Βήμα-βήμα όλη η διαδικασία. Περιθώριο ένα έτος για να γίνει αίτηση – Οδηγός: Πώς θα εξαγοράσετε καταπατημένα ακίνητα του Δημοσίου
Του Κωστή Πεντάζου
Μετά από δεκαετίες και παλινωδίες πολλών κυβερνήσεων, μπαίνει σε εφαρμογή το σχέδιο για να μπει τέλος στο άλυτο πρόβλημα των διακατεχομένων ακινήτων, για τα οποία αντιδικούν ιδιώτες και δημόσιο, εδώ και πάνω από έναν αιώνα!
Στις 30 Σεπτεμβρίου ανοίγει η ηλεκτρονική πλατφόρμα για την υποβολή των αιτήσεων από τους ενδιαφερόμενους, για ακίνητα στις Περιφερειακές Ενότητες Αιτωλοακαρνανίας, Αρκαδίας, Έβρου, Εύβοιας, Ηρακλείου, Ιωαννίνων, Καρδίτσας, Κέρκυρας, Λάρισας, Λασιθίου, Λέσβου, Μαγνησίας, Ξάνθης, Πιερίας, Ρεθύμνου, Σάμου, Τρικάλων, Φθιώτιδας, Χανίων και Χίου. Ενώ στις 31 Οκτωβρίου για όλες τις υπόλοιπες Περιφερειακές Ενότητες της χώρας. Η προθεσμία λήγει στις 30 Σεπτεμβρίου 2025 και 31 Οκτωβρίου 2025 αντίστοιχα.
Με Κοινή Υπουργική Απόφαση την οποία υπογράφουν οι Κωστής Χατζηδάκης, Θάνος Πετραλιάς και Δημήτρης Παπαστεργίου, ξεκινά η διαδικασία προκειμένου χιλιάδες ιδιώτες να αποκτήσουν δικαίωμα εξαγοράς και καθαρούς τίτλους στην περιουσία τους. Αφορά σε σπίτια, κτήματα, εργοστάσια ή όποια άλλα ακίνητα που κατέχουν ήδη οι ίδιοι από δεκαετίες (ή και αιώνες ενδεχομένως οι πρόγονοί τους) αλλά οι Κτηματικές Υπηρεσίες θεωρούν ότι βρίσκονται σε εκτάσεις που ανήκουν στο Δημόσιο (αρμοδιότητος του υπουργείο Οικονομικών ή του Ταμείου Εθνικής Άμυνας αλλά όχι πχ του πρώην υπουργείου Γεωργίας, της ΕΤΑΔ ή άλλων φορέων, ούτε χαρακτηρισμένα ρέματα, αιγιαλούς, παραλίες κλπ).
Πρόκειται για την εφαρμογή του νόμου 5024 που ψηφίστηκε τον Φεβρουάριο πέρυσι και προβλέπει σημαντικές εκπτώσεις, όπως:
– αν πρόκειται για προσφυγικά ακίνητα (πχ χωριά ολόκληρα που δημιουργήθηκαν λόγω της ανάγκης αποκατάσταση πληθυσμών μετά την μικρασιατική καταστροφή κλπ) παρέχεται έκπτωση 80%. Διατίθεται δηλαδή στο 20% του αρχικού τιμήματος, βάσει της αντικειμενικής αξίας.
– αν οι ιδιοκτήτες βρίσκονται στα δικαστήρια με το δημόσιο, μπορεί να έχουν έκπτωση 50%-70%.
– αν ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού μπορεί να έχουν έκπτωση 20%-30% ενώ , βάσει παλαιότητας, δικαιούνται και επιπλέον 1% ή 2% για κάθε έτος κατοχής πριν τη δεκαετία του 1980 ή 1990
– αν εξοφλήσουν εφάπαξ, έχουν 10% έκπτωση στο τρίμηνο.
Εντός 5 ημερών
Μετά την εξαγορά, οι κάτοχοι των ακινήτων θα μπορούν να τα πουλήσουν ή να τα μεταβιβάσουν, χωρίς εμπόδια από το δημόσιο.
Πρώτα από όλα, απαιτείται η υποβολή αίτησης, για την οποία οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να καταβάλλουν παράβολο 300 ευρώ. Ωστόσο παράβολο συμψηφίζεται με το τίμημα εξαγοράς αν η αίτηση εγκριθεί (αφαιρείται δηλαδή), ή επιστρέφεται εφόσον η αίτηση απορριφθεί.
Μετά την υποβολή της αίτησης και στην περίπτωση που εγκριθεί από την αρμόδια Επιτροπή εντός 5 ημερών, εκδίδεται πιστοποιητικό αποδοχής, το οποίο κοινοποιείται στον αιτούντα. Αυτό και περιλαμβάνει τη περιγραφή του εξαγοραζόμενου ακινήτου (εμβαδόν και όρια), τα στοιχεία του αιτούντος, το τίμημα εξαγοράς, καθώς και το ποσό της εφάπαξ και τμηματικής καταβολής.
Το τίμημα εξαγοράς εξοφλείται είτε εφάπαξ είτε τμηματικά σε 60 ισόποσες άτοκες μηνιαίες δόσεις, από τουλάχιστον 100 ευρώ το μήνα.
Αιτήσεις
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, σε σύνολο 97.029 καταγεγραμμένων δημόσιων και ανταλλάξιμων κτημάτων, καταπατημένα (διακατεχόμενα) είναι τα 89.928, δηλαδή ποσοστό 92%.
Για να ξεκαθαρίσει η κατάσταση, ανοίγει νέα πλατφόρμα για αιτήσεις εξαγοράς των καταπατημένων εκτάσεων, που λειτουργεί ως εξής:
1.Η είσοδος των αιτούντων, φυσικά – νομικά πρόσωπα, θα γίνεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://aeda.apps.gov.gr. με κωδικούς TAXIS.
2. Η αίτηση εξαγοράς περνά από έλεγχο σε τρία στάδια:
– Πληρότητας φακέλου (από τη Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας)
-Ουσιαστικού περιεχομένου του φακέλου (από την αρμόδια Κτηματική Υπηρεσία)
– Συνδρομής των προϋποθέσεων του ν. 5024/2023, για την εξαγορά του δημόσιου κτήματος
3. Στην αίτηση εξαγοράς αναγράφονται το ονοματεπώνυμο, ο Αριθμός Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.), ο αριθμός τηλεφώνου, η ταχυδρομική διεύθυνση, η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του αιτούντος, καθώς και το προς εξαγορά δημόσιο ακίνητο. Εάν η αίτηση υποβάλλεται για λογαριασμό νομικού προσώπου συμπληρώνονται τα αντίστοιχα στοιχεία του νομίμου εκπροσώπου του.
4. Δημιουργείται ψηφιακός φάκελος για το αίτημα, που περιλαμβάνει τα εξής :
-Αν η αίτηση υποβάλλεται από φυσικό πρόσωπο,
-Το ονοματεπώνυμο του αιτούντος ή του νομίμου εκπροσώπου νομικού προσώπου, εάν o αιτούν είναι νομικό πρόσωπο,
– Το πατρώνυμο,
– Τον Α.Φ.Μ.,
– Στοιχεία διεύθυνσης κατοικίας ( περιφερειακή ενότητα, οδός, αριθμός, ταχυδρομικός κώδικας,
-Στοιχεία επικοινωνίας ( διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, αριθμός σταθερού – κινητού τηλεφώνου)
– Αν η αίτηση υποβάλλεται από νομικό πρόσωπο (προσωπικά στοιχεία του νομίμου εκπροσώπου του)
– Στοιχεία του δημόσιου ακινήτου (τύπος του ακινήτου, χωρική αρμοδιότητα, ΟΤΑ, κ.ά).
– Χαρακτηριστικά του ακινήτου: η προς εξαγορά έκταση, το είδος της έκτασης, το εμβαδόν κτίσματος, εάν είναι εντός σχεδίου, εάν είναι σε παραμεθόριο περιοχή, εάν υφίσταται δασική έκταση άνω του 20%, η ύπαρξη τυχόν κτίσματος/αυθαίρετης κατασκευής ή νομιμοποίησης, εάν εμπίπτει σε περιοχή Natura/Ramsar/υδροβιότοπο (καθώς προβλέπονται εξαιρέσεις)
-Στοιχεία οικοδομικής άδειας (αριθμός και ημερομηνία ανέγερσης κτίσματος)
– Η αντικειμενική αξία με το σχετικό φύλλο υπολογισμού
– Τοπογραφικό διάγραμμα και υπεύθυνη δήλωση μηχανικού
– Υπεύθυνη δήλωση από το gov.gr στην οποία βεβαιώνεται η έκταση των προς εξαγορά δημόσιων ακινήτων
– Απόσπασμα κτηματολογικού διαγράμματος και κτηματολογικό φύλλο του ακινήτου
-Στοιχεία για τις περιοχές που ισχύει ο Κτηματολογικός Κανονισμός Δωδεκανήσου,
– Βεβαίωση όρων δόμησης της αρμόδιας υπηρεσίας.
– Στοιχεία της θέσης της προς εξαγορά έκτασης (χάρτης εστιασμένος στην παραπάνω έκταση)
-Στοιχεία που αφορούν την κατοχή ακινήτου: τίτλοι και αποδεικτικά έγγραφα, πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου για τα τελευταία πέντε έτη που προηγούνται της υποβολής της αίτησης του ΕΝΦΙΑ, δήλωση του ακινήτου στο έντυπο «Ε9» για τα 5 τουλάχιστον έτη που προηγούνται της υποβολής της αίτησης εξαγοράς.
– Στοιχεία που αφορούν σε εξαιρέσεις και εκπτώσεις για την εξαγορά
– Πρόσθετα δικαιολογητικά, ιδίως για την απόδειξη κατοχής του δημόσιου ακινήτου (έχει προβλεφθεί πλαίσιο για τη συμπλήρωση από τους αιτούντες σχολίων σε ελεύθερο κείμενο).
5. Μετά την οριστική υποβολή παρέχεται η δυνατότητα παρακολούθησης της αίτησης εξαγοράς σε κάθε στάδιο μέχρι την έγκριση ή την απόρριψή της.
6. Οι αιτήσεις εξαγοράς και τα δικαιολογητικά που υποβάλλονται από τους ενδιαφερομένους υπόκεινται σε τυπικό έλεγχο πληρότητας από τη Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας. Εάν η αίτηση εξαγοράς και τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά είναι πλήρη, προωθούνται αμελλητί από τη Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας στην αρμόδια Κτηματική Υπηρεσία. Εάν διαπιστωθούν ελλείψεις ο φάκελος επιστρέφεται στον αιτούντα αυτόματα και ενημερώνεται μέσω μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για την συμπλήρωσή τους. Εάν ο αιτών δεν συμπληρώσει τα ελλείποντα δικαιολογητικά εντός της προβλεπόμενης χρονικής προθεσμίας η αίτηση εξαγοράς του αρχειοθετείται αυτόματα και ο αιτών ενημερώνεται σχετικά.
7. Εάν η αίτηση εξαγοράς αφορά ακίνητο που ανήκει στην ιδιοκτησία του Ταμείου Εθνικής Άμυνας (Τ.ΕΘ.Α.), η αρμόδια Κτηματική Υπηρεσία ζητεί τη σύμφωνη γνώμη από το τελευταίο.
8. Η Επιτροπή Εξαγοράς προβαίνει στον έλεγχο λαμβάνοντας υπόψη της το συνοπτικό σημείωμα της Κτηματικής Υπηρεσίας για την αποδοχή ή την απόρριψη της αίτησης εξαγοράς. Με βάση την εισήγηση της Επιτροπής Εξαγοράς, το αρμόδιο όργανο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών προχωρά στην έκδοση είτε απορριπτικής απόφασης είτε πιστοποιητικού εξαγοράς, τα οποία ενσωματώνονται στον ψηφιακό φάκελο της αίτησης.
