Στον αστερισμό του καρκίνου- 4 Φεβρουαρίου 2024 – Τριάντα χρόνια μετά…
Του Τζίμη Οικονομίδη , πολιτικού μηχανικού
Πριν από δέκα περίπου χρόνια προβλήθηκε στην ΕΤ1, ένα συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ του Σταύρου Ψυλλάκη από το Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Μεταξά.
Αφηγήσεις για μια άλλη πλευρά της ζωής ανθρώπων που είναι δίπλα μας και περνάει σχεδόν απαρατήρητη.
Μια γροθιά στο φόβο, στην υποκρισία, στον ιδιότυπο ρατσισμό με τον οποίο πολλές φορές αντιμετωπίζουμε τους πάσχοντες από καρκίνο αλλά και στην πολλές φορές κρατική αναλγησία..
Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καρκίνου, τα συναισθήματα από το ντοκιμαντέρ
που παραμένουν αναλλοίωτα, μνήμες, βιώματα και εικόνες, συνθέτουν το κατάλληλο περιβάλλον προσέγγισης των βιωμάτων αυτών των συνανθρώπων μας αλλά και μια κατάθεση ελπίδας και αναγέννησης.
Το ξεδίπλωμα της δύναμης του ανθρώπινου μυαλού μέσα από την ατομική περιπέτεια και την κοινωνική της επίδραση.
Το οφείλουμε ως κοινωνία σε όλους αυτούς που έχασαν τη μάχη, σε όλους αυτούς που συνεχίζουν να τη δίνουν, σε όλους εκείνους που πρέπει να ελπίζουν.
Ο Ναζίμ Χικμέτ λέει στο ποίημα του για τη ζωή, «δεν είναι παίξε – γέλασε, πρέπει να την παίρνεις στα σοβαρά» και συμπληρώνει
ο Έλιοτ στο δικό του
«δεν ξέρετε τι είναι η ζωή που κρατάτε στα χέρια σας, μην αφήνετε να σας γλιστρά».
Κι αυτή, λες και διαβάζει ποίηση, έρχεται κάποια στιγμή που το επιβεβαιώνει, θέλει να σου γλιστρήσει.
Είναι εκείνη η στιγμή, εκείνη η ημέρα, η διαφορετική από τις άλλες, τις περισσότερες, τις τόσο μονότονες και απελπιστικά ίδιες.
Είναι εκείνη που μέλλει να γίνει ο ίσκιος σου μέσα στο χρόνο, και πεισματικά θέλει να αφήσει το αποτύπωμά της, να επιβεβαιώσει τη σχετικότητα του χρόνου.
Εκεί που τα όρια του “μηδέν” και του άπειρου χάνονται, που δίνουν την αίσθηση ότι όλα είναι τόσο κοντινά και ταυτόχρονα τόσο μακρινά.
Μια τέτοια μέρα, λες κι έχει συνωμοτήσει το σύμπαν, που ο απολογισμός δεν είναι στα ζητούμενά σου, σε σφραγίζει ανεξίτηλα, γίνεται ορόσημο ζωής σου.
Είναι το μετέωρο βήμα ανάμεσα στο μηδέν και το άπειρο, είναι εκεί που δεν μετράει το ταξίδι αλλά ο προορισμός.
Ένα ταξίδι στην άλλη πλευρά της ζωής, εκεί που η ζωή δεν είναι οι αστερισμοί των ποιητών.
Εκεί που συνειδητοποιείς ότι ο καρκίνος δεν είναι κομμάτι του ζωδιακού κύκλου,
είναι αρρώστια που αφαιρεί ζωές, θερίζει συγγενείς και φίλους, μικρούς και μεγάλους, χωρίζει γονείς με παιδιά.
Εκεί που μαθαίνεις ότι ο καρκίνος δεν ξορκίζεται με μια λέξη «επάρατος».
Ότι ο καρκίνος είναι μάχη, ύπουλη και διχαστική, είναι εσωτερικός εχθρός, εμφύλιος,
είναι ο ίδιος ο εαυτός σου που επιτίθεται και τον παλεύεις.
Ήρθε η ώρα να μάθεις ότι είσαι τρωτός, ότι η ζωή που σου χαρίζεται δεν είναι πάντα δεδομένη, πρέπει να παλέψεις γι αυτήν και δεν υπάρχει καλός ή κακός τρόπος για να το μάθεις.
Οι «άνθρωποι με τ’ άσπρα» και τους κίτρινους φακέλους δεν είναι από ταινία του Ζόννενφελντ, είναι αυτοί που θα σου μάθουν το νέο στίβο, θα γίνουν το νέο κομμάτι της ζωής σου.
Είναι αυτοί που θα κάτσουν απέναντι στη γυναίκα, το παιδί, τη μάνα, τον πατέρα, τον αδελφό και θα μεταφέρουν πρώτα σ’ αυτούς τα δυσάρεστα νέα.
Πρέπει κι αυτοί να μάθουν, να καταλάβουν,
να αντέξουν, να φανούν δυνατοί και να στηρίξουν.
Λευκά, αιματοκρίτης, ακτινολογική διερεύνηση, εντοπίσεις, συμπεράσματα. Ορολογία κινέζικη που γίνεται το αλφαβητάρι σου,
η καλημέρα και η καληνύχτα σου.
Μαθαίνεις να διαβάζεις πορίσματα, γνωματεύσεις, ορολογίες.
Τα χρονικά περιθώρια στενεύουν, η εγχείρηση πρέπει να γίνει γρήγορα.
Η περίπτωση είναι δύσκολη.
Πότε δεν είναι;
Προσπαθούν να σε πείσουν ότι η δική σου είναι διαφορετική, κάθε οργανισμός αντιδρά διαφορετικά, θα θεραπευτείς.
Όλοι προσπαθούν να απωθήσουν το θάνατο και συ μαθαίνεις ότι στο διπλανό θάλαμο πέθανε ο Γιώργος με την ίδια νόσο.
Ακούς τη μεγαλύτερη γλυκιά ανοησία που υπάρχει «όλα θα πάνε καλά»
κι είσαι έτοιμος να φωνάξεις «έχω καρκίνο, τι δεν καταλαβαίνετε;».
Κι εσύ … εσύ πρέπει να είσαι δυνατός, να ελπίζεις !
Ο χρόνος αρχίζει να φαντάζει λίγος.
Η βασανιστικά σταθερή συχνότητα που πέφτουν οι σταγόνες από τον ορό,
γίνονται τα δευτερόλεπτά σου.
Όταν αρχίζουν οι χημειοθεραπείες, οι δόσεις είναι οι ημέρες σου και μήνες σου τα σχήματα.
Όταν πέφτουν και τα μαλλιά, είναι σαν να χάνεις και το τελευταίο σου οχυρό.
Κάθε μέρα που ξυπνάς, ζεις την αποτυχία της απόπειρας να πιστέψεις ότι ήταν κακό όνειρο και πάει.
Κατακλύζεσαι από ερωτηματικά, ατέλειωτα, που κάθονται κόμπος στο λαιμό.
Γιατί σε μένα; Γιατί σε εκείνον;
Αισθάνεσαι κάτι σαν αδικία να σε πνίγει. Αδικία όμως γιατί; Για την αρρώστια;
Υπάρχει κάποιος που τη δικαιούται και κάποιος όχι;
Και μετά; Μετά τι;
Η έκβαση των καταστάσεων (τις περισσότερες φορές) δεν εξαρτάται από σένα, όσο κι αν παλέψεις αυτό που είναι να γίνει θα γίνει.
Η προσπάθεια όμως πρέπει να γίνει κι ας είναι λίγη ζωή παραπάνω.
Να πιαστείς από τα θετικά της ζωής σου, αλλά και τα αρνητικά φαντάζουν όμορφα,
να θέλεις να τα ξαναζήσεις.
Πράγματα που δεν μπορούσες να φανταστείς αποκτούν σημασία.
Αναθεωρείς έννοιες, σκέψεις, τις ματιές που έβλεπες τα πάντα γύρω σου.
Η σκέψη αγαπημένων, σου δίνει δύναμη να προχωρήσεις.
Επιζητάς τον έλεγχο εκεί που είχε τελείως χαθεί, αναζητάς την αναγέννηση μέσα από την καταστροφή.
Ο χρόνος αρχίζει και μετρά πάλι.
Οι μέρες, οι βδομάδες, οι μήνες είναι οι μικρές ή οι μεγάλες σου κατακτήσεις. Αποκτάς καινούργια, δεύτερα γενέθλια και χαίρεσαι περισσότερο γι αυτά.
Δεν σβήνεις κεράκια κάθε χρόνο που φεύγει, ανάβεις κεράκι για κάθε χρόνο που
έχεις κερδίσει.
Μαθαίνεις όταν βλέπεις τη βροχή, να μη σκέφτεσαι ότι θα βραχείς αλλά πως θα την αγαπήσεις.
Το μυαλό, οι σκέψεις καθαρίζουν, η αρμονία γίνεται σιγά σιγά κομμάτι σου, σχεδιάζεις πάλι τη ζωή.
Αρχίζεις να αισθάνεσαι τυχερός, κατάφερες να ξεπεράσεις τις προλήψεις για το θάνατο.
Έχοντας βιώσει αυτό το άγγιγμα, μπορείς να πεις με μεγαλύτερη βεβαιότητα από αυτούς για τους οποίους ο θάνατος είναι μια αφηρημένη έννοια,
ότι κανείς δεν θέλει να πεθάνει.
Γεμίζεις με μια περίεργη σοφία, η ματιά σου είναι πια διαφορετική.
Ο χρόνος ναι είναι λίγος και δεν θέλεις να τον σπαταλήσεις.
Δεν θέλεις να ζήσεις χαρούμενος ή ευτυχισμένος.
Θέλεις απλώς να ζήσεις, να βιώσεις.
Κι όταν περάσεις τον κάβο, λένε, θα βρεις ήρεμα νερά.
Ότι η κανονικότητα θα συναντηθεί ξανά με τη ζωή σου.
Δεν είναι πάντα έτσι.
Οι θεραπείες αναγεννούν αλλά συχνά έχουν και δυσάρεστες παρενέργειες.
Ανακαλύπτεις τη νέα σου κανονικότητα και αποδέχεσαι συμβιβασμούς.
Η ζωή μετά τον καρκίνο μπορεί να μην είναι τέλεια, πρέπει να την αποδεχτείς και να είσαι ευγνώμων που ζεις.
Όπως «η διάγνωση δεν σημαίνει το τέλος» έτσι και η ζωή μετά, μπορεί να είναι ένας δρόμος δύσβατος,
που πρέπει όμως να περπατηθεί με το κεφάλι ψηλά.
Να κερδηθεί χρόνος, όσος κι αν είναι αυτός. Ο κερδισμένος χρόνος είναι πολύτιμος, είναι μοναδικός.
Δρόμο ανηφορικό όμως έχουμε να διανύσουμε και όλοι μας ως κοινωνία,
μέχρι να εξαλειφθεί ο ιδιότυπος ρατσισμός της ασθένειας και της λύπησης με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τους συνανθρώπους μας με καρκίνο.
Να αφαιρέσουμε από τον αγώνα τους για την ασθένεια, το βάρος της κοινωνικής προκατάληψης.
Να αποτινάξουμε τα στερεότυπα που δημιουργούμε και στιγματίζουν.
Δεν υπάρχει «επάρατος», είναι ασθένεια και πρέπει να κατονομάζεται. Δεν υπάρχουν καρκινοπαθείς, υπάρχουν «άνθρωποι με καρκίνο» ή
«ογκολογικοί ασθενείς».
Δεν είμαστε «εμείς» οι υγιείς και οι «άλλοι» οι ασθενείς.
Όλοι είναι άνθρωποι και ο άνθρωπος δεν μπορεί να εξισώνεται με την ασθένεια.
Οι «ογκολογικοί ασθενείς» δεν αποζητούν την φιλανθρωπία, είναι άνθρωποι με αξιοπρέπεια, με τα δικά τους χαρακτηριστικά, πολύ πιο δυνατοί και με πολύ πιο σωστές ιεραρχήσεις στη ζωή τους, από πολλούς που χαίρουν «άκρας υγείας».
Σε μια εποχή άκρατου δικαιωματισμού,
ας ξεκινήσουμε από τα βασικά και με αρωγούς τις κρατικές και κοινωνικές δομές, ας δώσουμε χώρο στην ελπίδα που δεν πρέπει να πεθαίνει ποτέ !!
