ΚΩΣΤΗΣ ΠΛΑΝΤΖΟΣ
Η κυβέρνηση στήνει παγίδα για τους «πονηρούς» του νόμου Κατσέλη που κέρδισαν δικαστήρια και προστασία, αλλά, ενώ διέσωσαν το σπίτι τους και πέτυχαν κούρεμα, δόσεις ή αναστολή πληρωμών για τις οφειλές τους, κωλυσιεργούν επί μια δεκαετία και με διάφορες δικαιολογίες και προφάσεις, προκειμένου να μη βγουν στο σφυρί το δεύτερο, το τρίτο ή… και τα δέκα σπίτια ή άλλα ακίνητα που έχουν, παρότι η ίδια η απόφαση του δικαστηρίου που τους διέσωσε και τους προστάτευσε επέβαλε τη ρευστοποίησή τους.
Η περίοδος χάριτος και ανοχής για έχοντες και κατέχοντες οφειλέτες που εκμεταλλεύτηκαν τα κενά του νόμου Κατσέλη όχι για να επιβιώσουν, αλλά για να διατηρήσουν αλώβητη την περιουσία τους εις βάρος των πιστωτών και της κοινωνίας, φτάνει στο τέλος της. Μια νέα διάταξη βγάζει από τον πάγο χιλιάδες υποθέσεις που λιμνάζουν από το 2010 λόγω γραφειοκρατίας ή δόλου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, πίσω από το κόλπο των καθυστερήσεων, κρύβονται και δεκάδες χιλιάδες σπίτια ή άλλα ακίνητα, αξίας άνω των 300 εκατ. ευρώ συνολικά, τα οποία από το 2026 θα εκποιούνται μαζικά με διαδικασίες εξπρές.
Το κόλπο για να μένουν μέσα…
Το φαινόμενο είχε πάρει διαστάσεις επιδημίας, από το 2010 και μετά. Οι Διαχειριστές Δανείων (Servicers) περιγράφουν μια πάγια τακτική: ο οφειλέτης, έχοντας διασφαλίσει την κύρια κατοικία του μετά την ένταξη στον νόμο Κατσέλη, αδιαφορεί για την εκποίηση των υπόλοιπων ακινήτων. Επικαλείται γραφειοκρατικά και προσωπικά εμπόδια, φορολογικές εκκρεμότητες ή απλώς κρύβεται, με αποτέλεσμα ο εκκαθαριστής που έχει οριστεί από το δικαστήριο της προστασίας να βρίσκεται με τα χέρια δεμένα και να μην μπορεί να εκτελέσει το σχέδιο αναδιάρθρωσης.
Το αποτέλεσμα; Χιλιάδες ακίνητα, η αξία των οποίων υπολογίζεται ότι ξεπερνά τα 300 εκατ. ευρώ, παραμένουν «άφαντα». Δεν αξιοποιούνται, δεν φορολογούνται όπως εκείνα των άλλων ιδιοκτητών και, κυρίως, δεν μπαίνουν στην αγορά για να αυξήσουν την προσφορά κατοικιών και να ρίξουν τις τιμές, σε μια εποχή που η στέγη αποτελεί μείζον πρόβλημα για τη νέα γενιά.
Ωστόσο, νέα διάταξη που προωθεί το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών διευκολύνει τον εκκαθαριστή που ορίζει το δικαστήριο να εκπλειστηριάζει ακίνητα που -αν και τα στερούνται νοικοκυριά που έχουν πρόβλημα στέγασης επειδή έχουν καταστεί πανάκριβα και απλησίαστα- τα χαίρονταν αυτοί που τα διακρατούν χωρίς να τα έχουν καν αποπληρώσει. Εμμέσως, η ίδια διάταξη αποκαλύπτει και τα κόλπα που χρησιμοποιούσαν οι επιτήδειοι για να μη χάνουν τις περιουσίες τους, παραβιάζοντας στην πράξη και τις -ευνοϊκές για τους ίδιους- αποφάσεις των δικαστηρίων.
Διαδικασίες εξπρές και ισχυρά κίνητρα
Το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο του ΥΠΕΘΟ για τις σχολάζουσες κληρονομιές προβλέπει στο άρθρο 177 μια διάταξη-τροχοπέδη στους στρατηγικούς κακοπληρωτές.
Στο στόχαστρο μπαίνουν κυρίως εκείνοι που, ενώ εντάχθηκαν στον νόμο, κέρδισαν το δικαστήριο, πέτυχαν ευνοϊκές ρυθμίσεις και διέσωσαν την κύρια κατοικία τους, σκοπίμως δεν ρευστοποίησαν τη λοιπή περιουσία τους (δεύτερες κατοικίες, εξοχικά, αγροτεμάχια), όπως ρητά διέτασσε η δικαστική απόφαση που τους προστάτευσε.
Το νέο άρθρο έρχεται να κόψει τον γόρδιο δεσμό της γραφειοκρατίας με συνοπτικές διαδικασίες, μετατρέποντας τον εκκαθαριστή σε απόλυτο κυρίαρχο της διαδικασίας, με τρεις τρόπους:
1. Παράκαμψη του οφειλέτη: Ο εκκαθαριστής δεν θα χρειάζεται πλέον να «παρακαλάει» τον οφειλέτη να προσκομίζει χαρτιά ή να δίνει σημεία ζωής. Η ρύθμιση (άρθρο 177 του σχεδίου νόμου) καταργεί την υποχρέωση προσκόμισης φορολογικής ή ασφαλιστικής ενημερότητας του οφειλέτη για να ολοκληρωθεί η μεταβίβαση της περιουσίας τους σε επόμενο ιδιοκτήτη. Ακόμη και αυθαιρεσίες ή νομικά κωλύματα δεν εμποδίζουν πλέον το κύρος της μεταβίβασης.
2. Διαφάνεια και ταχύτητα: ο εκκαθαριστής υποχρεούται εντός τριών μηνών να δημοσιεύσει πρόσκληση ενδιαφέροντος. Αν δεν το κάνει, τότε αντικαθίσταται με συνοπτικές διαδικασίες ασφαλιστικών μέτρων.
3. Μπόνους για να τρέξει η αγορά: το πιο ενδιαφέρον σημείο της διάταξης είναι ίσως το οικονομικό κίνητρο. Για να κινηθεί η διαδικασία, το κράτος αντιλαμβάνεται ότι ο εκκαθαριστής πρέπει να πληρωθεί καλά και γρήγορα.
Συγκεκριμένα, η διάταξη προβλέπει:
■ Βασική αμοιβή για τον εκκαθαριστή: 5% επί του τιμήματος της πώλησης (πλέον ΦΠΑ).
■ Μπόνους ταχύτητας: έξτρα 0,5% αν η πώληση ολοκληρωθεί εντός 6 μηνών από τον διορισμό του.
Στόχος του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας είναι μια ρύθμιση που θα αποδειχθεί win-win για όλους, καθώς:
■ Τα ακίνητα φεύγουν από τα «αζήτητα» αυξάνοντας την προσφορά και διορθώνοντας τις τιμές στην κτηματαγορά.
■ Οι οφειλέτες διαγράφουν τα χρέη με την υπόλοιπη περιουσία τους, αλλά έχοντας διασώσει το σπίτι τους με ευνοϊκούς όρους, όπως προβλέπονται στη δικαστική απόφαση βάσει του νόμου Κατσέλη.
■ Οι πιστωτές εισπράττουν εξυγιαίνοντας τους ισολογισμούς τους, χωρίς να απειλείται η δημοσιονομική ευστάθεια και χωρίς να επιβαρύνεται ο νομοταγής φορολογούμενος.
Δικαιοσύνη για τους συνεπείς
Επιπλέον, η διάταξη αυτή αφήνει μια αίσθηση δικαιοσύνης για τα θέματα υπερχρέωσης, δηλαδή το μεγαλύτερο κοινωνικό πρόβλημα που αντιμετώπισε τις τελευταίες δεκαετίες η χώρα.
Ο νόμος Κατσέλη φτιάχτηκε πριν από 15 χρόνια (ν. 3869/2010) για να προστατεύσει τους αδύναμους και όχι για να προσφέρει ασυλία σε όσους έχουν περιουσία αλλά αρνούνται να πληρώσουν.
Νομικά παράθυρα του νόμου, όπως αυτό που τώρα κλείνει, αποτέλεσαν την αιτία για την οποία φράκαρε το σύστημα από αιτήσεις τις οποίες μαζικά υπέβαλλαν στρατηγικοί κακοπληρωτές -υπό την καθοδήγηση επαγγελματιών του χώρου- προκειμένου να αποκτήσουν ασυλία για τις δικές τους περιουσίες και μόνο, με συνέπεια να μην μπορούν πλέον να ενταχθούν και να εκδικαστούν οι αιτήσεις όσων είχαν πραγματικά ανάγκη, αφήνοντας εκτός νυμφώνος χιλιάδες βιοπαλαιστές οικογενειάρχες. Η καταστρατήγηση αυτή του νόμου Κατσέλη οδήγησε τελικά και στην πλήρη απαξίωση και κατάργησή του. Οι «πονηροί» του συστήματος, όμως, παίρνουν πλέον και το μήνυμα ότι το πάρτυ ασυδοσίας και αδράνειας τελείωσε.
www.newmoney.gr
