Η κατάθλιψη για τους περισσότερους από εμάς είναι συνώνυμη της θλίψης. Η αλήθεια όμως είνα ότι πρόκειται για μια πολύ πιο σοβαρή ψυχική νόσο που έχει χαρακτηριστεί «μάστιγα» του 21ου αιώνα.
Η κατάθλιψη μπορεί να είναι ήπια, μέτρια ή σοβαρή ανάλογα με την ένταση και τη διάρκεια των συμπτωμάτων και το βαθμό δυσλειτουργίας που αυτά προκαλούν στη ζωή του πάσχοντα, στην εργασία, στο οικογενειακό περιβάλλον και στις προσωπικές του σχέσεις. Για τα σοβαρότερα περιστατικά κατάθλιψης συχνά χρησιμοποιούνται οι όροι κλινική κατάθλιψη ή μείζον καταθλιπτική διαταραχή.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), η κατάθλιψη είναι μια ψυχική νόσος που επηρεάζει περισσότερα από 300 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, ενώ θεωρείται αδιαμφισβήτητο ότι οι συνθήκες της πανδημίας έχουν αυξήσει το ποσοστό των πασχόντων.
Τα συναισθήματα θλίψης, απαξίωσης και η απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που παλαιότερα χαροποιούσαν τον πάσχοντα αποτελούν χαρακτηριστικά συμπτώματα της κατάθλιψης.
Θα πρέπει όμως να γίνει ένας διαχωρισμός ανάμεσα στη στεναχώρια και την θλίψη και στην κατάθλιψη. Ιδίως η μείζων καταθλιπτική διαταραχή – που συχνά χαρακτηρίζεται από υποτροπιάζοντα καταθλιπτικά επεισόδια, είναι πιο πολύπλοκη και σοβαρή.
Αίσθημα απελπισίας
Η απελπισία και η απαξίωση για τη ζωή είναι ίσως το συχνότερο συμπτώματα της κατάθλιψης. Άλλα συναισθήματα που κυριαρχούν είναι η αίσθηση αναξιότητας και η αδικαιολόγητη ενοχή. «Για όλα φταίω εγώ», «ποιο το νόημα;» είναι οι σκέψεις που κυριαρχούν στο μυαλό του πάσχοντα.
Η απώλεια ενδιαφέροντος
Η κατάθλιψη «ρουφάει» την απόλαυση και τη χαρά της ζωής. Κυριαρχεί η ανηδονία. Καμπανάκι κινδύνου είναι η απουσία ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που μέχρι πρότινος ανυπομονούσατε να κάνετε π.χ. αθλήματα, χόμπι, έξοδος με τους φίλους.
Στην περίπτωση της σεξουαλικής συμπεριφοράς μπορεί να παρουσιαστεί μειωμένη επιθυμία έως και σεξουαλική δυσλειτουργία.
Διαρκής κούραση
Η διαρκής αίσθηση εξάντλησης, μια μόνιμη κούραση που πολλοί την περιγράφουν σαν απώλεια ενέργειας, αποτελεί χαρακτηριστικό σημάδι της ψυχικής νόσου. Ο πάσχων συχνά αναφέρει ότι αισθάνεται διαρκώς κουρασμένος
Ανεξήγητη επιθετικότητα
Η κατάθλιψη μπορεί να επηρεάσει τα δύο φύλα με διαφορετικό τρόπο. Έρευνες δείχνουν πως οι άνδρες με κατάθλιψη εμφανίζουν συμπτώματα όπως η ευερεθιστότητα, η επιθετικότητα, η ριψοκίνδυνη συμπεριφορά, η χρήση ουσιών και ο ανεξέλεγκτος θυμός. Οι άνδρες επίσης είναι αυτοί που πιο σπάνια από τις γυναίκες επιλέγουν να ζητήσουν την βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας.
Διαταραχές όρεξης
Είτε πρόκειται για ανεξήγητη μείωση της όρεξης, είτε για αυξημένη όρεξη που οδηγεί σε αύξηση βάρους, οι διαταραχές της όρεξης θα πρέπει να προβληματίσουν.
Συναισθηματικές μεταβολές
Σήμα κινδύνου είναι και οι κυκλοθυμικές μεταβολές της διάθεσης π.χ. από το γέλιο στο κλάμα, χωρίς κάποιο εξωτερικό ερέθισμα να δικαιολογεί αυτή τη διελκυνστίδα συναισθημάτων.
Αναζήτηση βοήθειας
Αν κάποιος έχει ορισμένα από τα παραπάνω συμπτώματα – με κυρίαρχο την ανηδονία – για περισσότερες από δύο εβδομάδες, τότε μπορεί να τεθεί η διάγνωση της κατάθλιψης και να αναζητηθεί η βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας.
Είναι γεγονός ότι πολλοί πάσχοντες δυσκολεύονται να ζητήσουν βοήθεια από έναν ειδικό, ενώ ο ρόλος του οικογενειακού και φιλικού περιβάλλοντος στην υποστήριξη του πάσχοντα είναι καθοριστικός. Άλλωστε όπως επισημαίνουν οι ειδικοί το υποστηρικτικό δίκτυο του πάσχοντα καθώς και τα ενδιαφέροντά του (χόμπι, δραστηριότητες) αποτελούν σημαντικούς παράγοντες που θα τον βοηθήσουν να ξεπεράσει την κατάθλιψη.
