Γράφει η Κατερίνα Αναγνωστοπούλου Σωτηροπούλου
Η ιστορία του Πύργου άρχισε το 1512. Ένας χωρικός από μια περιοχή των Καλαβρύτων, που τον έλεγαν Γεώργιο Τσορωτά ή Τσερνωτά, κατέβηκε από τον αγριότοπό του σ’ αυτήν εδώ τη γη και βάλθηκε να την ξεχερσώσει και να την ημερέψει για να την καλλιεργήσει. Δούλεψε λοιπόν σκληρά, καθάρισε κι έσκαψε το χώμα, έδιωξε τις πέτρες. Και μια μέρα, εκεί που αδιάκοπα έψαχνε, άνοιξε στη συνοικία Νιοχώρι ένα πηγάδι για να ποτίσει τα κοπάδια του κι εκεί μέσα βρήκε ξαφνικά ολόκληρο θησαυρό από αρχαία χρυσά νομίσματα!
Από τα νομίσματα αυτά ο Τσερνωτάς πήρε ένα μέρος και τα πήγε στην Κωνσταντινούπολη, στο Σουλτάνο Σελίμ Α΄. Ο Σουλτάνος, που φυσικά δέχτηκε την προσφορά του Τσερνωτά, του την ανταπέδωσε με δυο αμοιβές το ίδιο ηγεμονικές: 1) του χάρισε τον τίτλο του Μπέη (αφέντη) της περιοχής και 2) απέραντες εκτάσεις γης, που ήταν ακόμα ακατοίκητες, γύρω από την περιοχή της τότε λίμνης Μουριάς, πάνω στους οποίους είναι χτισμένη η σημερινή πόλη.
Ο Τσερνωτάς με άλλους Έλληνες πήρε μέρος στο πλευρό του Σουλτάνου στην εκστρατεία εναντίον της Αιγύπτου. Επίσης, όπως λέει η παράδοση, έχτισε πάνω στο λόφο του Επαρχείου την κατοικία του: έναν πύργο ισχυρό, για να βλέπει από εκεί ψηλά τα χωράφια του και τα κοπάδια του. Το όνομα Πύργος άπλωσε σιγά – σιγά κυριαρχικά και αγκάλιασε όλο τον πρώτο εκείνο μικρό συνοικισμό, για να μείνει για πάντα πια κι όνομα της νέας πολιτείας της Ηλείας, που με τον καιρό άρχισε να θεμελιώνεται. Έπειτα ο Τσερνωτάς έχτισε αποθήκες και καλύβες για τους καλλιεργητές, που έφερνε και δούλευαν τη γη του. Έτσι χτίστηκαν τα πρώτα σπίτια, καλύβες στην αρχή, όπως μας πληροφορούν διάφοροι περιηγητές της εποχής, για να διαμένουν οι ποιμένες και άλλοι υποτακτικοί.
Με τον καιρό το πηγάδι του Τσερνωτά πήρε το ντύμα θρύλου και το νερό του θεωρήθηκε μαγικό “φίλτρο” για ν’ αγαπούν οι ξένοι τον τόπο και να μένουν για πάντα σ’ αυτόν. Το πηγάδι αυτό υπάρχει στην αρχή του τριγώνου των οδών Ροφιά και Αγ. Σπυρίδωνος και γινόταν αγώνας να χαρακτηρισθεί ιστορικό μνημείο της πόλης. Όχι επειδή βρέθηκε ή δεν βρέθηκε ο θησαυρός του Τσερνωτά αλλά γιατί το νερό του πηγαδιού έγινε θρύλος, που όποιος το έπινε αγαπούσε και δεν ξεχνούσε τον Πύργο. Και όπως έλεγε το αγιοχαραλαμπίτικο δίστιχο: «όποιος πιει νερό του Τσερνωτά, τον Πύργο πια δεν τον ξεχνά».
Ο Τσερνωτάς πέθανε το Μάρτη του 1531 και ετάφη στο μοναστήρι των Ταξιαρχών του Αιγίου. Μετά το θάνατό του, επειδή ήταν άκληρος, η τεράστια αυτή κτηματική περιουσία μεταφέρθηκε στο οθωμανικό κράτος. Ο Σουλτάνος δώρισε τον Πύργο στο χαρέμι του, υπό την προστασία όμως της βασιλομήτορος Βαλινδέ, που από τότε τον πήρε στην “ιερή” κι απαραβίαστη ιδιοκτησία της. Με τα έσοδα από τη γεωργική παραγωγή διόριζε υπαλλήλους και τους πλήρωνε. Σε κάθε περίπτωση, ο τόπος από τα Χανάκια μέχρι την Αγουλινίτσα θεωρήθηκε ιερός και απαγορεύτηκε στους Τούρκους να τον κατοικήσουν. Όταν περνούσαν από την περιοχή ξεκαβαλίκευαν. Είναι χαρακτηριστικό ότι η εντολή της σουλτάνας ήταν να «τινάσσουν ακόμα και τον κονιορτόν των ποδών των ίππων».
(Η φωτογραφία είναι του κ. Μαρίνου Λάμπρου)
