Στον απόηχο της διαβίβασης στη Βουλή της δικογραφίας για τα Τέμπη με 59.000 αρχεία, ώστε να διερευνηθούν τυχόν ποινικές ευθύνες του Κώστα Αχ. Καραμανλή, η κυβέρνηση και τα κόμματα της αντιπολίτευσης επικεντρώνονται στη μελέτη του υλικού. Τα επόμενα βήματά τους όμως έχουν εν πολλοίς αποφασιστεί και από όλες τις πλευρές προεξοφλούνται ραγδαίες εξελίξεις το αργότερο έως το τέλος του Μαΐου.
Η σύσταση Προανακριτικής επιτροπής για τον πρώην υπουργό φαντάζει αναπόφευκτη. Μένει μόνο να οριστικοποιηθούν οι λεπτομέρειες στη στρατηγική της κάθε πλευράς, οι οποίες θα καθορίσουν το πότε, με ποια διαδικασία και κυρίως με ποια κατηγορία (κακούργημα ή πλημμέλημα) θα υπάρξει παραπομπή του στο δικαστικό συμβούλιο.
Στο γαλάζιο στρατόπεδο γεννώνται φόβοι για το πολιτικό κόστος και οπωσδήποτε υπάρχει αγωνία για ενδεχόμενο νέο γύρο κακής πολιτικής διαχείρισης της υπόθεσης – όπως υπήρξε το προηγούμενο διάστημα με παλινωδίες, ασάφειες, υποτίμηση των γεγονότων. Και άρα διακρίνεται η ανησυχία για ενδεχόμενη νέα έκρηξη της κοινωνικής δυσαρέσκειας.
Το Μέγαρο Μαξίμου σπεύδει από τώρα σε damage control, ευρισκόμενο κατά πληροφορίες σε ανοιχτή γραμμή με τον πρώην υπουργό. Ενδεικτικό ότι ο ίδιος έσπασε τη σιωπή του μετά από καιρό, εις γνώση της κυβερνητικής έδρας για αυτή την κίνησή του, δηλώνοντας δημόσια ότι είναι «στη διάθεση των αρχών» αλλά και «βέβαιος» για την αθωότητά του.
Σημειωτέον, στη δικογραφία περιλαμβάνονται στοιχεία για ενημερώσεις που είχε λάβει η πολιτική ηγεσία του υπουργείου από τον Σεπτέμβριο του 2021 για σοβαρούς κινδύνους στην ασφάλεια του σιδηροδρόμου.
Τον θέλουν «στα μαλακά»
Οι γραμμές κυβέρνησης και αντιπολίτευσης είναι διακριτές. Όσο η πρώτη μιλάει επίμονα για επανάληψη του «μοντέλου Τριαντόπουλου» (δηλαδή για ένα νέο bypass στην Προανακριτική, που πάντως επικρίνεται από συνταγματολόγους), τόσο τα υπόλοιπα κόμματα κατηγορούν το Μαξίμου ότι πασχίζει να ρίξει «στα μαλακά» τον πρώην υπουργό.
Όσο η κυβέρνηση επιμένει ότι οι πολιτικοί πρέπει να δικάζονται όπως όλοι οι πολίτες, τόσο η αντιπολίτευση λέει ότι δεν στέκει το επιχείρημα αλλά είναι αποκλειστικά επικοινωνιακό, από τη στιγμή που το Σύνταγμα δεν έχει αλλάξει και συνεπώς ισχύει ο νόμος περί ευθύνης υπουργών.
Οσο η κυβέρνηση καλείται να αποδείξει σε πολιτικό επίπεδο ότι δεν συγκαλύπτει το παραμικρό για πρώην στελέχη της (με βάση γκάλοπ τη προηγούμενης περιόδου δεν τα κατάφερε, αφού οι πολίτες διέκριναν συγκάλυψη), τόσο η αντιπολίτευση ξορκίζει το ενδεχόμενο ένα κομμάτι της κοινωνίας να δει ξανά απόπειρα εργαλειοποίησης εκ μέρους της.
Και όσο η κυβέρνηση επιχειρεί να φτιάξει κλίμα ότι η αντιπολίτευση επιδιώκει την «ποινικοποίηση» της πολιτικής ζωής, τόσο στην αντιπολίτευση κινούνται στην κατεύθυνση απόδοσης κακουργηματικών κατηγοριών – «αν επιβεβαιωθεί ότι υπάρχουν κακουργηματικές πράξεις υφισταμένων του κ. Καραμανλή, τότε πρέπει να πάμε με κακουργηματικές πράξεις και για τον υπουργό» ανέφερε (Star) ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης.
Πρακτικά αδύνατη η σύντομη διαδικασία
Στο ερώτημα γιατί το Μαξίμου και ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλουν για τον Καραμανλή «μοντέλο Τριαντόπουλου», την ώρα που το ΠΑΣΟΚ ζητάει Προανακριτική «σε βάθος» χωρίς «fast-track διαδικασίες», η απάντηση είναι απλή: θέλει να αποφύγει τη λεπτομερή κοινοβουλευτική διερεύνηση που θα διαρκούσε τουλάχιστον δύο μήνες, με συνεχή εξέταση μαρτύρων και με την υπόθεση στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας – ανάλογα και με τις διαρροές της κάθε πλευράς -, εμποδίζοντας την πολυπόθητη για Μαξίμου και Πειραιώς ανάκτηση της πρωτοβουλίας κινήσεων.
Επί της ουσίας δείχνει πρακτικά αδύνατο να εφαρμοστεί ακριβώς το ίδιο μοντέλο. Διότι οι περιπτώσεις Καραμανλή και Τριαντόπουλου έχουν σημειακές πλην καθοριστικές διαφορές.
Μεταξύ άλλων το περιεχόμενο της δικογραφίας είναι αυτή τη φορά ογκωδέστατο και αφορά το δυστύχημα (η υπόθεση του Χρήστου Τριαντόπουλου σχετίζεται με το «μπάζωμα» – την αλλοίωση του τόπου της τραγωδίας). Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και οι γαλάζιοι αναγνωρίζουν ότι είναι απίθανο να επιτευχθεί η λεγόμενη Προανακριτικής «της μίας μέρας». Η διαδικασία συνεπώς, ακόμα κι αν δεν αποδειχθεί πλήρης, «κανονική», δεν φαίνεται να είναι όσο σύντομη θέλουν να προϊδεάζουν οι κυβερνητικοί.
Με λίγα λόγια η κυβέρνηση πιθανόν να αναγκαστεί τελικά να δεχθεί ένα άλλο, πιο μεγάλο, κοινοβουλευτικό χρονοδιάγραμμα για την περίπτωση Καραμανλή. Το βέβαιο είναι ότι αναμένονται διαφορετικές προτάσεις από ΝΔ και αντιπολίτευση. Το ΠΑΣΟΚ δεν μπαίνει σε συζητήσεις με τα άλλα κόμματα και θα προχωρήσει μόνο του (μπορεί γιατί έχει 33 βουλευτές, καλύπτοντας το μίνιμουμ όριο των 30 υπογραφών) στην κατάθεση της πρότασης για σύσταση Προανακριτικής. Από τον ΣΥΡΙΖΑ επίσης προαναγγέλλεται πρόταση για κακούργημα και αναμένεται να επιδιωχθεί προσέγγιση με τη Νέα Αριστερά για κοινή πρόταση. Σε «σύμπραξη» έχει καλέσει από την πλευρά της, πρώτη, και η Ζωή Κωνσταντοπούλου.
Η «ντρίμπλα»
Οι λόγοι που το Μαξίμου πονοκεφαλιάζει περισσότερο από όσο θέλει δημόσια να δείχνει είναι συγκεκριμένοι:
Πρώτον, τα Τέμπη εξέθεσαν την κυβέρνηση (ως προς την υποτίμηση του αποτυπώματος της τραγωδίας στην κοινωνία) και τη βύθισαν ξαφνικά στα χαμηλότερα επίπεδα της εξαετίας μετά από το πρώτο μαζικό συλλαλητήριο στο τέλος του περασμένου Ιανουαρίου. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να απειληθεί ξανά η προσπάθειά της για επούλωση πληγών και ανάκαμψη – μέσω της εμφανούς εκστρατείας αισιοδοξίας (και «θετικών» ανακοινώσεων) των τελευταίων εβδομάδων.
Αν και τα γκάλοπ δείχνουν στην κορυφή των ανησυχιών των πολιτών την οικονομία και όχι τα Τέμπη, η υπόθεση δεν έχει «εξαφανιστεί» και ουδείς μπορεί να εκτιμήσει με ασφάλεια εάν και πως μπορεί ξανά να επιστρέψει στην πρώτη γραμμή του ενδιαφέροντος, μονοπωλώντας τη δημόσια συζήτηση. Και, μοιραία, ρίχνοντας στο κενό τις όποιες απόπειρες της κυβέρνησης να συνομιλήσει σε κρίσιμα ακροατήρια.
Δεύτερον, το κλειδί των εξελίξεων τόσο σε ουσιαστικό όσο και σε πολιτικό (και επικοινωνιακό) επίπεδο είναι με ποια κατηγορία θα παραπεμφθεί ο πρώην υπουργός – με πλημμέλημα στο οποίο προσανατολίζεται η κυβέρνηση ή με κακούργημα (;) – και ποιες κοινωνικές αντιδράσεις θα προκληθούν. Η κυβερνητική «ντρίμπλα» υπάρχει ήδη: ο ίδιος ο Καραμανλής ανέφερε στο δημόσιο σχόλιό του ότι ο εφέτης ανακριτής δεν κάνει αξιολόγηση ούτε χαρακτηρισμούς κατηγορίας αλλά ζητάει από τη Βουλή να εκτιμήσει αν υπάρχουν ποινικές ευθύνες.
Πρόκειται για άλλο ένα θολό σημείο της κυβερνητικής γραμμής. Διότι πάντα, εκ του νόμου, οι ανακριτικές αρχές είναι υποχρεωμένες να στέλνουν «αμελλητί» στη Βουλή μια δικογραφία αμέσως μόλις σκοντάψουν σε όνομα πολιτικού προσώπου. Έτσι κι αλλιώς δηλαδή μόνο η Βουλή είναι αρμόδια να διερευνήσει τυχόν ποινικές ευθύνες και να αποδώσει συγκεκριμένο κατηγορητήριο.
