Η έρευνα για το προπολεμικό και μεταπολεμικό ποδόσφαιρο στον Πύργο 1926-1957
που έγινε βιβλίο με τίτλο: «Οι πρόγονοι του Πανηλειακού» ακολούθησε πρωτογενείς ιστορικές
πηγές. Η τακτική της συγγραφής και των προηγούμενων βιβλίων ώστε να κλείσει η τριλογία
ήταν από πηγές: δημοσίων εγγράφων, εφημερίδων, δημοσιευμένων χειρόγραφων, περιοδικών,
αφισών, διαφημίσεων που κατέγραψαν τα γεγονότα.
Στην εφημερίδα Κήρυξ 18 Μαΐου 1924 αναφέρεται η ιδέα ίδρυσης του Γυμναστικού
Συλλόγου στον Πύργο.
Η μεθοδολογία συγγραφής
α) Αναζητήθηκαν πληροφορίες των γεγονότων της εποχής αυστηρά από πρωτογενείς
πηγές. Φήμες ή έστω θρύλοι που έφτασαν στην εποχή μας από στόμα σε στόμα χωρίς την
απόδειξη της πρωτογενούς πηγής έχουν τεθεί υπό έρευνα.
β) Έγιναν αποδεκτά τα διασταυρωμένα αποτελέσματα των παιχνιδιών από τις τοπικές,
περιφερειακές και Πανελλήνιες εφημερίδες και τα περιοδικά.
γ) Βρέθηκαν πληροφορίες πρωταρχικών πηγών που θεωρούνται εγκυρότερες από
αόριστες. Ωστόσο επειδή αυτές δε διασταυρώθηκαν θεωρήθηκαν μονοσήμαντες πληροφορίες
και παραμένουν υπό εξέταση.
δ) Πληροφορίες που επίσης δεν κατέστη δυνατόν να διασταυρωθούν είναι κι αυτές σε
εκκρεμότητα. Η συνεχόμενη αναπαραγωγή της ίδιας πληροφορίας από φήμη δεν αποτελεί
πρωτογενή πηγή και τεκμήριο εγκυρότητας και ενέχει ρίσκο εγκυρότητας.
Μετά τη συγκέντρωση των στοιχείων και τη διασταύρωσή τους καταγράφηκαν τα
γεγονότα. Οι μελλοντικοί αθλητικοί ερευνητές ανακαλύπτοντας και νέες πρωτογενείς πηγές
ίσως εμπλουτίσουν την τριλογία.
Στο γήπεδο του Ηρακλή (απέναντι από το Μανωλοπούλειο Νοσοκομείο και τα μήκος
της οδού Κατακόλου) για 30 χρόνια ο «Πύργος» παρακολούθησε ποδόσφαιρο.
(Αρχείο Διομήδη Πετρόπουλου)
Πέτρος Πετρόπουλος
Ο συμπολίτης άριστος ερευνητής Πέτρος Πετρόπουλος κατέγραψε τα αποτελέσματα των
παιχνιδιών από τις τοπικές, περιφερειακές και Πανελλήνιες εφημερίδες. Σ’ όλες τις περιπτώσεις
τα πάντα διασταυρώθηκαν σε ποσοστό 100% από περισσότερα από ένα μέσο ενημέρωσης.
Υπήρξαν περιπτώσεις που διορθώθηκαν αποτελέσματα και λεζάντες φωτογραφιών αφού είχαν
καταγραφεί λανθασμένα ακόμη και στον τύπο.
«Αυγή» και Πάνος Καπογιάννης
Ο πρώτος που αναφέρθηκε για τις ομάδες του παρελθόντος στον Πύργο ήταν ο
δημοσιογράφος Πάνος Καπογιάννης στην εφημερίδα «ΑΥΓΗ» με θέμα: «Το Πυργιώτικο
ποδόσφαιρο» το 1980 -1981 με έρευνά του σε συνέχειες στα Δευτεριάτικα φύλλα της «Αυγής»
όπως αναφέρεται και στη σελ. 309 του πονήματος, όπου συμπεριέλαβε και την κατηγορία
«Εύθυμα». Αρκετά στοιχεία συμπεριελήφθησαν στο πόνημα: «Οι πρόγονοι του Πανηλειακού».
Ωστόσο θεματολογία περί ποδοσφαίρου με τίτλο : "Οι αλάνες του Πύργου πρόδρομοι
του τοπικού ποδοσφαίρου" είχε γίνει και από τον δημοσιογράφο Ανδρέα Καπογιάννη που
συγκέντρωσε στοιχεία από συμπολίτες που ξεκίνησαν να παίζουν μπάλα στις αλάνες, όπου στη
συνέχεια στελέχωσαν τις τοπικές ποδοσφαιρικές ομάδες.
Η ομάδα του Ηρακλή Πύργου το καλοκαίρι του 1930 πέτυχε την πρόσληψη του
Τσέχου προπονητή Κοψίβα. Είχε προϋπηρεσία στην Μπαρτσελόνα, στον Ολυμπιακό
Πειραιώς και στην Εθνική Ελλάδας. Μετά την εξάμηνη παρουσία του στον Ηρακλή
Πύργου ο Κοψίβα ξαναπήγε στον Ολυμπιακό και επανήλθε στην Εθνική Ελλάδας
όπου παρέμεινε πολλά χρόνια. (αρχείο Διομήδη Πετρόπουλου, φωτογράφος
Τσελεπής)
Η «Πατρίς»
Η εφημερίς «Πατρίς» με τις καθημερινές εκδόσεις της κατέγραψε με λεπτομέρεια τα
παιχνίδια και τις δράσεις των ομάδων και αποτελεί κορυφαία πηγή έρευνας .
Στο βιβλίο πέρα των πρωτογενών πηγών: αποτελέσματα, σκόρερς, συνθέσεις ομάδων,
διαιτητές, περιγραφή παιχνιδιών δε χρησιμοποιήθηκαν δευτερογενείς πηγές όπου σχετίζονται
με την άντληση πληροφοριών μέσα (από προηγούμενες χρονικά) πληροφορίες που δεν
αναφέρουν την πρωταρχική πηγή τους.
Στις εργασίες και των τριών βιβλίων και όσον αφορά το αγωνιστικό μέρος των
αποτελεσμάτων δεν κατεγράφησαν φήμες όπου επιστημονικά δεν έχουν αξία. Οι όροι:
«άκουσα», «μου είπαν», «έμαθα» ή ακόμη και «ήμουν παρών» που ίσως και να εμπεριέχουν
μέρος ή και να είναι αληθινές δεν καταγράφηκαν, γιατί δεν έχουν εγκυρότητα. Το πλαίσιο της
συνθήκης της καταγραφής των γεγονότων της βιβλιογραφικής τριλογίας περιλαμβάνει μόνον
ντοκουμέντα και αυταπόδεικτες πηγές.
Ο Πυργιώτικος Τύπος, εργαλείο ιστορίας
Στην Ελλάδα χρησιμοποιούνται δυο τύποι έρευνας στον χώρο της ιστορίας του
αθλητισμού:
α) Η δημοσιογραφική έρευνα: Ο συχνότερος τύπος ιστοριογραφίας που στηρίζεται
συνήθως σε δευτερογενείς πηγές και προφορικές πληροφορίες (ίσως αόριστες) που αντλούνται
ευκαιριακά.
β) Η επιστημονική έρευνα: Στηρίζεται σε ιστορικού βάθους και πρωτογενείς πηγές. Οι
εφημερίδες παράγουν πληροφορίες για παιχνίδια, αθλητές, αποτελέσματα που αντλούνται επί
του πεδίου. Δεν αναπαράγει πληροφορίες από πηγές δημοσιογραφικής έρευνας που μπορούν να
έχουν την δική τους αξία, αλλά βρίθουν αποδείξεων και πληροφοριών του τύπου «άκουσα, μου
είπαν, το είδα γραμμένο». Για τη συγγραφή της τριλογίας ακολουθήθηκε η δεύτερη.
Φάση απ’ το παιχνίδι (έτος 1947) Εθνικός Πύργου-Αθηναϊκός 1-1. (αρχείο Θοδωρή
Αποστολόπουλου-τ. Λίντο)
Αποτελεί ευλογία για τον Πύργο που διαθέτει πληθώρα εφημερίδων και δημοσιογράφους
που πάλεψαν και για το αθλητικό ρεπορτάζ. Τα παιχνίδια και οι δράσεις καταγράφηκαν
ταυτόχρονα σε δύο, τρεις και τέσσερις πηγές. Αυτό μας έδωσε το πρωτογενές αποτέλεσμα όπου
στηρίχτηκε η τριλογία των βιβλίων 1 ον «Επί εποχής Σταυρόπουλου», 2 ον «Ο Πύργος και τα
δοκάρια του» και το τελευταίο που γίνεται αναφορά στην έρευνά μας.
Πρόταση
Οι μαθητές με τη βοήθεια των εκπαιδευτικών τους, με τον πλούτο που διαθέτει ο Πύργος
σε έντυπο τύπο, θα μπορούσαν να καταγράψουν πολλούς τομείς της κοινωνικής, πολιτιστικής
και πολιτικής ζωής της πόλης ώστε ως νέοι πολίτες να γνωρίσουν το παρελθόν και να μην
υποπίπτουν στο μέλλον σε ίδιες λανθασμένες αποφάσεις των συμπολιτών τους. Επίσης ίσως
καταφέρουν να ανατρέψουν με την έρευνά τους πολλές ενσυνείδητες δυσλειτουργίες που
βασανίζουν και λειτουργούν ως τροχοπέδη στην ανάπτυξη του Πύργου.
Το δικαίωμα δίνεται από τα αναλυτικά προγράμματα του ΥΠΕΠΘ. Ας γίνει κατ’ έτος από το τμήμα Παιδείας του Δήμου Πύργου Φεστιβάλ με συνεργασίες Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με θέμα: «Η ιστορία της Πόλης» με κειμενοκεντρικές προσεγγίσεις λόγου, θεματικές φωτογραφίες, ανέκδοτες δράσεις, παραγωγές έκφρασης και ποιητικού λόγου, τραγουδιού και σύνθεσης, έρευνας και τεχνολογίας.
Η ΑΕΚ Πύργου το 1932 (Αρχείο Τάσου Παυλίδη)
Κλείνοντας
Ευχαριστώ θερμά, όλους όσοι ενίσχυσαν με κάθε τρόπο τις προσπάθειές μας καθώς και
τα ΜΜΕ του Πύργου και της Ηλείας που υποδέχτηκαν με ενθουσιασμό την εργασία. Το νέο
βιβλίο θα παρουσιαστεί ως τριλογία την Άνοιξη. Υπενθυμίζουμε ότι κανένα βιβλίο δεν πωλείται
όπως και: «Οι πρόγονοι του Πανηλειακού» αλλά προσφέρεται ως αντίδωρο της ευλογίας που
απλόχερα ο τόπος μας χάρισε.
Υ.Γ. Το 1 ο και 2 ο μέρος της τριλογίας- 3.100 βιβλία- έχουν εξαντληθεί, ωστόσο αν
οιοσδήποτε θελήσει την συνολική επανέκδοσή τους θα του δοθεί η άδεια και αυτούσιο το υλικό,
εφόσον επιθυμεί τη δωρεάν διακίνησή τους και χωρίς να προσθέσει ή να αφαιρέσει οτιδήποτε.
