Τυπικά, θα διασχίσουμε τρεις νομούς, της Αρκαδίας, της Ηλείας και της Μεσσηνίας. Ουσιαστικά, τα αξιοθέατα αυτής της διαδρομής απέχουν ελάχιστα μεταξύ τους και έχουν ιστορική συνάφεια που δεν γνωρίζει σύνορα.
Έχοντας ήδη επισκεφθεί τον Επικούριο Απόλλωνα στη διάρκεια της αποστολής μας στην ορεινή Αρκαδία, θέλουμε να γνωρίσουμε την αρχαία πόλη της Φιγάλειας. Η ιστορία της συνδέθηκε άρρηκτα με το ιερό του Επικούριου Απόλλωνα στις Βάσσες του οποίου είχε τον έλεγχο.
Ο δρόμος θα μας φέρει πρώτα στην εντυπωσιακή αρχαία κρήνη με τον τεράστιο πλάτανο που της κάνει συντροφιά από το 1926. Ο Αναστάσιος Ορλάνδος -ο σπουδαίος ακαδημαϊκός, αρχιτέκτονας, βυζαντινολόγος και μελετητής μνημείων- , έκανε εδώ το 1927 την πρώτη συστηματική ανασκαφή. Χρονολόγησε το μνημείο στο τέλος του 4ου-αρχές του 3ου αιώνα π.Χ. και έφτιαξε λεπτομερείς κατόψεις. Η κρήνη βρισκόταν έξω από τα τείχη της αρχαίας πόλης. Έμοιαζε με ναό και είχε 4 κίονες με δωρικά κιονόκρανα τα οποία στήριζαν τη στέγη με το τριγωνικό αέτωμα. Απέναντι από το μνημείο, ένας χάρτης ενημερώνει για τα μονοπάτια και τα φυσικά αξιοθέατα του φαραγγιού της Νέδας.
Πίνουμε δροσερό νερό και συνεχίζουμε προς τον αρχαιολογικό χώρο που είναι αφύλακτος, χωρίς ενημερωτικές πινακίδες. Έτσι, προσπαθούμε να φέρουμε μπροστά μας νοερά τη σπουδαία αρκαδική πόλη που ήταν κτισμένη στο ύψωμα όπου στεκόμαστε, πολύ κοντά στον ποταμό της Νέδας που της πρόσφερε πρόσβαση στο Ιόνιο.
Όπως ξέρουμε από την ιστορία του Επικούριου, ήταν οι Φιγαλείς που λάτρεψαν τον Απόλλωνα ως θεό-αρωγό. Θεώρησαν πως τους βοήθησε να ανακτήσουν την πόλη τους από τους Σπαρτιάτες τον 7ο αιώνα π.Χ. και αργότερα από έναν θανατηφόρο λοιμό. Η Φιγάλεια έγινε εμπορική και ναυτική δύναμη. Απέκτησε πλούτο και ισχύ -κάτι που αντικατοπτρίζεται στο στιβαρό τείχος, με τους ορθογώνιους και κυκλικούς πύργους, το οποίο διατηρείται σε αρκετά καλή κατάσταση.
Στο πέρασμά του από εδώ ο πολυταξιδεμένος Παυσανίας έκανε μια ολοκληρωμένη περιγραφή της πόλης. Υπήρχαν ιερά της Αθηνάς και του Διός Σωτήρος, του Διονύσου Ακρατοφόρου και της Ευρυνόμης, μαζί με το γυμνάσιο και την αγορά όπου είδε αγάλματα του Ερμή και του Ολυμπιονίκη Αρραχίωνα. Η Φιγάλεια έκοβε χρυσά νομίσματα που κυκλοφορούσαν σε όλη τη Μεσόγειο. Φανερώνουν την ισχύ της και δείχνουν ότι οι κάτοικοι λάτρευαν την Υγεία, τον Ασκληπιό, την Αφροδίτη και την Ωκεανίδα νύμφη Νέδα. Κατά τη μυθολογία, η Νέδα ήταν μια από τις τροφούς του πατέρα των θεών Δία που γεννήθηκε στην κορυφή του Λυκαίου, ιερού όρους των Αρκάδων.
Στον αρχαιολογικό χώρο τα μνημεία περιβάλλονται από την καταπράσινη φύση. Αυτό που ξεχωρίζει είναι ο ναός της Αθηνάς και του Διός Σωτήρος, στον οποίο έχουν γίνει πληρέστερες ανασκαφές. Θεωρείται ότι τον χρησιμοποιούσαν από τον 4ο αιώνα π.Χ. μέχρι τα ρωμαϊκά χρόνια.
Το θηλυκό ποτάμι της Πελοποννήσου, μια αληθινή καλλονή
Όλοι έχουμε ακούσει πως η Νέδα είναι «ο μοναδικός θηλυκός ποταμός στην Ελλάδα», ωστόσο αν το ψάξεις καλά, αυτό δεν ισχύει: υπάρχουν και άλλοι. Η αλήθεια είναι πάντως ότι τα κάλλη της είναι θαυμαστά. Το φαράγγι της -η πλήρης διάσχιση του οποίου διαρκεί 7 με 8 ώρες- προσελκύει χιλιάδες Έλληνες και ξένους φυσιολάτρες και περιπατητές.
Πηγάζοντας από τις νότιες πλαγιές του Λυκαίου όρους, η Νέδα εκβάλλει στον Κυπαρισσιακό κόλπο μετά από 32 χλμ. διαδρομής. Στο πέρασμά της ζωγραφίζει αξέχαστα τοπία, γεμάτα ψηλά δέντρα, πυκνή βλάστηση, κάθετα βράχια με απίθανους σχηματισμούς, μικρούς και μεγάλους καταρράκτες με φυσικές «πισίνες», σπηλιές, στενά περάσματα. Η πρόσβαση γίνεται από τρία σημεία: τη Φιγάλεια, τον Άγιο Σώστη και την Αμπελιώνα.
Εμείς οδηγούμε από τη Φιγάλεια στο χωριό Πλατάνια και μετά από 4 χλμ. παρκάρουμε στο μικρό πλάτωμα κοντά στο πέτρινο γεφύρι με τον μικρό χώρο αναψυχής. Λέγεται των Πλατανίων, ή του Στομίου, θεωρείται πως κτίστηκε επί τουρκοκρατίας, και είναι ένα μόνο από τα ωραία μονότοξα γεφύρια που συνέδεαν τις όχθες της Νέδας σε διάφορα σημεία. Όσοι κάνουν river trekking περνούν από κάτω του για να φτάσουν στη στενή σήραγγα του Στομίου που είναι ένα από τα πιο γνωστά σημεία του φαραγγιού.
Ακολουθώντας τη σήμανση που βρίσκουμε κοντά στο γεφύρι, θα ξεκινήσουμε μια μέτριας δυσκολίας πορεία που οδηγεί μετά από 20-25’ στον πρώτο καταρράκτη. Το ωραίο μονοπάτι περνάει μέσα από πυκνή βλάστηση, ωστόσο θέλει προσοχή καθώς σε μερικά σημεία είναι πολύ απότομο, και τα βράχια γλιστρούν. Για να πατήσεις με ασφάλεια στα πιο στενά περάσματα έχουν τοποθετηθεί σκοινιά. Προσοχή θέλει και το περπάτημα πάνω στο γεφυράκι που ενώνει τις όχθες της Νέδας στο σημείο όπου θα καταλήξουμε.
Τα πρασινογάλανα νερά της μικρής βάθρας που σχηματίζει ο 7 μέτρων καταρράκτης, μαγνητίζουν το βλέμμα. Σε καλούν να καθίσεις για ώρα στις όχθες και να απολαύσεις το μαγευτικό σκηνικό, νανουρισμένος από την αέναη ροή του νερού. Μια θεραπευτική εμπειρία που θα ολοκληρωθεί όταν φτάσουμε στον μεγάλο καταρράκτη όπου το νερό πέφτει από ύψος περίπου 20 μέτρων. Παρά το κρύο της χειμωνιάτικης μέρας, κάποιοι συνοδοιπόροι μας έχουν ήδη βουτήξει στη βάθρα βγάζοντας κραυγές ευχαρίστησης.
Δεν θα τους ακολουθήσουμε. Δίνουμε όμως την υπόσχεση να ξαναέρθουμε το καλοκαίρι για river trekking, εξοπλισμένοι με κατάλληλα παπούτσια, κράνη και μαγιό, αφού σε πολλά σημεία το ποτάμι είναι βαθύ. Παίρνουμε το δρόμο του γυρισμού, με τις αξέχαστες εικόνες να ρέουν μέσα μας όπως τα κρυστάλλινα νερά της Νέδας.
Aνάβαση στην κορυφή του «Αρκαδικού Ολύμπου»
Στα 1382 μέτρα, στην κωνική κορυφή του Λυκαίου όρους, του ιερού βουνού των Αρκάδων, ο δυνατός αέρας παρασύρει κάθε σκέψη, κάθε έγνοια για τα μικρά και τα ταπεινά. Το φως του ήλιου λούζει το όρος τις περισσότερες μέρες του χρόνου, άλλωστε το όνομα προέρχεται από τη ρίζα λυκ (lux στη λατινική) που σημαίνει φως. Ωστόσο, σήμερα μας υποδέχεται περιτριγυρισμένο από μολυβένια σύννεφα. Κοροϊδεύουν τον αδύναμο ήλιο, μια κρύβοντας και μια φανερώνοντας την 360 μοιρών θέα που φτάνει ως το Μαίναλο, τον Ταύγετο, τη Μύνθη, τη Μεγαλόπολη, την κοιλάδα του Αλφειού, τον Ερύμανθο. Ενας χάρτης της μισής Πελοποννήσου απλώνεται μπροστά στο έκθαμβο βλέμμα μας.
Το Λύκαιο, με την αρχαία πόλη Λυκόσουρα και τις άλλες μικρότερες στις πλαγιές του, ήταν λίκνο του αρκαδικού πολιτισμού από τα προϊστορικά χρόνια. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση που κατέγραψε ο Παυσανίας, εδώ γεννήθηκε και ανατράφηκε ο Δίας.
Στο οροπέδιο που περπατάμε, κοντά στο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, βρισκόταν το περίφημο τέμενος του Δία, ο κύριος λατρευτικός χώρος. Μέσα υπήρχε ο βωμός, ένα τεχνητό ανάχωμα που δημιουργούσε η τέφρα των ζώων τα οποία αφιέρωναν στον θεό: Εκεί τελούνταν μυστικές θυσίες -ίσως και ανθρωποθυσίες.
Από τα ευρήματα οι αρχαιολόγοι συμπέραναν ότι ο βωμός χρησιμοποιούνταν ήδη στη νεολιθική περίοδο, ενώ υπήρχε συνεχής χρήση του από τη μυκηναϊκή (1500 π. Χ. περίπου) ως την ελληνιστική (323-31 π.Χ.). Mπροστά του υψώνονταν δύο δωρικοί κίονες, των οποίων οι βάσεις έχουν ανακαλυφθεί με τις ανασκαφές και αυτές δημιουργούσαν τη μνημειακή είσοδο στο τέμενος. Επάνω τους υπήρχαν οι επίχρυσοι αετοί -τα σύμβολα του θεού-, τα οποία ωστόσο ο Παυσανίας δεν είδε.
Το τέμενος ήταν άβατο. Ο πολυπράγμων περιηγητής αναφέρει ότι εκεί συνέβαιναν «θαυμαστά πράγματα» και δεν επιτρεπόταν να μπουν άνθρωποι. Αν κάποιος περιφρονούσε τον κανόνα «υπήρχε ανάγκη αναπότρεπτη είναι να μη ζήσει πάνω από μία χρονιά». Θεωρείτο, επίσης, ότι εδώ άνθρωποι και ζώα έχαναν τον ίσκιο τους.
Κατηφορίζουμε αφήνοντας με δυσκολία πίσω μας τον τόπο όπου τόσα θαυμαστά συνέβαιναν στη διάρκεια των αιώνων. Στο χαμηλότερο οροπέδιο, στη θέση Ελληνικό (ή Κάτω Κάμπος), όπως μας ενημερώνει μια πινακίδα στην αρχαιότητα βρίσκονταν μνημεία και κτίρια που χρονολογήθηκαν γύρω στον 4ο αιώνα π.Χ. Συνδέονταν με το ιερό στην κορυφή και προορίζονταν για τα Λύκαια, τους αγώνες προς τιμήν του Δία. Περιλάμβαναν εγκαταστάσεις του ιπποδρόμου και του σταδίου όπου γίνονταν οι αθλητικοί αγώνες. Επίσης, μια κρήνη, μια στοά κι ένα διοικητικό κτίριο.
Περπατώντας στα καλντερίμια της Αμπελιώνας
Οι ευεργέτες ήταν αυτοί που διέσωσαν πολλά από τα μικρά και ερημωμένα χωριά της Ελλάδας. Στην περίπτωση της Αμπελιώνας, όπου θα καταλήξουμε οδηγώντας από το Λύκαιο όρος, ευεργέτης είναι ο Νίκος Αγγελόπουλος, πρόεδρος του ομίλου Aldemar Resorts και αδερφός του σκηνοθέτη Θόδωρου Αγγελόπουλου. Εκεί η Aldemar δημιούργησε και το ξενοδοχείο Abelliona.
Το μικρό χωριό βρίσκεται σε ένα νοερό επίκεντρο των νομών Αρκαδίας, Μεσσηνίας και Ηλείας. Ένας μικρόκοσμος χαμένος μέσα στα πυκνά δάση. Ερήμωσε με την εσωτερική μετανάστευση, χτυπήθηκε από τον σεισμό του 1965, αναστήθηκε. Ξαναζεί στον 21ο αιώνα αναστηλωμένο, νοικοκυρεμένο, καθαρό και φροντισμένο χάρη στα έργα που έγιναν με χρηματοδότηση του Νίκου Αγγελόπουλου, οι γονείς του οποίου είχαν καταγωγή από εδώ.
Τα πολύχρωμα τραπεζοκαθίσματα του μικρού καφενείου που λέγεται «το μαγαζάκι του Σπύρου», του μόνου που λειτουργεί εδώ, βρίσκονται αφημένα στο πεζοδρόμιο. Πανέμορφες γατούλες μας πλησιάζουν, άφοβες: είναι φανερό ότι νιώθουν ασφαλείς, κανείς δεν τις ενοχλεί. Οι ενημερωτικές πινακίδες πεζοπορικών διαδρομών βρίσκονται σε διάφορα σημεία, οι δρόμοι είναι πλακόστρωτοι με φανοστάτες και ξύλινα κάγκελα. Τα δέντρα με τα γυμνά κλαδιά περιμένουν την άνοιξη για να σκιάσουν τα πετρόκτιστα κτίσματα: Αποκατεστημένα, άδεια από κόσμο αυτή την εποχή, δημιουργούν ωραία αρχιτεκτονικά σύνολα. Ξεχωρίζει το πρώην δημοτικό σχολείο, ένα νεοκλασικό κτίριο από τα κληροδοτήματα του Ανδρέα Συγγρού. Επίσης, το «Πολιτιστικό Κέντρο Θόδωρος Αγγελόπουλος», στον αυλόγυρο του Αγίου Νικολάου που ζωντανεύει το καλοκαίρι φιλοξενώντας διάφορες εκδηλώσεις. Στην πλατεία της Αμπελιώνας θα δούμε και την πέτρινη Τρανή Βρύση με τους 4 πέτρινους κρουνούς που έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο μνημείο. Μετά θα κάνουμε ένα μικρό περπάτημα στο πετρόκτιστο μονοπάτι μέχρι την πηγή Τρίτσελη και μια βόλτα με το αυτοκίνητο μέσα στο καστανόδασος.
Στο τέλος, θα έρθει η ώρα για μια επίσκεψη στο Abeliona Retreat που τα τελευταία χρόνια προτείνει μια ολιστική προσέγγιση ήπιου τουρισμού.
Ο Σπύρος Αγγελόπουλος και η φιλοσοφία του για το Abeliona Retreat
Αν σας αρέσει η φυγή από την πολυκοσμία και θέλετε να περπατήσετε στα εσώτερα μονοπάτια της ψυχής σας, αυτός ο χώρος φιλοξενίας θα σας ταιριάξει. Και ίσως σας επαναφέρει στις βασικές αξίας του αρκαδικού ιδεώδους που ύμνησε το βουκολικό στοιχείο και περιλαμβάνει αξίες όπως η απλή ζωή φυσική ζωή, η χαρά, η αρμονία, η ισορροπία. Et in Arcadia Ego. «Όταν πριν λίγα χρόνια ανέλαβα το ξενοδοχείο το άλλαξα με γνώμονα την προσωπική μου ανάγκη έκφρασης. Το Αbeliona Retreat είναι ένας χώρος όπου με ενδιαφέρει να έρθει κάποιος για να θεραπευτεί, να βρει σωματική και ψυχική υγεία. Βρίσκεται σε έναν τόπο απομονωμένο, προστατευμένο, που έχει ιδιαίτερη ενέργεια. Προσφέρει τις συνθήκες για εσωτερική αναζήτηση», μας λέει ο Σπύρος Αγγελόπουλος, ιδιοκτήτης του retreat και γιός του Νίκου Αγγελόπουλου.
Ο 52χρονος επιχειρηματίας έχει, επί πολλά χρόνια, κάνει τη δική του εσώτερη αναζήτηση: ψυχοθεραπεία, διαλογισμό, σεμινάρια, πτυχίο ως Usui Reiki Master και πολλά πολλά άλλα. Θα μας μιλήσει με ενθουσιασμό για το σύστημα Human Design, του οποίου είναι γνώστης και αναλυτής σπουδάζοντάς το στο International Human Design Institute. Eίναι ελάχιστα γνωστό στην Ελλάδα, σκοπεύει μάλιστα να το παρουσιάσει εκείνος σε μια εκδήλωση στην Αθήνα. Όπως λέει, κάποια στιγμή θέλει να το συνδέσει με το Abeliona, αφού υπάρχει ο κοινός σκοπός, που είναι η πνευματική και ψυχική ίαση.
«Το Human Design σου δίνει εργαλεία για το πώς να παίρνεις αποφάσεις στη ζωή σου σύμφωνα με την ευφυία του σώματός σου. Και όχι του μυαλού που σε απομακρύνει από τη ζωή για την οποίο προορίστηκες βάσει του inprint που έγινε τη στιγμή ακριβώς που γεννήθηκες», παρατηρεί.
Εκτός από τους μεμονωμένους επισκέπτες, το ξενοδοχείο φιλοξενεί yoga retreats. Δεν έχει spa, αλλά διαθέτει το yurt, έναν χώρο για όποιον θέλει να κάνει μόνος του yoga, διαλογισμό, ή απλώς χαλάρωση. Η μικρή μονάδα έχει 22 ωραία διακοσμημένα δωμάτια, μοιρασμένα σε 6 πέτρινα κτίρια που δένουν αρμονικά με τη φύση γύρω τους. Ιδιαίτερη έμφαση έχει δοθεί στο εστιατόριο, όπου το φαγητό φτιάχνεται με ολόφρεσκιες πρώτες ύλες, ενώ υπάρχουν και διάφορα πιάτα vegan και vegetarian.
Το δίκτυο Apollo Trails
Στη συνολική φιλοσοφία του retreat εντάχθηκε και το δίκτυο των 9 μονοπατιών (https://apollotrails.com) που χρηματοδότησε ο Νίκος Αγγελόπουλος. Ο καθαρισμός και η σήμανση των παλιών αυτών καλντεριμιών και μουλαρόδομων έγινε από την εταιρεία «Paths of Greece» και έχουν συνδεθεί με τα μονοπάτια του Δια, του Πανός και της Ρέας. Οι διαδρομές του Apollo Trails έχουν διάφορες ονομασίες -της θεραπείας, της αγάπης, του φωτός, της ευδαιμονίας κ.α. Οδηγούν στον Επικούριο Απόλλωνα, στο Λύκαιο όρος, στις πηγές της Νέδας, στην Ανδρίτσαινα και σε άλλα σημεία. Εχουν διαφορετικές αποστάσεις και βαθμό δυσκολίας, και κάποιες μπορούν να γίνουν με ποδήλατο.
«Ονειρευόμουν να βρω συνέργειες σε αυτό το έργο -από την Περιφέρεια, τους δήμους, τους ντόπιους επιχειρηματίες. Να βοηθήσουμε όλοι ώστε η περιοχή να γίνει προορισμός. Η αλήθεια είναι πως ήμουν απίστευτα ρομαντικός. Δυστυχώς κανείς δεν έχει ενδιαφερθεί, κι έτσι τα κάνω όλα μόνος μου. Οι πελάτες του Abelliona πάντως χρησιμοποιούν τα μονοπάτια, έχω φτιάξει μάλιστα και ειδική εφαρμογή ώστε να περιηγούνται μόνοι τους, χωρίς οδηγό. Δεν με πτοούν οι αντιξοότητες, πάντως. Στο Abelliona Retreat κοιτάζω πρώτα την ψυχή μου, όχι τόσο το business plan. Είναι ένα μέρος που αγαπάω πάρα πολύ. Μπορεί να αργήσει κάπως να γίνει αυτό που έχω ονειρευτεί, αλλά θα γίνει. Είναι στη μοίρα του», καταλήγει ο Σπύρος Αγγελόπουλος.
Δεν μπορούμε παρά να συμμεριστούμε τη βεβαιότητά του. Και να επικαλεστούμε τη δύναμη της αρωγής που προσφέρει ανά τους αιώνες ο, τόσο κοντινός στην Αμπελιώνα, Επικούριος Απόλλωνας.
travel.gr
