Με τέσσερις «κόφτες» καταβάλλονται οι συντάξεις. Εκτός από την ήδη δύσκολη οικονομική κατάσταση των συνταξιούχων, που επιδεινώνεται λόγω της ακρίβειας, οι κρατήσεις και η Εφορία τρώνε τις συντάξεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι μια μεικτή σύνταξη των 2.000 ευρώ έχει συνολικές κρατήσεις της τάξης του 22%.
Οι τέσσερις κρατήσεις που επιβάλλονται στις συντάξεις είναι οι εξής: κράτηση για υγειονομική περίθαλψη, φόρος μισθωτών υπηρεσιών, εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων (ΕΑΣ) και προσωπική διαφορά (για παλιούς συνταξιούχους πριν από το 2016).
Ειδικότερα:
Εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων (ΕΑΣ):
Διπλό και άδικο φόρο πληρώνουν 400.000 συνταξιούχοι μέσω της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ). Οι συνταξιούχοι με συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ υπόκεινται στην περίφημη Εισφορά Αλληλεγγύης, η οποία είναι κλιμακωτή (από 3% έως 14%) και επιβάλλεται σε όλο το ποσό, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το αφορολόγητο όριο των 720 ευρώ. Μάλιστα, με τις ετήσιες αυξήσεις – αναπροσαρμογές λόγω πληθωρισμού, πολλοί ασφαλισμένοι αλλάζουν κατηγορία καταβολής της εισφοράς και φορολογούνται επαχθέστερα. Δηλαδή, αντί να έχουν αύξηση, έχουν μείωση των αποδοχών. Η κυβέρνηση εξετάζει τη μείωση αυτής της κράτησης τόσο από τις κύριες όσο και από τις επικουρικές συντάξεις από το 2025.
Εισφορά για υγειονομική περίθαλψη:
Επί του αρχικού μεικτού ποσού κάθε σύνταξης εφαρμόζεται κράτηση 6% για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Φόρος μισθωτών υπηρεσιών:
Μετά την αφαίρεση των παραπάνω κρατήσεων, το τελικό ποσό σε 12μηνη βάση αποτελεί το φορολογητέο εισόδημα του συνταξιούχου, και σε αυτό εφαρμόζεται η φορολογία εισοδήματος σύμφωνα με όσα ισχύουν κατά καιρούς. Δηλαδή, κλιμακωτή – προοδευτική – φορολόγηση με την αναλογούσα έκπτωση φόρου, ώστε να φτάσουμε στο τελικό αποτέλεσμα.
Προσωπική διαφορά:
Η προσωπική διαφορά δεν επιτρέπει σε 770.000 παλαιούς συνταξιούχους (πριν από το 2016) να καρπωθούν μελλοντικές αυξήσεις μέχρι να μηδενίσουν την προσωπική διαφορά τους, η οποία λειτουργεί περισσότερο ως «κόφτης». Σήμερα, σχεδόν ένας στους τρεις συνταξιούχους του ΕΦΚΑ εξακολουθεί να έχει προσωπική διαφορά, καθώς οι αυξήσεις που δόθηκαν το 2023 και το 2024 κατάφεραν να μειώσουν, αλλά όχι να μηδενίσουν, τον αριθμό των κύριων συντάξεων που παραμένουν παγωμένες.
Ετσι, χιλιάδες παλαιοί συνταξιούχοι δεν θα καταφέρουν εν ζωή να γευτούν μια έστω και μικρή αύξηση στη σύνταξή τους λόγω της προσωπικής διαφοράς, που επιβλήθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ με τον νόμο Κατρούγκαλου. Ωστόσο, σταδιακά και σε βάθος χρόνου, η προσωπική διαφορά εκτιμάται ότι θα μειωθεί για έναν μεγάλο αριθμό συνταξιούχων. Αυτό συμβαίνει γιατί οι αυξήσεις του 2023 και 2024, κατά 7,75% και 3% αντίστοιχα, έχουν περιορίσει τον αριθμό των συνταξιούχων με προσωπική διαφορά σε 770.000.
Ο αριθμός των συντάξεων με προσωπική διαφορά μειώθηκε μεταξύ Σεπτεμβρίου 2021 και Φεβρουαρίου 2024 από περίπου 1.230.000 σε 770.000. Πρόκειται για τους συνταξιούχους αυτούς που, μετά την εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου (Ν.4387/2016) και τον επανυπολογισμό των συντάξεών τους, απέκτησαν προσωπική διαφορά, ώστε να μην υποστούν απότομη μείωση του βιοτικού τους επιπέδου.
Εξάλειψη της απώλειας
Να σημειωθεί ότι η προσωπική διαφορά εξαλείφεται σταδιακά με την αύξηση των συντάξεων και την εφαρμογή των διατάξεων του νόμου 4670/2020 για την αύξηση των ποσοστών αναπλήρωσης όσων έχουν ασφαλιστικό βίο μεγαλύτερο των τριάντα ετών.
Τέλος, τα στοιχεία της έκθεσης «Ηλιος» του υπουργείου Εργασίας δείχνουν ότι, στο σύνολο των συνταξιούχων της χώρας, οι συντάξεις γήρατος μόλις και μετά βίας υπερβαίνουν τα 820 ευρώ μεικτά. Οι έξι στις δέκα συντάξεις γήρατος είναι κάτω από 1.000 ευρώ μεικτές αποδοχές, επιβεβαιώνοντας έτσι την εξαιρετικά δύσκολη οικονομική θέση στην οποία βρίσκεται η πλειονότητα των 2.495.464 συνταξιούχων της χώρας.
