Ανεβαίνοντας από την Αρχαία Γόρτυνα προς τον Ελληνικό Αρκαδίας, ένα λευκό φορτηγάκι είναι σταματημένο στη μέση του δρόμου. Κάποιος έχει κατέβει και κόβει μερικά κλαδιά. «Ένα λεπτό και έφυγα», μας λέει και συνεχίζει τη δουλειά του. «Τι τα κάνεις αυτά;» τον ρωτάμε. «Τα θέλω για να καπνίσω τις μέλισσες». Προφανώς και δεν αφήσαμε αυτή την ευκαιρία να πάει χαμένη. Πιάσαμε την κουβέντα, εκεί στη μέση του δρόμου, και μας προσκάλεσε να πάμε να δούμε τις κυψέλες και τη διαδικασία.
«Είναι κάποιος από εσάς αλλεργικός στις μέλισσες;» ήταν το πρώτο πράγμα που μας ρώτησε και αφού του απαντήσαμε αρνητικά, μας είπε ότι έχει δύο μάσκες και μπορούμε να πάμε μαζί του. Κάναμε μία μικρή διαφοροποίηση στο πρόγραμμά, αφήσαμε το Ελληνικό για αργότερα και βρισκόμαστε να ακολουθούμε τον νέο μας φίλο, τον μελισσοκόμο Γιώργο Μπίρη σε κάποια δρομάκια που ούτε καν αναφέρονται στο gps. Περάσαμε από ένα στάβλο με πρόβατα και καμία δεκαριά άγρια τσοπανόσκυλα, συνεχίσαμε σε ένα κατηφορικό δρόμο με μακρινή θέα στον κάμπο της Μεγαλόπολης. Ακολουθήσαμε ένα μικρό δρομάκι, που στοιχημάτιζα ότι από εκεί περνάει αυτοκίνητο μόνο όταν ο Γιώργος θέλει να πάει στα μελίσσια του, και τελικά φτάσαμε.
Από μικρός μέσα στη φύση
Εκεί που αφήσαμε το αυτοκίνητο, δεν υπήρχαν ούτε κυψέλες, ούτε μέλισσες. «Ελάτε μαζί μου, θα περπατήσουμε λίγο», μας είπε ο Γιώργος, ο οποίος παράλληλα με τη μελισσοκομία ασχολείται με τα αγροτικά, καλλιεργώντας ελιές. «Από μικρό παιδί είμαι μέσα στη φύση. Προέρχομαι από αγροτική οικογένεια και μου αρέσει να αξιοποιώ τις δυνατότητες που η ίδια η φύση μας προσφέρει.» θα μας πει ο Γιώργος καθώς προχωρούμε για να βρούμε τις κυψέλες.
Φορώντας τις μάσκες
Πλησιάζουμε και έχουμε ήδη φορέσει τις μάσκες με προσοχή. Η Αμαλία προσπαθεί να βρει τον τρόπο που θα φοράει τη μάσκα με το διχτάκι για να μπορεί να κάνει τις λήψεις. Τον βρίσκει. Ο Γιώργος προετοιμάζει το καπνιστήρι. Ανάβει φωτιά χρησιμοποιώντας τα κλαδιά που τον συναντήσαμε να κόβει νωρίτερα. Τα τοποθετεί σε αυτό το μεταλλικό σκεύος, και ανάβει φωτιά. «Ο καπνός κάνει τις μέλισσες να ηρεμούν και να μην γίνονται επιθετικές.» Ανοίγει τις κυψέλες με προσοχή και βγάζει ένα από τα τελάρα. Εκατοντάδες μέλισσες εργάζονται, αγνοώντας την ύπαρξή μας. «Οι μέλισσές δεν είναι επιθετικές όταν ασχολούνται με κάτι μέσα στην κυψέλη» μας σημειώνει ο Γιώργος ο οποίος ψάχνει να μας δείξει τη μέλισσα – βασίλισσα της κυψέλης. «Η βασίλισσα τρέφεται μόνο με βασιλικό πολτό και είναι η μεγαλύτερη σε μέγεθος μέσα σε κάθε κυψέλη. Ο μοναδικός της σκοπός, είναι να γεννά αυγά και αυτή είναι που καθορίζει τη συνέχεια της ύπαρξης των μελισσών». Συζητώντας για την κοινωνία των μελισσών και την οργάνωσή τους, είναι πολλά τα σημεία που έχουν ενδιαφέρον. Ωστόσο, παραμένοντας στη βασίλισσα, έχει πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι αυτή βγαίνει από την κυψέλη μόνο για να γονιμοποιηθεί. Γονιμοποιείται συνήθως από δύο κηφήνες και δεν συνοδεύεται από τις εργάτριες. Με τον τρόπο αυτό αποδεικνύεται και η αξία της να είναι βασίλισσα, καθώς αν δεν καταφέρει να επιβιώσει θα πεθάνει και θα αναδειχθεί άλλη βασίλισσα, που θα είναι πιο γερή και πιο ικανή. Μετά από αυτό το γαμήλιο ταξίδι της, η βασίλισσα επιστρέψει στο κελί της, όπου οι εργάτριες, οι πιο μικρόσωμες και ταυτόχρονα πιο ανθεκτικές μέλισσες, της επιτρέπουν να περάσει μόνο αν έχει γονιμοποιηθεί. Αφού γίνει αυτό, η βασίλισσα μπορεί να γεννά αυγά, ανάλογα με τις κλιματολογικές συνθήκες, μέχρι το τέλος της ζωής της, χωρίς να χρειαστεί να γονιμοποιηθεί ξανά. Οι κηφήνες όμως δεν θα μπορέσουν να μπουν ξανά στην κυψέλη μετά τη γονιμοποίηση και είναι καταδικασμένοι να πεθάνουν.
Οι εργάτριες
Η συζήτηση για τις μέλισσες συνεχίζεται με τον Γιώργο να μας δίνει πολύτιμες πληροφορίες. «Οι εργάτριες μέχρι την 20η μέρα της ζωής τους εργάζονται μέσα στην κυψέλη, ενώ από την 20η μέχρι και το θάνατό τους, μετατρέπονται σε συλλέκτριες, όπου βγαίνουν έξω και μαζεύουν νέκταρ, γύρη, πρόπολη και νερό. Μαθαίνουμε για τη συλλογή του μελιού, μας δείχνει πότε μία κυψέλη είναι έτοιμη για τον τρύγο και φυσικά μιλάμε για τη σημασία της μέλισσας στην εξέλιξη. Τον αφήνουμε να συνεχίζει τη δουλειά του, που θα πάρει αρκετές ώρες, καθώς πρέπει να ελέγξει μία – μία την κάθε κυψέλη και να κάνει τις απαιτούμενες ενέργειες όπου χρειάζεται.
Το μέλι
Την άλλη μέρα το πρωί, βρισκόμαστε με τον Γιώργο στη Δημητσάνα. Δοκιμάζουμε το μέλι της παραγωγής του, που έχει προέλθει από διάφορά σημεία, της Πελοποννήσου. «Ανάλογα με την εποχή, και την ανθοφορία, μετακινούμε τις κυψέλες σε διάφορα σημεία, τόσο την Πελοπόννησο όσο και στην Εύβοια και αλλού». Αφήνουμε το Γιώργο με την διαπίστωση ότι κάνει κάτι που το αγαπά πολύ, που αφιερώνει πολύ χρόνο και κόπο. Το μέλι δεν είναι ένα ακόμη προϊόν. Το μέλι είναι πολύτιμο.
