Φέτος, τα Χριστούγεννα δεν φέρνουν φως και ελπίδα στους αγρότες μας.
Αντί για εορταστικά τραπέζια και χαμόγελα, βιώνουν μια αβάσταχτη καθημερινότητα γεμάτη από άγχη και ανησυχίες. Οι ατέλειωτες ώρες δουλειάς στη γη, οι αγώνες με το σκληρό καιρό και οι ελπίδες για καλύτερες τιμές και επιδοτήσεις, φαίνεται πως είναι καταδικασμένες σε απογοήτευση και σιωπή.
Η ελληνική ύπαιθρος ζει μια «μαύρη» πραγματικότητα, όπου το μέλλον μοιάζει αβέβαιο και οι υποσχέσεις του κράτους μένουν κενές.
Οι καθυστερήσεις στις επιδοτήσεις από τον ΟΠΕΚΕΠΕ και η αχρείαστη γραφειοκρατία έχουν γίνει συνηθισμένο φαινόμενο.
Το 2023, οι άμεσες ενισχύσεις που καταβλήθηκαν στους Έλληνες αγρότες ήταν 2,3 δισεκατομμύρια ευρώ, ωστόσο, σχεδόν 25% αυτών των χρημάτων δεν κατέληξαν στους πραγματικούς δικαιούχους λόγω λαθών και καθυστερήσεων στη διαδικασία πληρωμής.
Ορισμένοι παραγωγοί δεν πήραν καμία πληρωμή παρά τις μεγάλες τους ανάγκες, ενώ οι επιδοτήσεις που καταβλήθηκαν ήταν συχνά ανεπαρκείς, αν όχι ασήμαντες, μπροστά στις αναγκαίες δαπάνες για λιπάσματα, καύσιμα και άλλες πρώτες ύλες.
Το παράδειγμα του Κώστα, ενός αγρότη από τη Λάρισα, είναι χαρακτηριστικό. Για μήνες, περίμενε την επιδότηση για να σπείρει τη σοδειά του, αλλά η καθυστέρηση τον έβαλε σε αδιέξοδο. «Δεν έχω να πληρώσω τους λογαριασμούς για τα λιπάσματα, το πετρέλαιο και τις υπαλλήλους μου», λέει απελπισμένος. Και ενώ η γη περιμένει, τα χρέη αυξάνονται, η οικογένειά του αγωνίζεται να αντέξει και το κρύο των Χριστουγέννων μοιάζει πιο σκληρό από ποτέ.
Αυτή η κατάσταση δεν είναι μοναδική. Στην ελληνική ύπαιθρο, οι αγρότες βλέπουν τις καλλιέργειές τους να καταστρέφονται από τον ακραίο καιρό. Πλημμύρες, ξηρασίες και ακανόνιστες καιρικές συνθήκες πλήττουν συνεχώς τις σοδειές. Η κλιματική αλλαγή είναι μια σιωπηλή απειλή που κάνει την καθημερινότητα των αγροτών ακόμα πιο δύσκολη, καθώς τα έσοδα συρρικνώνονται, ενώ τα έξοδα παραμένουν σταθερά ή αυξάνονται.
Στην Αιτωλοακαρνανία, για παράδειγμα, οι αγρότες που καλλιεργούν ελιές βίωσαν φέτος μια καταστροφική ξηρασία, ενώ οι τιμές του ελαιολάδου παρέμειναν απογοητευτικές, αφήνοντάς τους χωρίς δυνατότητες να αντεπεξέλθουν.
Και η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο δύσκολη όταν η νεολαία, που κάποτε έβλεπε τη γεωργία ως επαγγελματική επιλογή, πλέον την απορρίπτει μαζικά. Το ποσοστό των νέων αγροτών στην Ελλάδα δεν ξεπερνά το 10%, και το μέσο ηλικιακό όριο των αγροτών είναι 58 ετών. Οι νέοι εγκαταλείπουν τα χωριά για τις πόλεις, αναζητώντας πιο σταθερές δουλειές, αφήνοντας πίσω μια γεωργία που σταδιακά γερνάει και μειώνεται σε παραγωγικότητα.
Στην πολιτική, το κράτος υπόσχεται ενίσχυση και στήριξη των αγροτών, αλλά η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική.
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ, με τις συνεχείς καθυστερήσεις και την γραφειοκρατία του, δεν καταφέρνει να φτάσουν στους αγρότες τα χρήματα που έχουν ανάγκη για να συνεχίσουν να παράγουν. Η ανάγκη για ουσιαστική αλλαγή είναι επιτακτική, με προγράμματα που να είναι πιο άμεσα και πιο αποτελεσματικά. Ειδικά όταν μιλάμε για τη βιωσιμότητα των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, κάθε καθυστέρηση μπορεί να σημαίνει καταστροφή.
Ο αγροτικός τομέας δεν είναι μόνο η ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας, αλλά και η πηγή ζωής για τις αγροτικές περιοχές. Αν οι αγρότες μας δεν στηριχθούν τώρα, θα αναγκαστούμε να εισάγουμε τα προϊόντα που παράγουμε, εξαρτώμενοι από άλλες χώρες για τα βασικά αγαθά. Αυτό όχι μόνο θα πλήξει την οικονομία, αλλά θα μας αφήσει χωρίς τη δυνατότητα να θρέψουμε τις επόμενες γενιές.
Αυτά τα Χριστούγεννα, οι αγρότες δεν έχουν εορταστική διάθεση. Οι θυσίες τους έχουν περάσει απαρατήρητες από την πολιτεία, οι επιδοτήσεις καθυστερούν και η γραφειοκρατία τους καταπλακώνει.
Η ανάγκη για μια πολιτική που θα δίνει πραγματικές λύσεις, και όχι απλές υποσχέσεις, είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Η στήριξη των αγροτών δεν είναι απλώς ζήτημα οικονομικό, αλλά ζήτημα εθνικό. Αν οι αγρότες μας παραμείνουν αβοήθητοι, το μέλλον της ελληνικής γεωργίας και της χώρας μας θα είναι θολό και αβέβαιο.
Η χώρα μας χρειάζεται άμεσα δράση και αλληλεγγύη, όχι μόνο λόγια. Ας φροντίσουμε για τους ανθρώπους που κρατούν τη γη ζωντανή, για τους ανθρώπους που με τον κόπο τους μας προσφέρουν το φαγητό μας και συντηρούν τις τοπικές κοινωνίες. Αν δεν το κάνουμε τώρα, θα είναι πολύ αργά.
Χρήστος Καραβασίλης
Αγρότης – Κτηνοτρόφος
Λεχαινά Ηλείας
