Η Βαμβακού είναι ορεινό χωριό κτισμένο σε υψόμετρο 900 μέτρων στις πλαγιές του Πάρνωνα, στα ΒΑ της Σπάρτης. Χτίστηκε κατά τα μέσα του 15ου αιώνακαι αρχικά ονομαζόταν Παληοχώρα. Σχετικά με τη σημερινή της ονομασία, η οποία καθιερώθηκε στα τέλη του 17ου αιώνα, υπάρχουν διάφορες εκδοχές με τις κυριότερες να σχετίζονται με μια γυναίκα ονόματι Βαμβακιά που εγκαταστάθηκε στην περιοχή ερχόμενη από τον Μυστρά ή με την καλλιέργεια βαμβακιού.
Από τον 18ο μέχρι και τον 19ο αιώνα υπήρξε έδρα επισκοπής, ενώ οι κάτοικοί της ήταν όλοι Έλληνες, με την εξαίρεση μερικών Οθωμανών δημοσίων υπαλλήλων. Κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης, οι κάτοικοι της Βαμβακούς, με επικεφαλής τον επίσκοπο Θεοδώρητο Βρεσθένης, συμμετείχαν ενεργά σε διάφορες πολεμικές επιχειρήσεις, όπως π.χ. στις μάχες της Βλαχοκερασιάς, του Βαλτετσίου, των Δολιανών, στην πολιορκία της Τριπολιτσάς και στην άμυνα της Ακρόπολης. Το 1826, η Βαμβακού καταστράφηκε από τον αιγυπτακό στρατό του Ιμπραήμ πασά[6] που είχε εισβάλει στην Πελοπόννησο.
Μετά τη δημιουργία του ελληνικού κράτους, ο οικισμός διέθετε κατά το 1840 σχολείο που το 1853 αριθμούσε 208 μαθητές, ενώ το 1901 ξεκίνησε να λειτουργεί το τοπικό παρθεναγωγείο[7]. Στις αρχές του 20ού αιώνα γνώρισε ιδιαίτερη ανάπτυξη, η οποία οφειλόταν στη δράση του τοπικού συνεταιρισμού αλληλοβοήθειας, ο οποίος λάμβανε σημαντική ενίσχυση από κατοίκους που ζούσαν στο εξωτερικό[8]. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, ο πληθυσμός του χωριού συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση μέσα από τις τάξεις του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ. Τον Οκτώβριο του 1946, μετά από δύο ταυτόχρονες συμπλοκές ανάμεσα σε αντάρτες του ΔΣΕ και ένοπλους παρακρατικούς στη Βαμβακού και τη γειτονική Βαρβίτσα, οι δεύτεροι (προέρχονταν κυρίως από τη Μάνη και υπάγονταν στην οργάνωση του Πάνου Κατσαρέα) προχώρησαν στη μαζική εκτέλεση 29 κατοίκων της Βαμβακούς, κυρίως συγγενών ανταρτών, ως αντίποινα για τις απώλειες που υπέστησαν[9][10].
Επιφανείς κάτοικοι
Στη Βαμβακού γεννήθηκαν ο Παναγής Αλεξανδράκης, ο Π. Τσοχώνης και οι οικογένειες Κουμάνταρου και Έξαρχου που συμμετείχαν ενεργά στην Ελληνική Επανάσταση[14], διάφοροι τοπικοί ευεργέτες όπως ο ιερομόναχος Κλήμης Αδαμαντίδης, ο έμπορος Σπύρος Νιάρχος, ο εφοπλιστής Ιωάννης Κουμάνταρος, ο βουλευτής Γεώργιος Τσοχώνηςκ.ά. Επίσης, από τον οικισμό κατάγονταν ο εφοπλιστής Σταύρος Νιάρχος και η επιχειρηματίας Ντόλλυ Γουλανδρή.
πηγή πληροφοριών: wikipedia
