Σε οριακό σημείο βρίσκονται χιλιάδες Έλληνες αγρότες και κτηνοτρόφοι, καθώς το αδιέξοδο με το ΟΣΔΕ 2025 απειλούν να τινάξουν στον αέρα τις άμεσες ενισχύσεις, που πληρώνει ο ΟΠΕΚΕΠΕ τον Οκτώβρη και οι οποίες αποτελούν βασικό πυλώνα επιβίωσης για τον πρωτογενή τομέα.
Οι συνεχείς αλλαγές στους κανονισμούς, η ανεπαρκής προετοιμασία του συστήματος και η ασφυκτική γραφειοκρατία έχουν εγκλωβίσει τους παραγωγούς σε έναν φαύλο κύκλο αβεβαιότητας, με άμεσο κίνδυνο να μείνουν εκτός ενισχύσεων ακόμη και καλλιεργούμενες εκτάσεις.
Λίγες μόνο ημέρες μέχρι να εκπνεύσει η προθεσμία στις 29 Αυγούστου για την υποβολή των δηλώσεων ΟΣΔΕ 2025, χιλιάδες αγρότες αδυνατούν να προχωρήσουν στην οριστικοποίησή τους, αντιμετωπίζοντας συνεχώς νέα προβλήματα.
Χαρακτηριστικό της κατάστασης είναι ότι μέχρι και 21 Αυγούστου, οι οριστικοποιημένες δηλώσεις έφταναν περίπου τις 430.000, αριθμός που αντιστοιχεί σχεδόν στο 70% των περσινών, οι οποίες έφτασαν περίπου τις 630.000.
«Το σύστημα υποβολής των δηλώσεων… σέρνεται. Συνεχώς εντοπίζονται νέα προβλήματα στη λειτουργία του συστήματος. Τελευταία μάλιστα, εκτός των άλλων παρατηρείται και το φαινόμενο να χάνονται ψηφιοποιημένα χωράφια και στη συνέχεια να ξαναψηφιοποιούνται», λένε χαρακτηριστικά στον ΟΤ πηγές που γνωρίζουν για την κατάσταση που επικρατεί.
Μάλιστα, όπως επισημαίνουν στον ΟΤ, ήδη η καθυστέρηση στην έναρξη του ΟΣΔΕ 2025 αλλά και τα προβλήματα στη λειτουργία του συστήματος μοιραία θα οδηγήσει σε λιγότερο χρόνο, ο οποίος απαιτείται για τη διενέργεια των διασταυρωτικών ελέγχων και διορθώσεων σφαλμάτων ώστε οι δικαιούχοι να λάβουν τις προκαταβολές τον Οκτώβριο.
Το εκρηκτικό μείγμα
Ο κίνδυνος μη πληρωμής των αγροτών τον Οκτώβριο του 2025, έχει απομακρυνθεί πλέον από το θεωρητικό επίπεδο και μετατρέπεται σε άμεσος και απτός.
Οι γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, οι αιφνιδιαστικές αποφάσεις και οι καθυστερήσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα που μπορεί να αφήσει δεκάδες χιλιάδες παραγωγούς στην καλύτερη των περιπτώσεων με μειωμένα ποσά ή ακόμα και χωρίς ενισχύσεις.
Το αδιέξοδο επιτείνεται από το σκάνδαλο στον ΟΠΕΚΕΠΕ, με την ύπαιθρο και τα χωριά να «βράζουν», ενώ η οργή του αγροτικού κόσμου, που καλούνται να πληρώσουν το τίμημα, ξεχειλίζει, καθώς οι πραγματικοί αγρότες μένουν μετέωροι, εγκλωβισμένοι ανάμεσα σε ένα δυσλειτουργικό σύστημα και μια διοικητική αδράνεια.
Πάντως όπως σχολιάζουν στον ΟΤ αγρότες όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας για τις «κατασχέσεις σε απατεώνες που ήταν γνωστοί στους αγρότες εδώ και καιρό, δεν συγκίνησε καθόλου τους πραγματικούς παραγωγούς, αλλά ούτε και πρόσθεσε κάτι στην επίλυση των θεμάτων τους».
Το «αγκάθι» του ΑΤΑΚ
Κεντρικό πρόβλημα στην ομαλή διαδικασία της υποβολής των δηλώσεων ΟΣΔΕ, αποτελεί η υποχρεωτική καταχώριση του Αριθμού Ταυτότητας Ακινήτου (ΑΤΑΚ) για όλα τα αγροτεμάχια.
Ειδικότερα, εξαιτίας εκκρεμοτήτων στο Ε9, κληρονομικών διαδικασιών ή λαθών στη δήλωση ιδιοκτησιών, πολλοί παραγωγοί αδυνατούν να εξασφαλίσουν τον απαιτούμενο αριθμό, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να οριστικοποιήσουν τις δηλώσεις τους. Το σύστημα μπλοκάρει ολόκληρη την υποβολή ακόμη κι αν το πρόβλημα αφορά ελάχιστα τεμάχια, οδηγώντας σε πιθανή απώλεια δικαιωμάτων.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, έως και το 30% των αγροτεμαχίων κινδυνεύει να μείνει εκτός ενισχύσεων, λόγω των προβλημάτων με τις διασταυρώσεις ΑΤΑΚ.
Ενδεικτικά, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει συλλέξει από τους Συνεταιρισμούς της χώρας, τα προβλήματα εντοπίζονται στα εξής:
Οι αλλαγές στην επιλεξιμότητα του χαρτογραφικού υποβάθρου εν μέσω της περιόδου υποβολής αιτήσεων, φέρνει σε αδιέξοδο την συμπλήρωση των εκτάσεων ενεργοποίησης από πολλούς παράγωγους αφού η καθυστερημένη έναρξη του ΟΣΔΕ 2025, μετά τις 30 Μαΐου, ημερομηνία κατά την οποία ο αιτών οφείλει να έχει στην κατοχή του μια έκταση, δεν επιτρέπει στους δικαιούχους να προβούν π.χ. σε ενοικίαση συμπληρωματικών εκτάσεων και να θεωρηθούν επιλέξιμες για να αποφύγουν υπο-ενεργοποίηση των δικαιωμάτων τους.
Η απόδειξη της χρήσης ενός αγροτεμαχίου για λήψη ενίσχυσης, με μοναδικό στοιχείο το ΑΤΑΚ δημιουργεί θέματα στην οριστικοποίηση των δηλώσεων ενώ σύμφωνα με εκτιμήσεις των Συνεταιρισμών υπάρχουν περιοχές που αυτό το κριτήριο επιλεξιμότητας από μόνο του θα αφήσει εκτός ενίσχυσης σημαντικές πραγματικά καλλιεργούμενες εκτάσεις. Σε ορισμένες περιοχές το ποσοστό των εκτάσεων που θα μένει εκτός ενισχύσεων μπορεί να φτάσει το 20% με ότι αυτό συνεπάγεται.
Αγροτεμάχια δενδρωδών και αρόσιμων καλλιεργειών, που συνεχίζουν να καλύπτονται με «φερτά» υλικά από τις θεομηνίες Daniel και Elias τον Σεπτέμβριο του 2023, ενώ δηλώθηκε αρχικά ο σχετικός κωδικός αγροτεμάχια πλημμυρισμένα με φερτά υλικά για το 2025, ξαφνικά αυτές ημέρες ο κωδικός αυτός καταργήθηκε δημιουργώντας προβλήματα στην ενεργοποίηση δικαιωμάτων.
Απλήρωτα υπόλοιπα και αιφνιδιαστικές αλλαγές
Την ίδια ώρα, σοβαρές εκκρεμότητες καταγράφονται και στις πληρωμές του 2024, καθώς οι αγρότες περιμένουν ακόμη υπόλοιπα ενισχύσεων, ενώ 49.000 προβληματικά ΑΦΜ δεν έχουν ακόμα διαλευκανθεί.
Η απουσία ενημέρωσης από τον ΟΠΕΚΕΠΕ και το ΥπΑΑΤ, εντείνει το αίσθημα ανασφάλειας, καθώς οι παραγωγοί δεν γνωρίζουν ποια ποσά είναι επιλέξιμα, ούτε έχουν περιθώριο ενστάσεων.
Πρόσθετη πίεση δημιουργούν οι αιφνιδιαστικές αλλαγές στο καθεστώς επιλεξιμότητας των οικολογικών σχημάτων και της βιολογικής γεωργίας. Χιλιάδες παραγωγοί που είχαν στηριχθεί σε προηγούμενες προτροπές των αρχών για ένταξη στα προγράμματα, βρίσκονται σήμερα αντιμέτωποι με την ανατροπή των όρων, χωρίς να ευθύνονται οι ίδιοι. Μάλιστα, η ΕΘΕΑΣ προειδοποιεί ότι η ανακολουθία αυτή δημιουργεί τεράστιο οικονομικό κόστος για όσους επένδυσαν χρόνο και χρήματα σε καλλιέργειες και υποδομές, βασιζόμενοι στη σταθερότητα του πλαισίου.
Η κατάσταση αποκτά δραματικές διαστάσεις, καθώς η μη έγκαιρη καταβολή ενισχύσεων τινάζει στον αέρα τον προγραμματισμό των εκμεταλλεύσεων. Οι καλλιεργητικές ανάγκες – από την άρδευση μέχρι τη συγκομιδή – δεν μπορούν να περιμένουν, και χωρίς ρευστότητα οι αγρότες αδυνατούν να καλύψουν στοιχειώδη έξοδα. «Η ομαλή καταβολή των ενισχύσεων αποτελεί προϋπόθεση για τη συνέχιση της παραγωγής», υπογραμμίζει η ΕΘΕΑΣ, προειδοποιώντας για κίνδυνο άμεσης συρρίκνωσης της αγροτικής δραστηριότητας.
Στα σοβαρά προβλήματα που καθιστούν δύσκολη την ομαλή υποβολή των δηλώσεων, αναφέρεται και η ΕΘΕΑΣ, σε επιστολή της προς την ηγεσία του ΥπΑΑΤ και του ΟΠΕΚΕΠΕ, προειδοποιώντας ότι ο κίνδυνος απώλειας ενισχύσεων είναι υπαρκτός.
Πηγή: ot.gr
