Αντικειμενικά κριτήρια για τη χρηματοδότηση των πανεπιστημίων, ανακατανομή των φοιτητών προκειμένου να μην είναι πλειοψηφία οι «αιώνιοι», και τέλος στη γραφειοκρατία για τη χρηματοδότηση της έρευνας προωθεί το υπουργείο Παιδείας.
Σαρωτικές αλλαγές στον χώρο της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης προγραμματίζει η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως. Ηδη η υπουργός συζητά με τους πρυτάνεις το νέο βελτιωμένο τύπο πανεπιστημίου που σχεδιάζει, καθώς ολοκληρώθηκε η διαβούλευση του νομοσχεδίου που προβλέπει αξιολόγηση των ΑΕΙ και τη σύνδεσή τους με τη χρηματοδότηση. «Δεν είναι δυνατόν ο εκάστοτε υπουργός να αποφασίζει ποιο πανεπιστήμιο θα πάρει πόσα χρήματα», υπογραμμίζει η κυρία Κεραμέως που κρίνει απαραίτητη τη θέσπιση αντικειμενικών κριτηρίων.
Για τη χρηματοδότηση θα συνυπολογίζονται το κόστος σπουδών ανά φοιτητή στη διάρκεια του προγράμματος σπουδών, καθώς και το μέρος όπου βρίσκεται το πανεπιστήμιο. Για τον λόγο αυτό θα δημιουργηθεί μια ανώτατη αρχή, η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης, η οποία θα θα αξιολογήσει τις συγχωνεύσεις των ΤΕΙ με τα ΑΕΙ. Ο προϋπολογισμός του υπουργείου Παιδείας για το 2020 αυξάνεται κατά 102 εκατ. ευρώ, όπως είπε η κυρία Κεραμέως, με την αύξηση επί της ουσίας να είναι ακόμα μεγαλύτερη (113 εκατ. ευρώ), αν συνυπολογίσει κανείς και το νέο πρόσθετο ειδικό αποθεματικό που θεσμοθέτησε η κυβέρνηση της Ν.Δ. για την εξυπηρέτηση δαπανών σε ευαίσθητους τομείς, στους οποίους περιλαμβάνεται και η Παιδεία.
Το νέο θεσμικό πλαίσιο που θα εισαχθεί στη Βουλή προς ψήφιση αμέσως μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων περιλαμβάνει θέματα όπως η απελευθέρωση των προγραμμάτων σπουδών και η ίδρυση ξενόγλωσσων τμημάτων που θα οδηγήσει στην προσέλκυση φοιτητών από το εξωτερικό, η αναστολή λειτουργίας νέων τμημάτων και η απελευθέρωση της έρευνας από τον γραφειοκρατικό βραχνά.
Στην ευρεία νομοθετική πρωτοβουλία του υπουργείου περιλαμβάνεται και η αλλαγή του νόμου για τις μεταγραφές, προκειμένου να δημιουργηθεί «ένα πιο δίκαιο, αλληλέγγυο και ορθολογικό πλαίσιο», όπως λένε οι αρμόδιοι.
Επίσης το υπουργείο προτίθεται να προχωρήσει σε θέσπιση του ανώτατου ορίου σπουδών στα πανεπιστήμια. Αναλυτικότερα, σύμφωνα με πληροφορίες, θα υπάρξει βελτίωση υπέρ των φοιτητών στο αρχικό όριο. Η διάρκεια που είχε τεθεί από προηγούμενο νόμο ήταν το λεγόμενο «ν+2», όπου «ν» ο ελάχιστος χρόνος σπουδών κάθε τμήματος, με το υπουργείο, σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής στοιχεία, να προτίθεται να επαναφέρει τη ρύθμιση για τους πρωτοετείς φοιτητές ως «ν+3», ενώ αναμένεται να υπάρξει και μεταβατική περίοδος για τους νυν φοιτητές. Επίσης, θα υπάρχουν διατάξεις για λόγους υγείας και εργασίας αλλά και για άλλες ειδικές περιπτώσεις.
Μπαίνουν πολλοί, βγαίνουν λίγοι
Ενδεικτικό της κατάστασης που υπάρχει με τους αιώνιους φοιτητές είναι ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία, οι μισοί περίπου φοιτητές έχουν ξεπεράσει το χρονικό όριο των σπουδών. Σύμφωνα με τη φετινή ετήσια έκθεση της Αρχής Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ), η χώρα μας έχει το χαμηλότερο ποσοστό αποφοίτων επί των φοιτητών (9,41%) έναντι 24,15% του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Από την ανάλυση των στοιχείων αποδεικνύεται ότι εισέρχονται πολλοί φοιτητές στα πανεπιστήμια, ωστόσο αποφοιτούν λιγότεροι σε σχέση με αυτούς που αποκτούν την πολυπόθητη φοιτητική ιδιότητα. Το χαμηλό ποσοστό της χώρας οφείλεται κατά κύριο λόγο στους αιώνιους φοιτητές που δημιουργούν την εικόνα αυτή για τα ελληνικά ΑΕΙ.
Σύμφωνα με στοιχεία που ζητήθηκαν πρόσφατα από το υπουργείο, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών οι εγγεγραμμένοι φοιτητές είναι λίγο περισσότεροι από 100.000, ενώ οι φοιτητές που παρακολουθούν κανονικά τις σπουδές τους και δεν έχουν ξεπεράσει τα προβλεπόμενα έτη σπουδών ανά τμήμα είναι περίπου 50.000 φοιτητές. Παρόμοια είναι η αναλογία σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και στις Πολυτεχνικές Σχολές, όπου οι μισοί από τους φοιτούντες είναι ενεργοί. Μεγαλύτερο αριθμό ενεργών φοιτητών φαίνεται ότι έχει το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ενώ από τους περίπου 60.000 φοιτητές που είναι εγγεγραμμένοι στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, ενεργοί είναι περίπου οι μισοί. Σε ό,τι αφορά την επιστημονική έρευνα, προωθείται η αναμόρφωση του πλαισίου λειτουργίας των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Ερευνας (ΕΛΚΕ) και η απελευθέρωσή τους από τη γραφειοκρατία. Το θέμα αφορά το μεγαλύτερο μέρος των ερευνητών της χώρας.
Σε επόμενο νομοσχέδιο -εντός του 2020- το υπουργείο μελετά την καθιέρωση ελάχιστης βάσης εισαγωγής στα ΑΕΙ καθώς και τον ενεργό ρόλο των ιδρυμάτων στον προσδιορισμό της κατώτερης βάσης εισαγωγής και του αριθμού εισακτέων.
Μελετάται επίσης η διεύρυνση δυνατότητας δημιουργίας ξενόγλωσσων προπτυχιακών προγραμμάτων σε συνδυασμό με την απελευθέρωση των μεταπτυχιακών σπουδών, την ανάπτυξη της δυνατότητας εκπαιδευτικών προγραμμάτων εξ αποστάσεως, την ενίσχυση του θεσμού της πρακτικής άσκησης φοιτητών σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς στο γνωστικό αντικείμενο των σπουδών τους.
