Του Robert Hart
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν προχωρά στην προσάρτηση ουκρανικών εδαφών υπό ρωσική κατοχή, ενώ την Τετάρτη δεσμεύθηκε να υπερασπιστεί την επικράτεια της Ρωσίας με κάθε αναγκαίο μέσο, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης πυρηνικών όπλων, σε μια πρωτοφανή κλιμάκωση που έχει ανησυχήσει τους ειδικούς και έχει πυροδοτήσει φόβους σε όλο τον κόσμο για πόλεμο με πυρηνικά μεσα.
Ενώ είναι δύσκολο να προβλεφθούν οι λεπτομέρειες ενός ρωσικού πυρηνικού χτυπήματος στην Ουκρανία, εμπειρογνώμονες δηλώνουν στο Forbes ότι η Μόσχα πιθανότατα θα χρησιμοποιήσει τακτικά πυρηνικά όπλα -δηλαδή, μικρού βεληνεκούς που προορίζονται για χρήση στο πεδίο της μάχης- εναντίον στρατευμάτων ή για να καταστρέψει έναν κόμβο εφοδιασμού.
Τα τακτικά πυρηνικά όπλα είναι κατά πολύ μικρότερα από τις κεφαλές μεγάλου βεληνεκούς που έχουν σχεδιαστεί για να ισοπεδώνουν ολόκληρες πόλεις, αλλά η παραμένουν ισχυρά. Τα μεγαλύτερα τακτικά όπλα μπορεί να έχουν απόδοση 100 κιλοτόνους (1 κιλοτόνος ισούται με 1.000 τόνους TNT). Για να γίνει καλύτερα αντιληπτό το μέγεθος, η ατομική βόμβα που έριξαν οι ΗΠΑ στη Χιροσίμα ήταν μεγέθους 15 κιλοτόνων. Ο Δρ Rod Thornton, ειδικός σε θέματα ασφάλειας στο King’s College του Λονδίνου, δήλωσε στο Forbes ότι τα τακτικά πυρηνικά όπλα μπορούν να είναι ολέθρια.
Θα ήταν εξαιρετικά απίθανο ο Πούτιν να στοχεύσει με πυρηνικά μια ουκρανική πόλη, επισήμανε ο Thornton, εξηγώντας ότι μια πυρηνική επίθεση θα ήταν κυρίως μια ενέργεια υψηλού συμβολισμού από πλευράς Μόσχας θέλοντας να δείξει ότι εννοεί αυτά που λέει και είναι έτοιμη να υπερασπιστεί τα εδάφη της.
Μια πρόβλεψη για πιθανούς στόχους είναι δύσκολη, παρατήρησε ο Thornton, αν και έφερε ως παράδειγμα το Φιδονήσι στη Μαύρη Θάλασσα το οποίο κατέλαβε η Ρωσία στην έναρξη του πολέμου, για να το ανακαταλάβει το Κίεβο και να αναδειχθεί ως σύμβολο της ουκρανικής αντίστασης. Ο Πούτιν θα μπορούσε να έχει στο μυαλό του το Φιδονήσι ως στόχο, εκτίμησεο Thornton.
Οι επιπτώσεις ενός πυρηνικού πλήγματος εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το είδος του όπλου που χρησιμοποιείται, τον τρόπο και τον τόπο όπου χτυπά και τις συνθήκες που επικρατούν κατά τον επίμαχο χρόνο. Ωστόσο, ακόμη και μια πυρηνική βόμβα χαμηλής απόδοσης θα μπορούσε να έχει καταστροφικές συνέπειες, με την ακτινοβολία από την έκρηξη να προκαλεί μακροχρόνια προβλήματα υγείας στους επιζώντες και το ραδιενεργό νέφος να μολύνει το περιβάλλον και ενδεχομένως να απλώνεται σε όλη την Ευρώπη και την Ασία.
Το ραδιενεργό νέφος θα ήταν ένας τρόπος για να κάνει η Μόσχα τη “δήλωση” που θέλει, αν και θα μπορούσε να γυρίσει μπούμερανγκ στις επιδιώξεις του Κρεμλίνου στην περίπτωση που θα παρασυρόταν πάνω από τη ρωσική επικράτεια, ή να οδηγούσε κράτη και μεμονωμένες προσωπικότητες να συμμαχήσουν εναντίον της Ρωσίας, ανέφερε ο Thornton, εκτιμώντας πως γι’ αυτούς τους λόγους είναι πιο πιθανό η Μόσχα να χρησιμοποιούσε ένα όπλο που θα προκαλούσε το ελάχιστο δυνατό ραδιενεργό νέφος.
“Ο Πούτιν βρίσκεται υπό πίεση σε πολλά μέτωπα”, υπογράμμισε ο Thornton μιλώντας στο Forbes, υπενθυμίζοντας τις απώλειες ανθρώπινων ζωών στην Ουκρανία, τις διαμαρτυρίες στο εσωτερικό για την επιστράευση και τη συνεχιζόμενη διεθνή κατακραυγή. “Όσο πιο απελπισμένος νιώθει ο Πούτιν, όσο περισσότερο τον πιέζουν, τόσο πιο πιθανό είναι να χρησιμοποιήσει κάποιο πυρηνικό όπλο”, πρόσθεσε ο ίδιος. Η επιλογή για χρήση πυρηνικών θα μπορούσε να δημιουργήσει νέα προβλήματα για τον Πούτιν στο εσωτερικό, τόνισε ο Thornton, και ενδεχομένως να προκαλέσει την αντίδραση του στρατού ή άλλων αξιωματούχων από το επιτελείο του που δεν επιθυμούν να κλιμακωθεί και άλλο η κατάσταση, εξέλιξη που ενδεχομένως να ανάγκαζε το ΝΑΤΟ να υποστηρίξει άμεσα την Ουκρανία.
Αφού υπέστη μια σειρά από ήττες και βαριές απώλειες στην Ουκρανία, ο Πούτιν διέταξε “μερική επιστράτευση” την περασμένη εβδομάδα για να στηρίξει τις παραπαίουσες στρατιωτικές του δυνάμεις. Η ανακοίνωση του Ρώσου προέδρου προκάλεσε μαζική έξοδο ανδρών που θα μπορούσαν να επιστρατευθούν προς γειτονικές χώρες όπως το Καζακστάν και η Φινλανδία, για να αποφύγουν να βρεθούν στο πολεμικό μέτωπο της Ουκρανίας. Παράλληλα, ο Πούτιν υποστήριξε τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος σε τέσσερις κατεχόμενες από τη Ρωσία ουκρανικές περιοχές -ως προσχήμα για την προσάρτηση των εδαφών αυτών και με την πλειονότητα της διεθνούς κοινότητας να θεωρεί παράνομες τις εν λόγω ψηφοφορίες- και δήλωσε ότι η Μόσχα θα υπερασπιστεί τα συμφέροντά της με όλα τα μέσα, συμπεριλαμβανομένων των πυρηνικών. Ο Πούτιν, ο οποίος επανειλημμένα έχει απειλήσει να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα στην Ουκρανία, επέμεινε την τελευταία φορά ότι δεν μπλοφάρει και ότι η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να πάρει στα σοβαρά την προειδοποίησή του.
Ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, πρώην πρόεδρος της Ρωσίας και τώρα αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας της χώρας, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους στο ΝΑΤΟ φοβούνται πολύ μια “πυρηνική αποκάλυψη” για να επέμβουν άμεσα στην Ουκρανία, ακόμη και αν η Μόσχα χρησιμοποιούσε πυρηνικά. Δεν είναι σαφές πώς θα μπορούσε να αντιδράσει ο υπόλοιπος κόσμος. Τα σχόλια του Πούτιν ώθησαν την Ινδία και την Κίνα να σπάσουν τη μακρά σιωπή τους για τον πόλεμο στην Ουκρανία και να εκφράσουν την ανησυχία τους. Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ προειδοποίησε για “σοβαρές συνέπειες” που θα έχει να αντιμετωπίσει η Ρωσία εάν χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα στην Ουκρανία, στον απόηχο προειδοποιήσεων για “καταστροφικές συνέπειες” από πλευράς Ουάσιγκτον. Ένα πυρηνικό χτύπημα για αντίποινα είναι πιθανό, αλλά θα σηματοδοτούσε μια δραματική και επικίνδυνη κλιμάκωση. Πιο πιθανό είναι να δώσει το ΝΑΤΟ μια “καταστροφική” απάντηση με τη χρήση συμβατικών όπλων, δήλωσε ο Ζμπίγκνιεφ Ράου, υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας.
Μια ρωσική πυρηνική επίθεση δεν θα αιφνιδιάσει τη Δύση, δήλωσε ο Thornton στο Forbes. Πιθανόν θα έχει γίνει πολύς “θόρυβος στο παρασκήνιο” μεταξύ δυτικών κυβερνήσεων και υπηρεσιών ασφάλειας και άμυνας που “κάτι θα έχουν ακούσει” για τα πυρηνικά σχέδια της Ρωσίας. Εάν η Δύση “έπιανε σήματα” για μια πυρηνική επίθεση, σύμφωνα με τον Thornton, θα αύξανε την διπλωματική πίεση προς τη Μόσχα για να αλλάξει πορεία. Παράλληλα, θα ενίσχυε την πίεσή της και προς χώρες, όπως η Κίνα και η Ινδία, για να τηρήσουν πιο σκληρή στάση απέναντι στη Ρωσία. Αυτά τα κράτη, εκτίμησε ο Thornton, θα μπορούσαν να έχουν μεγαλύτερη επιρροή στις ρωσικές κινήσεις, δεδομένης της εξάρτησης της Μόσχας από αυτές όσον αφορά τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ομοσπονδίας Αμερικανών Επιστημόνων (FAS), η Ρωσία διαθέτει 5.977 πυρηνικές κεφαλές. Περίπου 1.500 έχουν αποσυρθεί και πρόκειται να αποσυναρμολογηθούν, υποστηρίζει η Ομοσπονδία. Οι περισσότερες από τις υπόλοιπες κεφαλές είναι μεγάλης εμβέλειας και οι εναπομείνασες αφορούν μικρότερης εμβέλειας τακτικά όπλα. Η Ρωσία πιστεύεται ότι διαθέτει περισσότερα πυρηνικά όπλα από οποιαδήποτε άλλη χώρα. Ακολουθούν οι ΗΠΑ, οι οποίες εκτιμάται ότι διαθέτουν 5.428 πυρηνικές κεφαλές, σύμφωνα με τη FAS. Και οι δύο μαζί διαθέτουν περίπου το 90% όλων των πυρηνικών κεφαλών. Ακόμη επτά χώρες είναι γνωστό -ή θεωρείται- πως έχουν στην κατοχή τους πυρηνικά όπλα: Η Κίνα (350), η Γαλλία (290), το Ηνωμένο Βασίλειο (225), το Πακιστάν (165), η Ινδία (160), το Ισραήλ (90) και η Βόρεια Κορέα (20).
www.capital.gr
