Τρεις υποψήφιοι, δύο κατευθύνσεις: Ποιοι είναι οι «μνηστήρες του θρόνου» της Άνγκελα Μέρκελ στο CDU

Στις 8 Ιανουαρίου 2021, τη μέρα που η Γερμανία κατέγραφε αριθμό ρεκόρ νέων θανάτων από την νόσο Covid-19, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωνε την προμήθεια επιπλέον 300 εκατ. δόσεων του εμβολίου των Pfizer/BioNtech. Την ίδια στιγμή στο Βερολίνο, τρεις μεσήλικες άνδρες με σκούρα κοστούμια εμφανίζονταν σε εθνικό δίκτυο για να παρουσιάσουν το όραμά τους για τη Γερμανία και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και οι τρεις τους νομικοί. Με καταγωγή από το ίδιο, το πολυπληθέστερο κρατίδιο της Γερμανίας, τη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία οι οποίοι εξελέγησαν για πρώτη φορά στη γερμανική κάτω βουλή (Buntestag) την ίδια χρονιά, το 1994.

Ο Άρμιν Λάσετ ο πρωθυπουργός της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, o Φρίντριχ Μερτς πρώην πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της Χριστιανικής Ένωσης (CDU/CSU) στη γερμανική κάτω βουλή και ο Νόρμπερτ Ρέτγκεν, πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων στο Bundestag, βρέθηκαν μαζί στην τελευταία τους τηλεμαχία πριν τις εσωκομματικές εκλογές των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) της 16ης και 17ης Ιανουαρίου, κατά τη διάρκεια των οποίων χίλιοι και ένας σύνεδροι θα εκλέξουν, όχι απλώς τον επόμενο πρόεδρο του ισχυρότερου πολιτικού κόμματος της χώρας, αλλά, ενδεχομένως, τον διάδοχο της Άνγκελα Μέρκελ στην Καγκελαρία.

Ο Φρίντριχ Μερτς, ένας εκατομμυριούχος επιχειρηματίας που επανήλθε στους κόλπους του CDU έπειτα από μία ολόκληρη δεκαετία, υποστήριξε ότι θα τολμήσει να κάνει ένα νέο ξεκίνημα και να ανανεώσει τη Γερμανία. Ο Άρμιν Λάσετ, ο πρωθυπουργός του πολυπληθέστερου κρατιδίου της χώρας, δεσμεύτηκε να εκσυγχρονίσει τη Γερμανία για να επουλώσει ταχύτερα τις πληγές της πανδημίας, ενώ ο Νόρμπερτ Ρέτγκεν, επανέλαβε την πρόθεσή του να συνεχίσει την κληρονομιά της Άνγκελα Μέρκελ, ως εκφραστής του πολιτικού κέντρου.

Κατά τη διάρκεια της τηλεμαχίας οι τρεις ανθυποψήφιοι για την προεδρία του CDU κρατούσαν χαμηλούς τόνους και απαντούσαν με ηρεμία και ευγένεια στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων αποφεύγοντας τεχνηέντως τις οξείες αντιπαραθέσεις. Από τον ρόλο της Γερμανίας στην ΕΕ, την περαιτέρω εμβάθυνση της Ευρωζώνης, μέχρι την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, Λάσετ, Μερτς και Ρέτγκεν έμοιαζαν να συμφωνούν στα πάντα. Ωστόσο κάτω από την φαινομενική ταύτιση των απόψεων μαίνεται μια σκληρή μάχη για το ίδιο το μέλλον των Χριστιανοδημοκρατών, καθώς οι 1001 σύνεδροι του CDU δεν αναμένεται να επιλέξουν μεταξύ τριών υποψηφίων, αλλά μεταξύ δύο εκ διαμέτρου αντίθετων πολιτικών κατευθύνσεων.

Οι εσωκομματικές εκλογές του CDU έρχονται σε μια εξαιρετικά κρίσιμη στιγμή για το μεγαλύτερο κόμμα της χώρας. Σε επτά περίπου μήνες, στα τέλη του ερχόμενου Σεπτεμβρίου, θα διεξαχθούν οι ομοσπονδιακές εκλογές και η Άνγκελα Μέρκελ, η οποία παραμένει μια από τις δημοφιλέστερες πολιτικούς στη χώρα, θα αποχωρήσει από την Καγκελαρία μετά από 16 ολόκληρα χρόνια, φτάνοντας το ρεκόρ του πολιτικού της μέντορα, Χέλμουτ Κολ.

Η μακρά πορεία προς την αλλαγή ηγεσίας στο CDU ξεκίνησε το 2018, καθώς μια σειρά από εκλογικές ήττες, κυρίως σε κρατίδια της πρώην ανατολικής Γερμανίας, η άνοδος του λαϊκιστικού ακροδεξιού κόμματος «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) και οι αυξανόμενες αντιπαραθέσεις σχετικά με τη μελλοντική πολιτική πορεία του κόμματος, οδήγησαν στην παραίτηση της Άνγκελα Μέρκελ από την προεδρία του CDU, στην οποία έχει εκλεγεί τον Απρίλιο του 2000. Την διαδέχθηκε η Άνεγκρετ Κραμπ-Κάρενμπαουερ, πρωθυπουργός του κρατιδίου του Ζάαρλαντ, η οποία έπειτα από μια σειρά πολιτικών και επικοινωνιακών σφαλμάτων, ανακοίνωσε την παραίτησή της τον Φεβρουάριο του 2020. Το CDU αποφάσισε τη διεξαγωγή συνεδρίου για να επιλέξει τον επόμενο πρόεδρό του, όμως η πανδημία της Covid-19 άλλαξε τα πάντα και χρειάστηκαν περισσότεροι από 10 μήνες ώστε να διοργανωθεί ένα διαδικτυακό συνέδριο για τις αρχές του 2021. Χρονικό περιθώριο κατά το οποίο και οι τρεις ανθυποψήφιοι είχαν άπλετο χρόνο, όχι μόνο για να προετοιμάσουν την προεκλογική τους καμπάνια, αλλά, κυρίως, για να κάνουν λάθη.

Καθώς στη Γερμανία δεν επιτρέπεται νομικά η εκλογή του προέδρου ενός κόμματος σε διαδικτυακό συνέδριο, θα ακολουθήσει μια «ταχυδρομική ψηφοφορία», και ο υποψήφιος που θα έχει λάβει τις περισσότερες ψήφους των 1001 συνέδρων, θα πρέπει να ψηφιστεί εκ νέου με σταυρό σε ψηφοδέλτιο μέχρι την 21η Ιανουαρίου στις 6 μ.μ. ώρα Γερμανίας και τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν μία μέρα αργότερα από τα κεντρικά γραφεία του CDU στο Βερολίνο. Ωστόσο ακόμα και μέχρι τότε γνωρίζουμε τον επόμενο πρόεδρο του κόμματος, ουδείς μπορεί να πει με βεβαιότητα ότι ο ίδιος θα διεκδικήσει και την ηγεσία της χώρας στις ερχόμενες ομοσπονδιακές εκλογές. Παρόλο που είθισται ο ηγέτης του κόμματος να διεκδικεί και την Καγκελαρία, υπάρχουν δύο ακόμα πολιτικοί στη χώρα που σκοπεύουν να σπάσουν την παράδοση και να λάβουν τη σκυτάλη της Καγκελαρίας από την Άνγκελα Μέρκελ στις εκλογές του Σεπτεμβρίου. Ο λόγος για τον πρωθυπουργό της Βαυαρίας και πρόεδρο του αδελφού κόμματος των Χριστιανοκοινωνιστών (CSU) Μάρκους Ζέντερ και τον ομοσπονδιακό υπουργό Υγείας Γενς Σπαν, η δημοφιλία του οποίου, μεσούσης της πανδημίας, καταγράφει τεράστια αύξηση. «Στην κούρσα για την Καγκελαρία διαγωνίζονται πέντε υποψήφιοι αν και μόνο τρεις εξ αυτών ζητούν και την προεδρία του CDU» αναφέρει ανώτατο στέλεχος του κόμματος στο protothema.gr.

Ποιοι είναι οι τρεις ανθυποψήφιοι για την προεδρία του CDU

Φρίντριχ Μερτς: Ο «Γερμανός Ντόναλντ Τραμπ» που ζήτησε την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη

Κανένας από τους πέντε πιθανούς Καγκελάριους της Γερμανίας δεν ζητεί με τόσο εμφατικό τρόπο την άμεση αλλαγή σελίδας από την πολιτική κληρονομιά της Μέρκελ, όσο ο Φρίντριχ Μερτς. Ένας λαμπρός ρήτορας αλλά και δημαγωγός, ο 64χρονος πατέρας τριών παιδιών από τη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία εργάστηκε αρχικά ως δικηγόρος στην ιδιαίτερη πατρίδα του προτού ασχοληθεί με την πολιτική, τη δεκαετία του 1990. Προστατευόμενος του ισχυρού άνδρα των Χριστιανοδημοκρατών και υπουργού Εσωτερικών της κυβέρνησης του Χέλμουτ Κολ, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο κ. Μερτς κατάφερε να ανέλθει στη θέση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του κόμματος, πριν απομακρυνθεί από την ίδια την Άνγκελα Μέρκελ το 2002. Ο «Γερμανός Ντόναλντ Τραμπ», όπως τον αποκάλεσε το διαδικτυακό περιοδικό Politico, αποχώρησε από την πολιτική και ασχολήθηκε με τον επιχειρηματικό τομέα φθάνοντας στη θέση του προέδρου της BlackRock Germany. Ωστόσο εάν στις ΗΠΑ η εκλογή ενός προέδρου που έχει κερδίσει εκατομμύρια από τον ιδιωτικό τομέα και το χρηματιστήριο δεν θεωρείται ταμπού, στη Γερμανία τα πράγματα είναι διαφορετικά. Η συγκέντρωση και η διαπλοκή πολιτικών και οικονομικών εξουσιών δεν γίνεται αποδεκτή από την κοινή γνώμη. Το κράτος καλείται να δρα ανεξάρτητα από τα συμφέροντα και τις επιρροές της οικονομίας. Το 2018 ο κ. Μερτς επανήλθε στην πολιτική πραγματικότητα όταν η Νέμεσις του, η Άνγκελα Μέρκελ παραιτήθηκε από την προεδρία του CDU. Ερασιτέχνης πιλότος, ιδιοκτήτης δύο ιδιωτικών αεροπλάνων και ακραιος συντηρητικός, ο κ. Μερτς υπόσχεται να επαναφέρει στο CDU τους δυσαρεστημένους ψηφοφόρους που λόγω των πολιτών της Μέρκελ κατέφυγαν στην ακροδεξιά «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD). Ως βουλευτής αντιστάθηκε στη μεταρρύθμιση του 1997 για την ποινικοποίηση του βιασμού εντός γάμου, ενώ υποστηρίζει το λεγόμενο «Leitkultur», την επιβολή δηλαδή της γερμανικής κουλτούρας στους μετανάστες που ζουν στη χώρα. Κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης ο κ. Μερτς είχε υποστηρίξει ότι η πολιτική της της ΕΕ έναντι της Ελλάδας μοιάζει με έναν πυροσβέστη που προσπαθεί να σβήσει τη φωτιά ρίχνοντας βενζίνη, ζητώντας ουσιαστικά την έξοδο της χώρας μας από την Ευρωζώνη. Η ρητορική του κ. Μερτς τον έχει καταστήσει «ήρωα» στη δεξιά πτέρυγα του CDU, τα μέλη της οποίας δεν συγχώρεσαν ποτέ στην Άνγκελα Μέρκελ μια σειρά αποφάσεων, όπως το άνοιγμα των συνόρων σε 1 εκατ. μετανάστες, την κατάργηση της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας, την νομιμοποίηση των γάμων ομόφυλων ζευγαριών και την υιοθέτηση κατώτατου μισθού. Ωστόσο πολλά στελέχη του CDU θεωρούν ότι θα χάσει πολύ περισσότερους κεντρώους ψηφοφόρους από ό, τι θα κερδίσει από την AfD.

Άρμιν Λάσετ: Ο κύριος… Μέρκελ

Όταν ο Άρμιν Λάσετ ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του τον Φεβρουάριο, θεωρήθηκε ως το αδιαφιλονίκητο φαβορί, ειδικά μετά την απόφασή του να χρίσει εκπρόσωπο της εκστρατείας του τον ομοσπονδιακό υπουργό Υγείας της χώρας Γενς Σπαν. Έναν εξαιρετικά δημοφιλή πολιτικό, ανοικτά ομοφυλόφιλο ο οποίος είναι παντρεμένος με τον δημοσιογράφο Ντάνιελ Φούνκε και έναν πιθανό του αντίπαλο, ο οποίος λόγω ακριβώς της δημοφιλίας του ενδέχεται να διεκδικήσει το χρίσμα του κόμματος για τις ομοσπονδιακές εκλογές του Σεπτεμβρίου. Ως πρωθυπουργός του κρατιδίου της Βόρειας Ρηνανίας -Βεστφαλίας ο κ. Λάσετ αποφάσισε να εφαρμόσει πολύ χαλαρά περιοριστικά μέτρα, επιτρέποντας σε καταστήματα και χώρους ψυχαγωγίας να παραμείνουν ανοικτά (σ.σ στη Γερμανία την ευθύνη για την πολιτική υγείας την έχουν τα κρατίδια και όχι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση), με αποτέλεσμα να λάβει το παρατσούκλι “laissez-faire Laschet” (σ.σ ειρωνικά ως «ο μη παρεμβατικός Λάσετ»). Κατά τη διάρκεια της πανδημίας ο κ. Λάσετ χαρακτηρίστηκε ως το αντίθετο του αποφασιστικού πρωθυπουργού της Βαυαρίας και ενός εκ των πιθανών διαδόχων της Μέρκελ, Μάρκους Ζέντερ. Παντρεμένος με την Σουζάν Μαλανζρέ, μέλος μιας εκ των επιφανέστερων οικογενειών του Άααχεν, η οποία μετανάστευσε στη Γερμανία από το γαλλόφωνο Βέλγιο στις αρχές του 19ου αιώνα, ο κ. Λάσετ ο οποίος μιλάει άπταιστα γαλλικά, έχει οικοδομήσει ένα εντελώς αντίθετο προφίλ από αυτό του κ. Μερτς. «Στη Γερμανία οι εκλογές κερδίζονται από τους κεντρώους ψηφοφόρους και όχι από τους ακραίους λαϊκιστές της Αριστεράς και της Δεξιάς» συνηθίζει να υπογραμμίζει. Αρκετοί από το στρατόπεδο του κ. Λάσετ πιστεύουν ότι τα πρόσφατα γεγονότα στις ΗΠΑ θα μπορούσαν να βλάψουν ανεπανόρθωτα την υποψηφιότητα Μερτς. «Δεν θα χαρακτήριζα τον κ. Μερτς ως «Τραμπ της Γερμανίας», αλλά αρκετοί στο CDU φοβούνται ότι η εκλογή του θα μπορούσε να διασπάσει το κόμμα, όπως συνέβη με τους Ρεπουμπλικάνους στις ΗΠΑ» αναφέρει ανώτατο στέλεχος του CDU στο protothema.gr. Ο ίδιος ο κ. Λάσετ εξακολουθεί να θεωρεί τη συνέχεια της πολιτικής της Άνγκελα Μέρκελ ως το βασικό του προτέρημα. «Το CDU πρέπει να γνωρίζει ότι τα 16 χρόνια που ήταν καγκελάριος η Μέρκελ ήταν καλά χρόνια και ότι πρέπει να στηρίξουμε τις πολιτικές της». Όμως, ως πρόσωπο του φιλελεύθερου στρατοπέδου, ο κ. Λάσετ αντιμετωπίζει μια απροσδόκητα ισχυρή πρόκληση από τον τρίτο υποψήφιο, τον Νόρμπερτ Ρέτγκεν, πρόεδρο της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων του Bundestag

Νόρμπερτ Ρέτγκεν: Ο ευρωπαϊστής διανοούμενος του CDU

Ο άνθρωπος που εμφανίστηκε από το πουθενά… για δεύτερη φορά. Το απόλυτο αουτσάιντερ στην προεκλογική περίοδο κατάφερε να χτίσει αργά αλλά σταθερά μια ισχυρότατη βάση, τόσο στη νεολαία του κόμματος όσο και στην επιχειρηματική ελίτ της Γερμανίας, με αποτέλεσμα η δημοφιλία του να έχει εκτοξευθεί τις τελευταίες εβδομάδες. Παρόλο που εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής το 1994, ήταν το 2009 όταν οι Γερμανοί «ανακάλυψαν» τον Νόρμπερτ Ρέτγκεν. Εκείνη την εποχή η Άνγκελα Μέρκελ αποφάσισε να του αναθέσει το υπουργείο Περιβάλλοντος ενόψει κρίσιμων διαβουλεύσεων στη Σύνοδο της Κοπεγχάγης για την κλιματική αλλαγή. Τα γερμανικά ΜΜΕ θυμήθηκαν ότι η ίδια η Καγκελάριος, η Mutti (η μαμά) όπως αποκαλείτο στη Γερμανία είχε αναλάβει το υπουργείο Περιβάλλοντος στα 40 της, βάζοντας υποθήκη για ανώτερα αξιώματα και του έδωσαν το παρατσούκλι Mutti’s Klügster (το πιο έξυπνο παιδί της μαμάς). Αλλά όλα αλλάζουν τον Μάιο του 2012, όταν αποχωρεί αιφνιδιαστικά από το υπουργείο Περιβάλλοντος. Για την ακρίβεια, εκπαραθυρώνεται με έναν τρόπο ασυνήθιστο στην ιστορία της μεταπολεμικής Γερμανίας: Η καγκελάριος καλεί τους δημοσιογράφους για μία έκτακτη ανακοίνωση και τους λέει ότι “παρακάλεσε” τον πρόεδρο της Ομοσπονδιακής Γερμανίας να “απαλλάξει από τα καθήκοντά του” τον κ. Ρέτγκεν. Τί είχε προηγηθεί; Μία οδυνηρή ήττα στις τοπικές εκλογές της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας με τον Ρέντγκεν να παίρνει μόλις 26% . Ο κ. Ρέτγκεν συνοψίζει τις βασικές αξίες της παλιάς γερμανικής πολιτικής τάξης, ήτοι τις στενές σχέσεις με τις ΗΠΑ, τη γαλλο-γερμανική συνεργασία και την περαιτέρω εμβάθυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρά ταύτα, η δημοσκοπική του άνοδος ίσως να μην έχει καμία σημασία. Αυτό που έχει σημασία είναι οι ψήφοι των 1.001 συνέδρων – υπουργών, τοπικών, παραγόντων και αξιωματούχων – που εκλέγουν τον νέον πρόεδρο του CDU

Και σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές στη Γερμανία οι σύνεδροι ενδέχεται να επιλέξουν έναν υποψήφιο ο οποίος σε περίπτωση που δεν καταφέρει να βελτιώσει τα ποσοστά του μέχρι τις ομοσπονδιακές εκλογές του Σεπτεμβρίου, θα μπορούσε να απομακρυνθεί, δίνοντάς το χρίσμα είτε στον Γενς Σπαν, είτε στον Μάρκους Ζέντερ από τη Βαυαρία. Μια ομαλή μετάβαση στην μετά Μέρκελ εποχή ή μια απότομη αλλαγή διαδρομής σε άγνωστο προορισμό, τόσο για τη Γερμανία όσο και για την ΕΕ; Το μόνο βέβαιο είναι ότι η βεβαιότητα της Μέρκελ, μια ολόκληρης εποχής, φθάνει στο τέλος της.