξαγοράς ή αναδιοργάνωσης του επιχειρηματικού της μοντέλου, έπεσαν στο κενό.
Orange2fly
Ακόμα ένα εγχείρημα στον τομέα των πτήσεων τσάρτερ υπήρξε η Orange2fly, η οποία δημιουργήθηκε το 2015 από πρώην στελέχη της SkyGreece Airlines, με έδρα το Μαρούσι και κύρια βάση το αεροδρόμιο “Ελ. Βενιζέλος”. Στόχος της ήταν να εξυπηρετήσει την περιφέρεια, αλλά στην πορεία αντιμετώπισε οικονομικά προβλήματα και δεν έλαβε την κρατική στήριξη που είχε ζητήσει το 2021. Στα τέλη του 2020 τέθηκε σε καθεστώς προστασίας από τους πιστωτές και τον Σεπτέμβριο του 2021 υπέβαλε αίτηση πτώχευσης, διακόπτοντας οριστικά τις δραστηριότητές της.
capital.gr
