Πύργος Ηλείας: Τα μυστικά του κάμπου

ο λιμάνι της κρουαζιέρας και της σταφίδας. Η εύφορη ενδοχώρα με τα ερειπωμένα κάστρα και τις μετέωρες μονές. Τα αρχοντόσπιτα, οι στρατηγικές θέσεις, τα μνημεία της Ορθοδοξίας. Στον Πύργο, όλα τα έχει ο μπαξές!

Αρχοντόσπιτα στη συνοικία Χαλικιάτικα

Πλούσιος ο Πύργος, το γνωρίζεις εξαρχής. Ισως γιατί ορίζεται απ’ το λιμάνι των κρουαζιερόπλοιων, το Κατάκολο, κλείνει μέσα του τις εκβολές του Αλφειού, έως την Ωλένη και το Γούμερο φτάνει η χάρη του, έως στα φαράγγια της ημιορεινής Ηλείας.

Στους καταπράσινους λόφους, στα καλοδουλεμένα χωράφια και στις κορυφογραμμές της ενδοχώρας με τους φρουρούς της Ορθοδοξίας και τα ερειπωμένα κάστρα που ίσα που στέκονται, μα από τα δυσεύρετά τους τα χαλάσματα αποκαλύπτουν ένα αειθαλές μεγαλείο.

Οδοντόφρακτο κράνος των Μυκηναίων, στο νέο Αρχ. Μουσείο Πύργου. Για την κατασκευή του έπρεπε να φονευθούν 40 αγριόχοιροι

Η άνθηση στα παράλια έρχεται παράλληλα με την εξαγωγή της μαυρομάτας σταφίδας στα τέλη του 19ου αι. Ο Πύργος και το επίνειό του, το Κατάκολο, εξάγουν χιλιάδες τόνους του βασικού συστατικού της αγγλικής πουτίγκας, έχουν ως βασική χώρα προορισμού τους την Αγγλία και όλες τις βρετανικές αποικίες σε όλο τον κόσμο. Ηταν άλλωστε το κατεξοχήν συνοδευτικό του περιβόητου «5 o’ clock tea» – απαραίτητο για κάθε Βρετανό που σέβεται τον εαυτό του.

Οι Πυργιώτες σταφιδέμποροι και μεγαλοκτηματίες προικίζουν την πόλη τους με κομψά νεοκλασικά, θέτουν τα θεμέλια της πολιτιστικής της άνθησης. Τότε έρχεται στην πόλη και ο αρχιτέκτονας Ε. Τσίλερ και της χαρίζει δύο εμβληματικά κτίρια που την ορίζουν ως σήμερα.

Ο λόγος για τον λιτών γραμμών ναό του Αγίου Αθανασίου και δίπλα του το κτίριο της Δημοτικής Αγοράς, που από τόπος συνάθροισης μεταμορφώθηκε, στο νέο Αρχαιολογικό τους Μουσείο. Ευκαιρία να το επισκεφτείς γιατί το αξίζει 100%.

Δεν ξεχνάμε το Θέατρο Απόλλων (κοντά στην πλακόστρωτη κεντρική πλατεία), τον παντοτινό πνευματικό τους πυρήνα, που φιλοξένησε θιάσους, ανέβασε όπερες, οργάνωσε τις πρώτες προβολές του ομιλούντα κινηματογράφου και πλέον γεμίζει θεατρόφιλους στην κάθε ευκαιρία!

Κοσμοπολιτισμός (και λίγα λέμε) στο Κατάκολο, που αν δεν το ‘χεις δει να κατακλύζεται από ποτάμια κόσμου δεν έχεις δει τίποτα. Η πύλη της κρουαζιέρας υποδέχεται χιλιάδες τουρίστες που περπατούν στα γραφικά σοκάκια, επιδίδονται σε αγορές, τιμούν δεόντως τα ταβερνάκια πάνω στο κύμα (ιδού πώς άλλαξαν χρήση οι παλιές σταφιδαποθήκες) και παίρνουν τον δρόμο τους για την Αρχαία Ολυμπία.

Ανοιχτοί ορίζοντες στο κατεξοχήν λιμάνι των κρουαζιερόπλοιων· το φημισμένο, από την εποχή της σταφίδας, Κατάκολο

Μόνος ανεβαίνεις στο Ποντικόκαστρο, το στρατηγικής θέσης φρούριο των Βιλεαρδουίνων ψηλά στο δάσος του ακρωτηρίου Ιχθύς. Οι χωμάτινοι δρόμοι τελειώνουν στα πόδια των δύο σωζόμενων πύργων του, (ο ένας) με άπλετη θέα στην παραλία Σπιάντζα. Τα πεύκα που φούντωσαν φταίνε που δεν έχεις ορατότητα στη δυτική μεριά, στο αλλοτινό λιμάνι της αρχαίας Φειάς (σημερινός όρμος του Αγίου Ανδρέα) με την παραλία Ματζακούρα και τη «μύτη» του ακρωτηρίου Μύτικα με τα ανάβαθα νερά.

Η φρουριακή Μονή Σκαφιδιάς

Νότια, προς Επιτάλιο, συναντάς το Δέλτα Αλφειού, την αποξηραμένη λίμνη Αγουλινίτσας και κρυμμένες στην οργιώδη βλάστηση τις πανέμορφες, θολωτές ράγες της μεταλλικής σιδηροδρομικής γέφυρας Αλφειού. Βορειότερα, στις εκβολές του ποταμού Ιάρδανου υποκλίνεσαι στη φρουριακή μονή Σκαφιδιάς (10ος-12ος αι.) με τον τετράπλευρο, διώροφο μεσαιωνικό προμαχώνα, τον κατάγραφο πρόναο και τις 5 μοναχές που τη φροντίζουν νυχθημερόν.

Πολύ κοντά τους, στο λιμανάκι της Σκαφιδιάς έχουν εντοπιστεί ερείπια αρχαίων (πιθανότατα λουτρών), ενώ το δαντελωτό ακρογιάλι που περιπλέκεται στις απολήξεις του «συστήνεται» ως αμμουδιά του Αγίου Ηλία.

Ο Αγιος Νικόλαος Φραγκοπηδήματος τώρα, (14ος αι.), συνδέεται άμεσα με τη Φραγκαβίλλα της Αμαλιάδας. Ο Φράγκος άρχοντας που διέμενε εκεί λένε πως βγήκε για κυνήγι, τον πρόδωσαν σε πειρατές που είχαν δέσει στο Κατάκολο και τον κυνήγησαν για λύτρα. Κατέληξε λοιπόν σ’ ένα βράχο, πήδησε, σώθηκε και έκτοτε ο λόφος του «Αργού» μετονομάστηκε σε Φραγκοπήδημα. Ενας θεόρατος σταυρός μαρκάρει, πλέον, την τοποθεσία και στους γκρεμούς του, εντοπίζονται τα βράχια του χωριού Βουνάργο το οποίο μεταφράζεται ως «λευκό βουνό».

Αλλος χωματόδρομος απ’ το χωριό Κορυφή καταλήγει στα λείψανα του κάστρου Κορυφής (ή Κουκουβίτσας, 400 π.Χ.) που σηματοδοτούν την «καλή σκοπιά» (στα σλάβικα) απ’ την οποία επόπτευε την Αρχαία Ηλιδα. Νοτιότερα, προς Λάνθι, ξεπροβάλλει και η Παναγιά η Κρεμαστή, ένα από τα σημαντικότερα ορμητήρια των αγωνιστών κατά των Τούρκων του Ιμπραήμ. Μεγαλειώδης η θέα και από εκεί, και από την επόμενη στάση σου, την Επισκοπή Ωλένης.

Στεφανωμένη από δύο βουνά, η βυζαντινή Μονή Ασκητή, το πιο αξιοθαύμαστο μνημείο του Γούμερου

Ο αγροτικός δρόμος που φεύγει απ’το εν λόγω χωριό σταματάει εμπρός σε ένα ασπρισμένο εκκλησάκι πάνω από το οποίο ξεχωρίζει το μοναδικό απομεινάρι του Κάστρου της Ωλένης, η επιβλητική πύλη του. Κι ύστερα συνεχίζει για τη Μονή Ασκητή. Σηματοδότηση υπάρχει μα δεν είναι επαρκής.

Αν θες πραγματικά να φτάσεις στο εγκαταλελειμμένο, κατάλευκο ασκηταριό στη σμίξη των δυο φυσικών σπηλαίων, καλύτερα να πάρεις τον δρόμο απ’ το Γούμερο. Να δεις και τις εντυπωσιακές αναβαθμίδες (τα μισοζώνια) του ανέκαθεν αγροτροφικού χωριού, να ξαποστάσεις στο καφενείο του Γιώργου Κοτσιρά, να κατατοπιστείς για όσα διψάς να μάθεις. Για παράδειγμα για τον ξενώνα που ετοιμάζεται σε μια θαυμάσια τοποθεσία, να προνοήσεις να κλείσεις δωμάτιο, να κάνεις τα πλάνα σου.

Να δεις την υπέροχη Παναγιά τη Σπηλιώτισσα (ένα χιλιόμετρο πριν το βενζινάδικο) να λουλουδιάζει μες στις φτέρες στα τρεχούμενα νερά, να περπατήσεις το 2,5 ωρών «ολυμπιακό μονοπάτι» στο φαράγγι του Γούμερου – πάνω σε τμήμα της ιεράς οδού Ηλιδας – Ολυμπίας. Να αρχίσεις τα τάματα στον Δία, μπας και εντοπίσεις το αρχαίο καλντερίμι. Ε, δεν θα ‘ναι και δύσκολο. Στην Ηλεία είσαι: όπου και αν σκάψεις, αρχαία βρίσκεις!

[[{“type”:”media”,”view_mode”:”media_large”,”fid”:”135182″,”attributes”:{“alt”:””,”class”:”media-image”,”height”:”480″,”typeof”:”foaf:Image”,”width”:”324″}}]]

Life.gr