Μια μικρή λέξη, μια μεγάλη έννοια: Όρια. Για όλους είναι απαραίτητα, για τους περισσότερους, όμως, είναι δύσκολα. Σε έναν αδηφάγο κόσμο, είναι αναγκαίο να θέτουμε τα όριά μας, ώστε να διατηρούμε την ψυχική μας υγεία και να δημιουργούμε σχέσεις με υγιείς και ισορροπημένες βάσεις. Είναι, όμως, αυτό εφικτό ή όποιος δοκιμάσει να θέσει τα όριά του είναι καταδικασμένος να αντιμετωπίσει τη δυσαρέσκεια ή ακόμη και την οργή των άλλων;
Ο Daniel S. Lobel, κλινικός ψυχολόγος και Επίκουρος Κλινικός Καθηγητής στο Τμήμα Ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής Mount Sinai απαντά ότι υπάρχει τρόπος να θέσουμε τα όριά μας, χωρίς να επηρεαστούν αρνητικά οι σχέσεις μας με τους άλλους. Όπως υπογραμμίζει, «τα διαπροσωπικά όρια, όταν εκφράζονται σωστά, επιτρέπουν στους ανθρώπους να αισθάνονται άνεση και ασφάλεια μέσα στις σχέσεις που αναπτύσσουν και δημιουργούν. Έτσι, δημιουργείται το κατάλληλο πλαίσιο, ώστε να καλλιεργηθεί η οικειότητα».
Ο ειδικός επισημαίνει, επιπλέον, ότι όσοι έχουν προκαθορισμένα όρια, πριν δημιουργήσουν νέες σχέσεις, δεν έχουν αργότερα την ανάγκη να τα διεκδικήσουν ανοιχτά -που καθιστά την επίτευξή τους πιο δύσκολη- και διαμορφώνουν εξαρχής πιο υγιείς και ισορροπημένες σχέσεις. Φυσικά, υπάρχουν άνθρωποι που θα έρθουν αντιμέτωποι με άτομα που αδυνατούν να κατανοήσουν την ανάγκη καθορισμού ορίων ή που προσπαθούν σκόπιμα να τα παραβιάσουν. Τα άτομα αυτά παρουσιάζουν συχνά συμπτώματα διαταραχής προσωπικότητας και αισθάνονται προσβεβλημένοι από τα όρια των άλλων. Επίσης, όσοι δυσκολεύονται να θέσουν τα δικά τους όρια, είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν τα όρια των άλλων, γεγονός που μπορεί να δημιουργήσει μια ανισορροπία στη σχέση.
Τείνει να επικρατεί η αντίληψη ότι η διεκδίκηση ορίων απαιτεί αντιπαράθεση. Κάθε άνθρωπος πρέπει να ενημερώσει τους άλλους για τις συμπεριφορές που τον ενοχλούν ή, αντίθετα, για εκείνες που θα επιθυμούσε να υπάρχουν, αλλά απουσιάζουν. Πολλοί αισθάνονται άβολα με αυτή τη διεκδίκηση, επειδή την αντιλαμβάνονται ως μια επιθετική πράξη. Η αντίληψη αυτή οδηγεί ορισμένα άτομα να διεκδικούν τα όριά τους με λανθασμένο τρόπο, επειδή δεν γνωρίζουν τον σωστό τρόπο να το κάνουν, επισημαίνει ο δρ. Lobel.
Αυτογνωσία: Οι σχέσεις καθορίζουν την ευτυχία
Υπάρχει τρόπος να θέσουμε όρια, χωρίς να επηρεάσουμε αρνητικά τις σχέσεις μας με τους άλλους;
- Ο τόνος της φωνής είναι εξαιρετικά σημαντικός, ανεξάρτητα από τις λέξεις που θα επιλέξετε. Μιλήστε ήρεμα, χωρίς να υψώνετε τον τόνο της φωνής σας
- Μην είστε απαιτητικοί. Εκφράστε με σεβασμό την ανάγκη σας να θέσετε όρια, που οι άλλοι θα τηρήσουν.
- Δείξτε την εκτίμησή σας για το γεγονός ότι οι άλλοι θα σεβαστούν και θα τηρήσουν αυτά τα όρια
- Κάντε προτάσεις για το πώς οι άλλοι μπορούν να νιώσουν άνετα με τη συμμόρφωση στα όριά σας.
Ο δρ. Lobel αναγνωρίζει ότι είναι πιο δύσκολο να μην γίνετε επιθετικοί εάν τα όριά σας δεν γίνονται σεβαστά. Ωστόσο, όπως επισημαίνει, ίσως είναι χρήσιμο να επανεξετάσετε το αν επιθυμείτε να έχετε στη ζωή σας ανθρώπους που παραβιάζουν τακτικά και σκόπιμα τα όρια που έχετε θέσει. Ακόμη και υπό από αυτές τις συνθήκες, μια ήπια προσέγγιση εξακολουθεί να έχει τις περισσότερες πιθανότητες για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Σε κάθε περίπτωση, ο ψυχολόγος τονίζει ότι οι ανθρώπινες σχέσεις ωφελούνται περισσότερο από μια φιλική και ευγενή προσέγγιση στον καθορισμό των ορίων, υπογραμμίζοντας ιδιαίτερα την αποτελεσματικότερη επικοινωνία.
