Ο Πρωθυπουργός κήρυξε τριήμερο Εθνικό Πένθος από σήμερα Τετάρτη 14 Ιουνίου 2023 21:00 ως τα μεσάνυχτα της Παρασκευής 16 Ιουνίου 2023 για τα θύματα του ναυαγίου στα διεθνή ύδατα δυτικά της Ελλάδας.
Το χρονικό
Μυστήριο επικρατεί σχετικά με τις συνθήκες γύρω από το ναυάγιο με μετανάστες που σημειώθηκε τα ξημερώματα της Τετάρτης στα διεθνή ύδατα ανοιχτά της Πύλου, ενώ αυξάνεται ο αριθμός των νεκρών. Οι διακινητές οδήγησαν το σκάφος στο πιο βαθύ σημείο της Μεσογείου, ενώ η περιοχή δεν είναι στη συνήθη ρότα προς Ιταλία, κάτι που προκαλεί εντύπωση. Την ίδια ώρα, σύμφωνα με μαρτυρίες, ενώ το πλοίο έπλεε με μπουνάτσα, ξαφνικά υπήρξε ένας κλυδωνισμός αριστερά και μετά δεξιά και ακολούθησε η βύθιση του αλιευτικού.
Στο παρελθόν έχουν σημειωθεί γεγονότα που δείχνουν ότι τέτοιοι κλυδωνισμοί προκαλούνται από καβγάδες ανάμεσα στους επιβαίνοντες με αποτέλεσμα να προκληθούν μετατοπίσεις στο φορτίο, ενώ υπάρχουν αναφορές ακόμα και για για το ενδεχόμενο οι διακινητές των μεταναστών να τους είχαν κλειδωμένους στα αμπάρια τους ώστε να έχουν τον πλήρη έλεγχο του σκάφους.
Οι μετανάστες που επέβαιναν στο αλιευτικό που βούλιαξε κάτω από αδιευκρίνιστες μέχρι στιγμής συνθήκες, ήταν από το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, τη Συρία και την Παλαιστίνη, ενώ στο σκάφος φέρονται να επέβαιναν 700 άτομα, μία εκτίμηση που όμως διαφέρει από αυτή του Λιμενικού, που αναφέρει ότι με βάση το μέγεθος του σκάφους, σε αυτό θα μπορούσαν να επιβαίνουν εκατοντάδες άτομα όχι όμως 700.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, το πλοίο που είχε ξεκινήσει από το Τομπρούκ της Λιβύης έπλεε για πέντε ημέρες, υπό καλές καιρικές συνθήκες μέχρι να φτάσει στο σημείο στο οποίο βυθίστηκε, με προορισμό την Ιταλία και για πρώτη φορά εντοπίστηκε περίπου στις 20:00 της Τρίτης. Τότε, υπήρξε προσέγγιση από σκάφος της Frontex και του Λιμενικού και προσφέρθηκε βοήθεια στους μετανάστες καθώς το σκάφος ήταν γεμάτο όπως διαπιστώθηκε και από drone της Frontex που πέταξε στο σημείο.
Όμως, οι επιβαίνοντες στο σκάφος αρνήθηκαν τη βοήθεια που τους προσφέρθηκε και δήλωσαν ότι θέλουν να συνεχίσουν το ταξίδι προς Ιταλία. Όμως, περίπου τα μεσάνυχτα και υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες (στην περιοχή επικρατούσαν άνεμοι έντασης 2-3 μποφόρ), το σκάφος ανετράπη και βυθίστηκε.
Αναφορικά με την επιχείρηση διάσωσης αλλοδαπών σε διεθνή ύδατα στη θαλάσσια περιοχή 47 ν.μ. νοτιοδυτικά Πύλου, τα γεγονότα μέχρι τη βύθιση του σκάφους όπου επέβαιναν οι αλλοδαποί, όπως τα γεγονότα αυτά καταγράφηκαν στο Κέντρο Επιχειρήσεων του Υπουργείου Ναυτιλίας, έχουν ως ακολούθως:
• Το πρωί της 13ης Ιουνίου γύρω στις 11:00 από το Κέντρο Επιχειρήσεων Ρώμης ενημερώθηκε το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης Λ.Σ. – ΕΛ.ΑΚΤ. ότι υπάρχει ένα αλιευτικό σκάφος με μεγάλο αριθμό μεταναστών (στα διεθνή ύδατα νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου) σύμφωνα με πληροφορία που ελήφθη στις ιταλικές αρχές έπειτα από κλήση ακτιβίστριας ΜΚΟ.
• Το Λιμενικό Σώμα προέβη στη διαδικασία επαλήθευσης. Ελικόπτερο του Λ.Σ. – ΕΛ.ΑΚΤ. απογειώθηκε περί τις 13:50 από Μυτιλήνη με προορισμό το αλιευτικό σκάφος.
• Στις 15:35 εντοπίστηκε το αλιευτικό σκάφος από το ελικόπτερο του Λιμενικού να πλέει με σταθερή πορεία και ταχύτητα έχοντας ικανό αριθμό ατόμων στα εξωτερικά καταστρώματα αυτού.
• Αμέσως μετά τον εντοπισμό από το ελικόπτερο, ενημερώθηκαν τα παραπλέοντα στην περιοχή πλοία και τους ζητήθηκε να αλλάξουν πορεία και να ενημερώνουν το ΕΚΣΕΔ για τις κινήσεις και την εν γένει κατάσταση του αλιευτικού σκάφους.
• Ταυτόχρονα δόθηκε εντολή σε πλοίο 40 μέτρων του Λιμενικού Σώματος να αποπλεύσει από τα Χανιά Κρήτης προς το Ιόνιο και την περιοχή του αλιευτικού.
• Η πρώτη επικοινωνία με το αλιευτικό σκάφος μετά από δυσκολία επετεύχθη περί τις 14:00.
• Το αλιευτικό σκάφος δεν ζήτησε καμία συνδρομή από το Λιμενικό Σώμα και την Ελλάδα.
• Δεύτερη απογείωση του ελικοπτέρου περί τις 18:00, όπου πάλι διαπιστώθηκε ότι το σκάφος πλέει με σταθερή πορεία και ταχύτητα.
• Επετεύχθη επικοινωνία του ΕΚΣΕΔ με το σκάφος μέσω δορυφορικού τηλεφώνου περί ώρα 18:30. Ο χρήστης του δορυφορικού τηλεφώνου που επέβαινε στο σκάφος, ο οποίος μιλούσε αγγλικά, απάντησε ότι το σκάφος δεν κινδυνεύει, δεν επιθυμούν βοήθεια πλην τροφίμων και νερού και ότι επιθυμούν να συνεχίσουν με προορισμό την Ιταλία.
• Το ΕΚΣΕΔ απέστειλε ένα παραπλέον πλοίο με σημαία Μάλτας το οποίο προσέγγισε περί τις 18:00 το αλιευτικό, και αφού το αλιευτικό σταμάτησε – όπως του ζητήθηκε από το εμπορικό πλοίο – του προμήθευσε τρόφιμα και νερό.
• Επανειλημμένως ρωτήθηκε το αλιευτικό από το εμπορικό πλοίο αν επιθυμεί επιπλέον συνδρομή ή αν κινδυνεύει ή αν θέλει κάτι άλλο από την Ελλάδα. Απάντησαν «δεν θέλουμε τίποτα άλλο από το να συνεχίσουμε για Ιταλία».
• Στη συνέχεια βρέθηκε και δεύτερο παραπλέον, ελληνικό αυτή τη φορά πλοίο, που απεστάλη στο αλιευτικό γύρω στις 21:00 προκειμένου να δοθούν επιπλέον τροφοεφόδια και οποιαδήποτε άλλη συνδρομή. Έλαβαν μόνον το νερό, ενώ τα λοιπά εφόδια τα πέταξαν στη θάλασσα.
• Από τις 15:30 μέχρι τις 21:00 ο θάλαμος επιχειρήσεων του Υπουργείου Ναυτιλίας είχε επανειλημμένως επικοινωνία με το αλιευτικό μέσω δορυφορικού τηλεφώνου. Σε όλες επαναλάμβαναν σταθερά ότι επιθυμούν να πλεύσουν προς Ιταλία και δεν ήθελαν καμία συνδρομή από την Ελλάδα.
• Στις 22:40 κατέπλευσε πλησίον του αλιευτικού το σκάφος του Λιμενικού Σώματος από την Κρήτη. Παρέμεινε σε απόσταση και το παρατηρούσε διακριτικά, χωρίς να διαπιστώνει πρόβλημα στην πλεύση του, καθώς είχε σταθερή πορεία και ταχύτητα.
• Αυτό συνεχίστηκε μέχρι τις 01:40 της 14ης Ιουνίου. Την ως άνω ώρα ο επιβαίνων στο αλιευτικό ενημέρωσε το Κέντρο Επιχειρήσεων του Αρχηγείου ότι παρουσιάστηκε βλάβη στη μηχανή του σκάφους και έπαψε να κινείται.
• Το συγκεκριμένο γεγονός επιβεβαιώθηκε και από το παραπλέον πλωτό του Λιμενικού.
• Άμεσα το πλωτό του Λ.Σ. προσπάθησε να προσεγγίσει το αλιευτικό για να διαπιστώσει το πρόβλημα
• Στις 02:04 πμ ο Κυβερνήτης του παραπλέοντος σκάφους του Λ.Σ. ενημέρωσε το Κέντρο Επιχειρήσεων ότι είδε το αλιευτικό να παίρνει μια δεξιά στη συνέχεια μια απότομη αριστερά κλίση και μετά άλλη μια δεξιά κλίση τόσο μεγάλη που είχε ως αποτέλεσμα την ανατροπή του αλιευτικού (ναυτ. Ορολογία «παλάντζο»).
• Σε δέκα με δεκαπέντε λεπτά αργότερα το σκάφος βυθίστηκε ολοσχερώς. Πλήθος επιβαινόντων που βρίσκονταν στα εξωτερικά καταστρώματα έπεσαν στη θάλασσα.
• Έναρξη ευρείας επιχείρησης έρευνας – διάσωσης.
Εθνικό πένθος είναι όρος που περιγράφει την ένδειξη πένθους που προέρχεται από τη θλίψη και λύπη για κάποιο δυστυχές γεγονός και κηρύσσεται επισήμως από τις κυβερνήσεις κρατών. Μπορεί να προέλθει από τον θάνατο πολλών ανθρώπων έπειτα από μια φυσική καταστροφή, ένα τρομοκρατικό χτύπημα ή κάποιο άλλο θλιβερό γεγονός, όπως επίσης και από το γεγονός θανάτου ενός ιδιαίτερα σημαντικού ανθρώπου για ένα έθνος ή λαό.
Κατά τη διάρκεια του εθνικού πάνθους, σε ορισμένες περιπτώσεις αποφασίζεται το κλείσιμο δημοσίων υπηρεσιών και σχολείων, η ανάρτηση των σημαιών μεσίστια και άλλες συμβολικές κινήσεις. Παρόμοια εκδήλωση πένθους μικρότερης διάρκειας είναι η τήρηση ενός λεπτού σιγής σε διάφορες συναθροίσεις και συγκεντρώσεις κόσμου. Ένας άλλος τρόπος ένδειξης πένθους είναι η ανάρτηση μαύρων κορδελών. Οι μαύρες κορδέλες μπορούν να αναρτηθούν σε προσόψεις κτιρίων.
Η όποια εξειδίκευση καταστάσεων (π.χ. μη διεξαγωγής) είθισται να γίνεται με υπουργική απόφαση.
