Tο iliaoikonomia.gr σε συνεργασία με το φροντιστήριο Μέσης Εκπαίδευσης «Αλμα» Θα είναι κοντά στους υποψηφίους των Πανελλαδικών εξετάσεων 2014. Δείτε τις απαντήσεις και τα σχόλια των έμπειρων καθηγητών του φροντιστηρίου «Αλμα».
Σήμερα οι μαθητές εξετάζονται στο μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης
Καλή επιτυχία στους υποψηφίους!
ΣΧΟΛΙΟ:
Τα θέματα της Νεοελληνικής λογοτεχνίας κρίνονται βατά και δοσμένα με σαφήνεια.
Το διδαγμένο είναι απόσπασμα από το έργο του Βιζυηνού «το αμάρτημα της μητρός μου» αναμενόμενο και εύκολα διαπραγματεύσιμο για μαθητές καλά προετοιμασμένους
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
A1.
Στο διήγημα του Βιζυηνού διαπιστώνουμε στοιχεία θεατρικότητας. Συγκεκριμένα, υπάρχει διάλογος της μητέρας με το Γιωργή οι οποίοι, με τη ζωντάνια τους, την ένταση και την απλή γλώσσα, επιτυγχάνουν να δημιουργούν ένα δρώμενο μπροστά στα μάτια του αναγνώστη.
– Δός το πίσου το Κετερινιώ …
– Ω! είπε μετ’ απελπιστικής εκφράσεως …
Η αξιοποίηση σκηνοθετικών οδηγιών καθώς δίνονται με λεπτομέρειες η ένταση των προσώπων της μητέρας, των φυσικών γονιών κατά τη διαδικασία της υιοθεσίας καθώς και οι κινήσεις τους. Παράλληλα δεν απουσιάζουν και οι λεπτομερειακές περιγραφές των χώρων δράσης (χώρος της εκκλησίας κατά τη διάρκεια της υιοθεσίας).
Η μήτηρ μου έτρεμεν εκ του φόβου μήπως ακουσθή καμμία φωνή – Εγώ!
Τότε οι γονεις του παιδίου ησπάσθησαν αυτό δια τελευταίαν φοράν και ανεχώρησαν μετά των συγγενών του.
Η περιγραφή της σκηνής της υιοθεσίας καθώς και η εναλλαγή των χώρων όπου διαδραματίζονται τα επεισόδια της ιστορίας (εκκλησία – αυλή του σπιτιού) παραπέμπουν στην εναλλαγή των σκηνικών μιας θεατρικής παράστασης.
Ήδη αυτή η υιοθέτησις εγένετο πανηγυρική. Η μήτηρ μου εφόρεσε δια πρώτην φοράν τα «γιορτερά» της… εστάθημεν όλοι προς της εικόνος του Χριστού, … παρέλαβεν η μήτηρ μου το θετόν αυτης θυγάτριον εκ των χειρων του ιερέως, αφού πρώτον υπεσχέθη… εκ των οστών της.
Επίσης, παρατηρείται και δράση, η οποία χαρακτηρίζεται από δραματικές κορυφώσεις και απροσδόκητες εξελίξεις (άρνηση του Γιωργή να δεχτεί το δεύτερο υιοθετημένο κορίτσι).
Όπως σε ένα θεατρικό έργο έτσι και εδώ υπάρχουν αρκετά πρόσωπα που εμφανίζονται « επί σκηνής». Φυσικά, άλλα πρωταγωνιστούν (μητέρα, Γιωργής), άλλα έχουν μικρό ρόλο, άλλα είναι βουβά («κομπάρσοι» οι φυσικοί γονείς του παιδιού).
Β1.
Η καθαρεύουσα του Βιζυηνού ανοίγει το δρόμο στη δημοτική όχι μόνο γιατί οι ήρωες μιλούν στη δημοτική αλλά γιατί ο ίδιος διακατέχεται από το λαϊκό αίσθημα. Ο αφηγητής μορφωμένος μεταχειρίζεται με δεξιοτεχνία την καθαρεύουσα, η οποία τον βοηθά περισσότερο στις ψυχολογικές παρατηρήσεις. Φυσικά, δεν πρόκειται για μια δύσκολη, «βαριά» καθαρεύουσα, αλλά μια γλώσσα προσιτή στο ευρύ αναγνωστικό κοινό.
Στην ενότητα αυτή πράγματι εντοπίζεται η διγλωσσία του συγγραφέα. Από τη μία πλευρά έχουμε την αξιοποίηση της καθαρεύουσας που γίνεται στα αφηγηματικά μέρη. Συγκεκριμένα « Αί οικονομικαί μας δυσχέρειαι εκορυφώθησαν, όταν επήλθεν ανομβρία…τροφίμων. »
Βέβαια η χρήση της καθαρεύουσας άλλοτε είναι λιτή και άλλοτε φροντισμένη όταν θέλει να προσδώσει ένταση και να δημιουργήσει υποβλητική ατμόσφαιρα.
Από την άλλη αξιοποιείται και η δημοτική. Μάλιστα στους μονολόγους και στους διαλόγους με τον γιό της η μητέρα υιοθετεί μια απλή, λαϊκή, δημοτική γλώσσα με τους ιδιωματισμούς της, πράγμα που προσδίδει ζωντάνια και αμεσότητα στο κείμενο, ενώ συμβάλλει και στην αληθοφάνεια των χαρακτήρων. « Η θετή μου αδελφή ήτον ακόμη μικρά, καχεκτική, κακοσχηματισμένη, κακόγνωμος, …. εξέπνευσε αντιπάθειαν».
« – Όχι, μητέρα ! Βέβαια όχι! Απήντησα εγώ. Μά εκείνη θα …. διόλου ξένη».
Β2.α.
«το ξένον κοράσιον ηυξήθη, ανετράφη, επροικίσθη» εδώ μετά το τέλος της υιοθεσίας, παρατηρείται μεγάλη συμπύκνωση του αφηγηματικού χρόνου. Η υιοθεσία δόθηκε με λεπτομέρειες ενώ η πορεία ζωής της θετής κόρης αποδίδεται με συντομία και ολοκληρώνεται με τέσσερα ρήματα (ηυξήθη, ανετράφη, επροικίσθη, υπαντρεύθη). Αυτό συμβαίνει γιατί ο αφηγητής κατά τη διάρκεια της υιοθεσίας ήταν παρών και την περιγράφει αναλυτικά από την σκοπιά του αφηγητή-παιδιού, ενώ η υπόλοιπη ζωή της θετής κόρης περιγράφεται από τη σκοπιά του ώριμου αφηγητή και η συντομία εξηγείται από το γεγονός ότι αυτά τα χρόνια ο αφηγητής απουσίαζε. Η εξέλιξη των οικογενειακών πραγμάτων παραμένει αόριστη. Στο σημείο αυτό φαίνεται ότι ο αφηγητής δεν ενδιαφέρεται στο έργο αυτό να αποδώσει τα προσωπικά του βιώματα, αλλά να περιγράψει με συγκρατημένο, απλό και αντιρρητορικό λόγο κάποιες καταστάσεις εμμένοντας στα πιο σημαντικά στοιχεία.
Β2.β
Είναι χαρακτηριστική η χρήση αναχρονιών στην πεζογραφία του Βιζυηνού. Στο συγκεκριμένο απόσπασμα η μητέρα σε μια έσχατη προσπάθεια να πείσει το Γιωργή να κρατήσουν τη δεύτερη θετή κόρη χρησιμοποιεί την αναδρομική αφήγηση ως επιχείρημα ( το πήρα τριών μηνών, το βύζαξα, το τύλιξα, το κοίμισα. Άρα είναι δικό μου το παιδί). Το συμπέρασμα βέβαια είναι αστήριχτο. Η μητέρα επιστρατεύει πλήθος επιχειρημάτων που αποτελούν προφάσεις και είναι ανίσχυρα να τα στηρίξουν επειδή απουσιάζει το μοναδικό επιχείρημα (εγώ τη γέννησα). Βέβαια η μητέρα προβαίνει στην υιοθεσία για να εξιλεωθεί, πρέπει να το νιώσει δικό της το παιδί και ας μην είναι. Μόνο έτσι θα συγχωρεθεί για το αμάρτημα της και θα λυτρωθεί . Στο σημείο αυτό επιτυγχάνεται από το συγγραφέα η αληθοφάνεια των χαρακτήρων, η αλήθεια των οποίων έχει κάτι το οικείο και «ψηλαφητό». Η συγκίνηση την οποία θέλει να προκαλέσει η μάνα μέσα από την εικόνα της τροφού που προσπαθεί να παραπλανήσει το παιδί επηρεάζει τον αναγνώστη ο οποίος νιώθει οίκτο για το βρέφος. Επιπλέον, το γεγονός ότι δεν μπορεί να ερμηνεύσει τη στάση της μάνας ενισχύει την υπαινικτική ατμόσφαιρα του έργου και επιτείνει την αγωνία του αναγνώστη.
Γ1.
Μετά το τελετουργικό της υιοθεσίας παρουσιάζεται η συναισθηματική κατάσταση των φυσικών και θετών γονιών, που τα χαρακτηρίζει μια αντίθεση. Αρχικά με μία περιγραφή ? εικόνα που δεν πέφτει σε μελοδραματισμό, απλή αλλά συγκλονιστική, δίνεται ο βουβός πόνος του φυσικού πατέρα που ήταν ωχρός και περίλυπος και ο σπαραγμός της συζύγου που έκλαιγε ακουμπημένη στον ώμο του. Οι φυσικοί γονείς είναι αυτοί που υφίστανται μια μεγάλη δοκιμασία, τον αποχωρισμό από το παιδί τους. Στο σημείο αυτό είναι αξιοσημείωτη η ψυχογραφική ικανότητα του Βιζυηνού στη διαγραφή αυθυπόστατων χαρακτήρων.
Με ανάλογο τρόπο διαγράφονται τα συναισθήματα της νέας μητέρας, η οποία όμως διακατέχεται από φόβο και αγωνία για την έκβαση της διαδικασίας, μήπως κάποιος αποκριθεί « εγώ» στο ερώτημα του πρωτόγερου και χάσει την ευτυχία της υιοθεσίας. Η αρνητική απάντηση χαροποίησε ιδιαίτερα τη μητέρα.
Συμπερασματικά θα μπορούσαμε να επισημάνουμε ότι η δυστυχία εντοπίζεται στο ζεύγος των φυσικών γονέων ενώ στον αντίποδα η ευτυχία αποτελεί αποκλειστική υπόθεση της Δεσποινιώς. Όποιο συναίσθημα δυστυχίας βιώνει η φυσική μητέρα αντανακλάται ως ευχάριστο συναίσθημα στο πρόσωπο της χαροκαμένης μάνας.
Δ1.
Ομοιότητες
- Και στα δύο κείμενα γίνεται λόγος για την φροντίδα των μικρών κοριτσιών και θεωρείται ότι η ανατροφή ενός παιδιού εξαρτάται από την οικονομική δυνατότητα της τροφού.
- Τα δύο παιδιά είναι κορίτσια.
- Αναλαμβάνει μια γυναίκα να τα φροντίζει σα δικά της.
Διαφορές
- Το παιδί στον Κονδυλάκη γίνεται αποδεκτό ενώ στο «Αμάρτημα της μητρός μου» τα αδέρφια δεν το θέλουν.
- Το παιδί εγκαταλείφθηκε ενώ στο διήγημα του Βιζυηνού η Δεσποινιώ το πήρε από τους φυσικούς γονείς.
Φιλολογική Ομάδα
Φροντιστήριο «ΑΛΜΑ»
Κατεβάστε τα ΘΕΜΑΤΑ απο το επισυναπτόμενο αρχείο: