Του Δημήτρη Κατσαγάνη
Αντίστροφη μέτρηση για τη λήψη των τελικών κυβερνητικών αποφάσεων για το ασφαλιστικό “πακέτο” των ελευθέρων επαγγελματιών για το 2023.
Και αυτό γιατί στα τέλη του επόμενου μήνα θα πρέπει να αναρτηθούν στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες του e-ΕΦΚΑ τα ειδοποιητήρια με τις νέες μηνιαίες εισφορές.Νωρίτερα, και συγκεκριμένα μέχρι τις 31 του τρέχοντος μηνός, οι επαγγελματίες έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν ασφαλιστική κατηγορία για τις εισφορές κύριας ασφάλισης, υγείας, επικουρικής και εφάπαξ.Και αυτές, σύμφωνα με όλες τις έως τώρα δηλώσεις αρμόδιων κυβερνητικών στελεχών, βάσει όσων προκύπτουν από τον ασφαλιστικό νόμο Βρούτση του 2020,θα είναι αυξημένες κατά το ποσοστό του πληθωρισμού του 2022, δηλαδή θα αυξηθούν κατά 9,9%.Το σενάριο το οποίο παραμένει στο τραπέζι του οικονομικού επιτελείου είναι το αν θα καταργηθεί ή όχι η εισφορά ανεργίας για τους επαγγελματίες, η οποία ανέρχεται σε 10 ευρώ/μήνα.
Τα σενάρια
* Στελέχη με καλή γνώση των ενδοκυβερνητικών συζητήσεων σε σχέση με το παραπάνω σενάριο αναφέρουν στο Capital.gr πως το πιθανότερο ενδεχόμενο είναι να καταργηθεί αυτή η εισφορά, οδηγώντας σε ελάφρυνση 4% στο ασφαλιστικό “πακέτο” των επαγγελματιών για το 2023, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και την αύξηση 9,9% στις άλλες εισφορές. Δηλαδή η τελική αύξηση του εν λόγω “πακέτου” θα ανέλθει στο 5,9 (για όσους επιλέξουν την κατώτερη ασφαλιστική κατηγορία).
Σε αυτή την περίπτωση, πέραν της άμεσης ανακούφισης η οποία θα προκληθεί στις τσέπες των επαγγελματιών, όμως, θα τίθεται ζήτημα σε σχέση με το τι θα γίνει το αποθεματικό το οποίο έχει συγκεντρωθεί στον ειδικό λογαριασμό ανεργίας στη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ – τέως ΟΑΕΔ).
Έγκυρες πληροφορίες του Capital.gr αναφέρουν πως αυτό ανέρχεται στο διόλου ευκαταφρόνητο ποσό των 330 εκατ. ευρώ. Από αυτά, τα 255 εκατ. ευρώ προέρχονται από τις εισφορές ανεργίας των ασφαλισμένων του τέως ΟΑΕΕ, ενώ τα υπόλοιπα 75 εκατ. ευρώ από τους αυτασφαλισμένους του τέως ΕΤΑΑ (μηχανικοί, γιατροί, δικηγόροι). Ουσιαστικά, από το 2011, οπότε ισχύει η σχετική εισφορά, ελάχιστα κεφάλαια από τον ειδικό λογαριασμό αυτόν έχουν χρησιμοποιηθεί για επιδόματα ανεργίας σε επαγγελματίας που διέκοψαν τη δραστηριότητά τους. Και αυτό λόγω σχετικών αυστηρών κριτηρίων. Ένα πολύ μικρό ποσό, επίσης, χρησιμοποιήθηκε για την έκτακτη ενίσχυση, η οποία δόθηκε σε αυτοαπασχολούμενους επιστήμονες στην αρχή της πανδημίας. Με άλλα λόγια, το μεγαλύτερο μέρος όσων έχει εισπράξει η ΔΥΠΑ από τις εισφορές ανεργίας εδώ και 12 χρόνια μένει αχρησιμοποίητο.
Εφόσον καταργηθεί η εισφορά ανεργίας, εξετάζεται η εφάπαξ επιστροφή των κρατήσεων αυτών σε όσους τις κατέβαλαν, με παράλληλη, φυσικά, ρητή εγκατάλειψη, από τους ίδιους, κάθε δικαιώματος για επίδομα ανεργίας στο μέλλον. Για παράδειγμα, έστω επαγγελματίας καταβάλλει επίδομα ανεργίας 10 ευρώ/μήνα από το 2011. Έως τις αρχές του 2023 έχει καταβάλει κάθε μήνα εισφορές για 12 χρόνια. Δηλαδή έχει πληρώσει το ποσό των 1.440 ευρώ.Σε περίπτωση που η κυβέρνηση αποφασίσει κατάργηση της σχετικής εισφοράς και επιστροφής των κρατήσεων που έχουν καταλάβει οι αυτασφαλισμένοι, θα μπορούσε να επιστραφεί το ποσό στον εν λόγω δικαιούχο.
Εφόσον ένα τέτοιο σενάριο επαληθευθεί, με ένα τέτοιο ποσό (για όσους έχουν καταβάλει αδιαλείπτως τη σχετική εισφορά) θα είναι υπεραρκετό για την κάλυψη του αυξημένου βάρους, το οποίο θα φέρει μια αύξηση 9,9% στις άλλες εισφορές. Για παράδειγμα, οι κατώτατες εισφορές κύριας ασφάλισης και υγείας θα ανέλθουν φέτος στα 230 ευρώ/μήνα, έναντι 210 ευρώ/μήνα το 2022. Δηλαδή θα αυξηθούν κατά 20 ευρώ/μήνα ή 240 ευρώ σε ετήσια βάση.Έτσι, ένας επαγγελματίας που -βάσει σεναρίων- θα λάμβανε επιστροφή 1.440 ευρώ, όχι μόνο θα έχει καθαρό κέρδος 1.200 ευρώ, αφού αφαιρεθούν οι αυξήσεις των άλλων εισφορών, αλλά θα μπορούσε να καλύψει πάνω από το μισό του συνολικού ασφαλιστικού πακέτου του (με βάση τις νέες κατώτατες εισφορές κύριας ασφάλισης και υγείας) για το 2023 (2.760 ευρώ).
Παράλληλα, όμως, κύκλοι της αγοράς επισημαίνουν στο Capital.gr πως ενδεχόμενη κατάργηση της εισφοράς ανεργίας θα πρέπει να οδηγήσει σε διαγραφή του μέρους των χρεών των επαγγελματιών, το οποίο προέρχεται από αυτήν,προκειμένου να υπάρξει περαιτέρω ελάφρυνσή τους. Και αυτό γιατί δεν βλέπουν τον λόγο ύπαρξης ενός τέτοιου βάρους, από τη στιγμή που δεν θα συνδέεται με κάποια παροχή προς αυτούς, όπως ισχύει με τα χρέη για την κύρια ασφάλιση ή ακόμα και την υγειονομική περίθαλψη. Αν κάτι τέτοιο αποφασιστεί, το όφελος για τους επαγγελματίες θα είναι τριπλό: θα μειωθεί η τρέχουσα επιβάρυνσή τους, θα λάβουν επιστροφή εισφορών και θα δουν και κούρεμα χρεών (σ.σ. για όσους οφείλουν έστω και λίγες εισφορές ανεργίας).
* Ωστόσο, οι ίδιες πηγές δεν αποκλείουν τη διατήρηση αυτής της εισφοράς, αλλά την αλλαγή του χαρακτήρα της.Συγκεκριμένα, εξετάζεται είτε το ποσό αυτό, δηλαδή των 10 ευρώ/μήνα, να πάει στην υγειονομική περίθαλψη −δηλαδή την ιατροφαρμακευτική κάλυψη− είτε να λάβει τη μορφή εισφοράς υπέρ ενός εφάπαξ− ενδεχομένως και προαιρετική−, την οποία δεν έχουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες αυτασφαλισμένοι του τέως ΟΑΕΕ(έμποροι, βιοτέχνες, αυτοκινητιστές, κ.λπ.).
Σε κάθε περίπτωση, όμως −δηλαδή όποιο σενάριο και να επιλέξει τελικά η κυβέρνηση (δηλαδή είτε καταργηθεί πλήρως η εισφορά των 10 ευρώ/μήνα είτε μετατραπεί σε άλλη ασφαλιστική εισφορά)–, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του Capital.gr, ενδεχομένως θα διατηρηθεί ένα μέρος του αποθεματικού των 330 εκατ. ευρώ (π.χ., 50 εκατ. ευρώ), προκειμένου να χρησιμοποιηθεί για την καταβολή μελλοντικών επιδομάτων ανεργίας σε όσους έχουν καταβάλει τη σχετική εισφορά κατά τα τελευταία 12 έτη και δεν επιθυμούν την εφάπαξ επιστροφή των κρατήσεων που έχουν καταβάλει (εφόσον αποφασιστεί ένα τέτοιο σενάριο).
