Η παγκόσμια παραγωγή ελαιολάδου ανακάμπτει μετά από περιόδους ξηρασίας που επηρέασαν κυρίως τις μεσογειακές χώρες, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση της FAO (Food Outlook – Biannual Report on Global Food Markets, Νοέμβριος 2025). Η ανάκαμψη αυτή συνοδεύεται από σημαντική πτώση των χονδρικών τιμών σε κορυφαίες παραγωγούς χώρες, μεταξύ των οποίων η Ισπανία και η Ελλάδα, όπου οι τιμές έχουν μειωθεί πάνω από 50% από τις αρχές του 2024.
Ειδικότερα, στην Ισπανία, τον κορυφαίο παραγωγό ελαιολάδου στον κόσμο, οι χονδρικές τιμές του εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου (ψυχρής έκθλιψης από τον καρπό, χωρίς χημική ή θερμική επεξεργασία) μειώθηκαν απότομα από σχεδόν 9.000 ευρώ (10.440 δολάρια ΗΠΑ) ανά τόνο τον Ιανουάριο του 2024 σε 4.180 ευρώ (4.849 δολάρια ΗΠΑ) ανά τόνο τον Σεπτέμβριο του 2025, ποσοστό που είναι 13,9% χαμηλότερο από τον πενταετή μέσο όρο. Ομοίως, οι τιμές του εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου στην Ελλάδα μειώθηκαν από ένα ιστορικό υψηλό των 8.460 ευρώ (9.814 δολάρια ΗΠΑ) ανά τόνο τον Ιανουάριο του 2024 σε 4.100 ευρώ (4.756 δολάρια ΗΠΑ) ανά τόνο στο τέλος της σεζόν 2024/25.
Μια εξαίρεση, ωστόσο, παρατηρήθηκε στην Ιταλία, έναν από τους κορυφαίους παραγωγούς ελαιολάδου στον κόσμο. Σε αντίθεση με την ανάκαμψη των αποθεμάτων σε άλλες μεγάλες χώρες παραγωγής σε όλη τη λεκάνη της Μεσογείου, η συγκομιδή 2024/25 της Ιταλίας επηρεάστηκε σοβαρά από την παρατεταμένη ξηρασία από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο του 2024, γεγονός που εμπόδισε την ανάπτυξη των καρπών, ιδίως στις νότιες περιοχές καλλιέργειας.
Ως αποτέλεσμα, η εθνική συγκομιδή ελιάς μειώθηκε κατά σχεδόν 25% σε σχέση με την προηγούμενη σεζόν. Αντανακλώντας την έλλειψη ανάκαμψης της παραγωγής, οι τιμές του ιταλικού εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου παρέμειναν υψηλές και, σε αντίθεση με τις τιμές στην Ελλάδα και την Ισπανία, έφτασαν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα στα μέσα του 2025, πάνω από 9.500 ευρώ (11.020 δολάρια ΗΠΑ) ανά τόνο τον Σεπτέμβριο του 2025, οι τιμές ήταν 40,6% υψηλότερες από τον μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας.
Η σταθερή παραγωγή
Η παγκόσμια παραγωγή ελαιολάδου το 2025/26 θα παραμείνει πάνω από τον μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας. Καθώς προχωρά η συγκομιδή της σοδειάς 2025/26, οι προκαταρκτικές προβλέψεις δείχνουν μια σταθερή παγκόσμια παραγωγή ελαιολάδου 3,4 εκατομμυρίων τόνων, οριακά κάτω από το επίπεδο που εκτιμήθηκε για την προηγούμενη σεζόν.
Η παραγωγή στην Ισπανία αναμένεται ότι θα υπολείπεται οριακά του περσινού επιπέδου, αλλά εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει περίπου το 40% της παγκόσμιας παραγωγής. Ενώ οι ευεργετικές βροχοπτώσεις από τον Μάρτιο έως τον Μάιο του 2025 σε βασικές περιοχές καλλιέργειας στήριξαν την ευνοϊκή ανάπτυξη των καλλιεργειών κατά τα στάδια της ανθοφορίας και της επικονίασης, η υπερβολική ζέστη και η ξηρασία από τον Ιούνιο του 2025 έχουν παρεμποδίσει τις προοπτικές απόδοσης. Προφανώς, οι καιρικές συνθήκες τους επόμενους μήνες θα παραμείνουν κρίσιμες για τον καθορισμό του τελικού αποτελέσματος της συγκομιδής.
Στις νότιες ακτές της Μεσογείου, η Τυνησία αναμένεται να συγκομίσει μια ρεκόρ σοδειά, υποστηριζόμενη από άφθονες βροχοπτώσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου. Με περισσότερους από 400.000 τόνους, η προκαταρκτική πρόβλεψη θα μπορούσε να κατατάξει την Τυνησία ως τον δεύτερο μεγαλύτερο παραγωγό ελαιολάδου στον κόσμο το 2025/26, αντιπροσωπεύοντας το 13% της παγκόσμιας παραγωγής. Εν τω μεταξύ, η παραγωγή στην Ιταλία αναμένεται να ανακάμψει από τη μειωμένη λόγω ξηρασίας συγκομιδή της προηγούμενης σεζόν, σε μεγάλο βαθμό υποστηριζόμενη από ευνοϊκές συνθήκες στις νότιες περιοχές της χώρας.
Μείωση της παραγωγής στην Ελλάδα
Αντίθετα, η παραγωγή ελαιολάδου στην Ελλάδα αναμένεται να μειωθεί σε ετήσια βάση. Εκτός από τη φυσική εναλλαγή καρποφορίας των ελαιόδεντρων – όπου μια εποχή υψηλής απόδοσης συνήθως ακολουθείται από μια συγκομιδή χαμηλής απόδοσης – η καλλιέργεια έχει επίσης επηρεαστεί αρνητικά από την παρατεταμένη ξηρασία σε τμήματα των κύριων περιοχών καλλιέργειας. Ομοίως, η παραγωγή στην Τουρκία προβλέπεται επίσης να μειωθεί από την ρεκόρ συγκομιδή που καταγράφηκε την προηγούμενη σεζόν.
Μειωμένη έως και 50% σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας εμφανίζεται η φετινή παραγωγή ελαιολάδου, με τους εκπροσώπους του κλάδου να εκτιμούν ότι θα υποχωρήσει κάτω από τους 200.000 τόνους από 230.000 – 250.000 τόνους που ήταν την περσινή χρονιά. Αιτίες είναι η έντονη ξηρασία αλλά και η προσβολή από τον δάκο.
«Στη Μεσσηνία αυτή την περίοδο βρισκόμαστε στην καρδιά της ελαιοκομική περιόδου, ωστόσο, οι αγρότες είναι απογοητευμένοι, καθώς βλέπουν την παραγωγή τους αισθητά μειωμένη σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, κυρίως λόγω της κλιματικής αλλαγής» σημειώνει ο δημοσιογράφος του ΕΡΤnews, Kώστας Γαζούλης.
Παρά τις χαμηλότερες ποσότητες ελαιολάδου, οι τιμές παραγωγού δεν ακολουθούν ανοδική πορεία και διαμορφώνονται στα 4 με 5 ευρώ το κιλό, όταν την αντίστοιχη περυσινή περίοδο άγγιζαν ακόμη και τα 7 ευρώ.
Στα ράφια η τιμή του εξαιρετικού παρθένου ελαιόλαδου έχει υποχωρήσει στα 9 με 11 ευρώ το λίτρο από 13,5 με 14 ευρώ το 2024. Ωστόσο, οι βιομηχανίες πωλούν το προϊόν σε προσφορά σχεδόν σε μόνιμη βάση, με τις τελικές τιμές να κυμαίνονται από 6,8 έως 9 ευρώ το λίτρο.
«Θα υπάρξει μία σταθερότητα τιμών στην αγορά. Το σημερινό επίπεδο τιμών επιτρέπει και στις δύο πλευρές, και ο καταναλωτής και ο παραγωγός, να είναι συγκρατημένα χαμογελαστοί», σημειώνει ο Μανώλης Γιαννούλης, πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Ελαιολάδου.
Η σταθεροποίηση των τιμών αποδίδεται στην ικανοποιητική παραγωγή στις υπόλοιπες χώρες της Μεσογείου, αλλά και στην υπερπαραγωγή ελαιολάδου από την Τυνησία και την Τουρκία.
Οι παραγωγοί στην Ελλάδα καλούνται να αντιμετωπίσουν την πρόκληση της συνεχιζόμενης μείωσης τιμών χωρίς να θυσιάσουν την ποιότητα του προϊόντος, που αποτελεί βασικό όπλο στη διεθνή αγορά. Η FAO προειδοποιεί ότι η πορεία των τιμών θα εξαρτηθεί από την ταχύτητα ανάκαμψης της ζήτησης και από τις μεταβλητές καιρικές συνθήκες που επηρεάζουν την παραγωγή.
Παράλληλα, η πτώση των τιμών μπορεί να ενθαρρύνει την εσωτερική κατανάλωση και να δώσει ώθηση στο εξαγωγικό προφίλ της Ελλάδας, ειδικά αν η ποιότητα παραμείνει σταθερά υψηλή. Οι τελωνειακές πολιτικές και τα δασμολόγια στις αγορές στόχους, όπως οι ΗΠΑ, παραμένουν όμως ένας σημαντικός παράγοντας που μπορεί να περιορίσει τις εξαγωγές.
Η παγκόσμια κατανάλωση
Η παγκόσμια κατανάλωση και το εμπόριο ελαιολάδου αναμένεται να αυξηθούν το 2025/26. Οι καταναλωτές αντιμετώπιζαν αυξημένες τιμές ελαιολάδου από τα τέλη του 2022, καθώς οι παρατεταμένες ξηρασίες μείωσαν την παγκόσμια παραγωγή, ιδίως στην Ισπανία, για δύο συνεχόμενες περιόδους.
Ωστόσο, με τις τιμές αναφοράς στις μεγάλες χώρες εξαγωγής να ακολουθούν πτωτική τάση το 2024 και να μειώνονται απότομα στη συνέχεια εν μέσω βελτίωσης των παγκόσμιων αποθεμάτων, η παγκόσμια κατανάλωση ελαιολάδου προβλέπεται να συνεχίσει να ανακάμπτει. Η κατανάλωση έχει ήδη δείξει σταδιακή ανάκαμψη από τις αρχές του 2025, λόγω των πιο προσιτών τιμών. Ωστόσο, καθώς η περίοδος 2025/26 ξεκινά με σχετικά χαμηλά αρχικά αποθέματα, η παγκόσμια χρήση είναι απίθανο να ανακάμψει πλήρως στο επίπεδο ρεκόρ που είχε επιτευχθεί πριν από το 2022/23.
Σύμφωνα με την αναμενόμενη ανάκαμψη της κατανάλωσης, το παγκόσμιο εμπόριο ελαιολάδου προβλέπεται να επεκταθεί σε πάνω από 1,3 εκατομμύρια τόνους, φτάνοντας ενδεχομένως σε ιστορικό υψηλό. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένεται να παραμείνει ο κορυφαίος εξαγωγέας στον κόσμο, υποστηριζόμενη σε μεγάλο βαθμό από τις άφθονες διαθέσιμες εξαγωγές στην Ισπανία, αν και οι υψηλότεροι δασμοί εισαγωγής που επιβάλλονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής ενδέχεται να περιορίσουν τον όγκο του εμπορίου.
Εν τω μεταξύ, οι προκαταρκτικές προβλέψεις για μια ρεκόρ συγκομιδής στην Τυνησία θα μπορούσαν να ενισχύσουν το μερίδιο της χώρας στο παγκόσμιο εμπόριο ελαιολάδου. Αντίθετα, η μικρότερη αναμενόμενη παραγωγή στην Τουρκία, παραδοσιακά έναν από τους σημαντικότερους εξαγωγείς ελαιολάδου, αναμένεται να περιορίσει την εξαγωγική της ικανότητα το 2025/26. Από την πλευρά των εισαγωγών, οι χαμηλότερες τιμές αναμένεται να αυξήσουν τις αγορές σε μεγάλες αγορές, συμπεριλαμβανομένης της Βραζιλίας, της Κίνας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής.
Οι προκλήσεις για τον τομέα του ελαιολάδου παραμένουν. Παρόλο που η παγκόσμια παραγωγή ελαιολάδου αναμένεται να παραμείνει σταθερή το 2025/26, οι παραγωγοί συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν αρκετές προκλήσεις που επηρεάζουν τη μακροπρόθεσμη κερδοφορία και βιωσιμότητα του τομέα. Τα ακανόνιστα καιρικά φαινόμενα και οι παρατεταμένες ξηρασίες σε βασικές περιοχές παραγωγής αποτελούν τα πιο πιεστικά ζητήματα.
Εκτός από τη μείωση των αποδόσεων και τον κίνδυνο για την ποιότητα του λαδιού, οι υπερβολικά θερμές συνθήκες ευνοούν την εξάπλωση ασθενειών όπως η Xylella fastidiosa. Η αύξηση του κόστους παραγωγής αποτελεί επίσης μια άλλη σημαντική πρόκληση. Ως βιομηχανία έντασης εργασίας, η παραγωγή ελαιολάδου είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στο υψηλό κόστος εργασίας και εισροών, γεγονός που δυσχεραίνει τη διατήρηση της κερδοφορίας από τους μικροκαλλιεργητές.
Για τους εξαγωγείς, οι σταθερές εμπορικές σχέσεις και ένα προβλέψιμο εμπορικό περιβάλλον είναι απαραίτητα για την οικοδόμηση και διατήρηση των επιχειρηματικών σχέσεων με διεθνείς αγοραστές. Οι συνεπείς εμπορικές πολιτικές και τα σαφή κανονιστικά πρότυπα όχι μόνο υποστηρίζουν τους εξαγωγείς στην ανάπτυξη μακροπρόθεσμων συνεργασιών με διανομείς και λιανοπωλητές, αλλά τους βοηθούν επίσης να μειώσουν το κόστος συμμόρφωσης και συναλλαγών.
Επιπλέον, οι αποτελεσματικοί κανονισμοί για τον έλεγχο των συνόρων και την πρόληψη της απάτης είναι ιδιαίτερα σημαντικοί για ένα προϊόν όπως το ελαιόλαδο, του οποίου η ποιότητα συνδέεται στενά με την προέλευση και την αυθεντικότητά του. Η συνεπής ποιότητα του προϊόντος θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και θα υποστηρίξει τη σταθερή ζήτηση από τους τελικούς χρήστες.
Πηγή: OT
