Ν.Βέρρας
Mετά το μεγάλο φιάσκο με τον νόμο για την δόμηση σε μικρούς οικισμούς που έκανε μέσα σε μια νύχτα νόμιμα οικόπεδα απλά χωράφια τώρα η κυβέρνηση φέρνει ρύθμιση και επαναφέρει τη δόμηση όπως πριν.
Υπαναχωρώντας από τις μέχρι πρότινος εξαγγελίες περί αυστηρής συμμόρφωσης με τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), το υπουργείο Περιβάλλοντος προχωρά στην ουσιαστική ανατροπή του πλαισίου που είχε θεσπιστεί με το πρόσφατο προεδρικό διάταγμα για την οριοθέτηση των μικρών οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων. Η νέα νομοθετική ρύθμιση, που κατατέθηκε αιφνιδιαστικά σε νομοσχέδιο για το βιομεθάνιο επαναφέρει τη δυνατότητα δόμησης σε περιοχές που είχαν χαρακτηριστεί αντισυνταγματικές από το ΣτΕ, προβάλλοντας πληθυσμιακά κριτήρια ως εργαλείο «ευέλικτης ανάπτυξης».
Με τον χαρακτηρισμό «ζώνη ανάπτυξης οικισμών» για τις περιοχές κάτω των 700 κατοίκων και «περιοχή ειδικών χρήσεων» για τις μεγαλύτερες, το υπουργείο επιχειρεί να νομιμοποιήσει εκ νέου οικοδομικές παρεκκλίσεις, διατηρώντας την οικοδομησιμότητα των παλαιών οικοπέδων και ανοίγοντας τον δρόμο για νέες δομήσεις. Η ρύθμιση προκαλεί αντιδράσεις τόσο από την αντιπολίτευση όσο και από πολεοδομικούς και νομικούς κύκλους, που κάνουν λόγο για κατάφωρη παράκαμψη της νομολογίας του ΣτΕ και πιθανό μπλοκάρισμα όλων των μελλοντικών πολεοδομικών σχεδίων κατά τον δικαστικό έλεγχο.
1. Τι αλλάζει με τη νέα ρύθμιση του υπουργείου Περιβάλλοντος για τους οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων;
Το υπουργείο αναιρεί εμμέσως το πρόσφατο προεδρικό διάταγμα που ευθυγραμμιζόταν με τη νομολογία του ΣτΕ, επαναφέροντας τη δυνατότητα δόμησης σε οικόπεδα που θεωρούνταν οικοδομήσιμα με το παλαιό καθεστώς.
Επιπλέον, θεσπίζει δύο νέες ζώνες δόμησης με βάση τον πληθυσμό των οικισμών.
2. Ποιες είναι αυτές οι δύο νέες ζώνες και τι προβλέπεται για την καθεμία;
Για οικισμούς έως 700 κατοίκους, δημιουργείται η «ζώνη ανάπτυξης οικισμών», όπου επιτρέπεται η δόμηση σε οικόπεδα από 500 έως 2.000 τ.μ. με ελάχιστο πρόσωπο 10 μέτρων σε κοινόχρηστη οδό. Για οικισμούς με 701 έως 2.000 κατοίκους, καθιερώνεται η «περιοχή ειδικών χρήσεων», με δυνατότητα δόμησης σε οικόπεδα 2-4 στρεμμάτων και πρόσωπο 15 μέτρων.
3. Τι σημαίνει για τα παλιά οικόπεδα αυτή η ρύθμιση;
Όσα οικόπεδα είχαν χαρακτηριστεί ως οικοδομήσιμα με βάση παλιότερες διατάξεις ή αποφάσεις νομαρχών εξακολουθούν να θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα, παρά το γεγονός ότι τα σχετικά όρια είχαν κριθεί αντισυνταγματικά από το ΣτΕ.
4. Ποιο είναι το επιχείρημα του υπουργείου για τη θέσπιση πληθυσμιακών ορίων;
Το υπουργείο υποστηρίζει ότι στόχος είναι η ενίσχυση του περιφερειακού δικτύου οικισμών και η στήριξη της βιώσιμης ανάπτυξης. Ωστόσο, η επιλογή του ορίου των 700 κατοίκων εμφανίζεται προσχηματική, καθώς δεν σχετίζεται με πραγματικές ανάγκες της υπαίθρου ή με συγκεκριμένες περιοχές που πλήττονται από πληθυσμιακή συρρίκνωση.
5. Πώς επηρεάζονται τα πολεοδομικά σχέδια από αυτή τη νομοθετική αλλαγή;
Η νέα ρύθμιση υπονομεύει τον ρόλο των πολεοδομικών σχεδίων, καθώς τα νέα όρια που θα ορίζονται από τους μελετητές ενδέχεται να έχουν μόνο τυπικό χαρακτήρα. Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος τα σχέδια να μπλοκάρουν όταν υποβληθούν στο ΣτΕ για προδικαστικό έλεγχο.
6. Ποια είναι η ουσία του ζητήματος;
Το υπουργείο επιχειρεί να διατηρήσει το status quo στην οικοδομησιμότητα, επαναφέροντας με έμμεσο τρόπο τις παλιές ρυθμίσεις που το ΣτΕ έχει απορρίψει. Το αποτέλεσμα είναι να ενισχύεται η εκτός σχεδίου δόμηση, σε αντίθεση με τις συνταγματικές επιταγές περί πολεοδομικού σχεδιασμού, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο νέας δικαστικής εμπλοκής.
Τι αναφέρει για την νέα ρύθμιση ο Μισύρης Ιωάννης, Μηχανολόγος Μηχανικός, MSc, Μέλος Κεντρικής Αντιπροσωπείας Τ.Ε.Ε. , Δημοκρατική Συμπαράταξη Μηχανικών, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Τμήμα Δυτικής Ελλάδας, Νομαρχιακή Επιτροπή Ηλείας -ΤΕΕ- Τεχνικό Επιμελητήριο Τμ.Δυτ.Ελλάδας
Η κυβέρνηση αναγκάζεται να πάρει πίσω τη ρύθμιση που μετέτρεπε τα οικόπεδα σε χωράφια.
Αντί όμως να διορθώσει ουσιαστικά το πρόβλημα, φέρνει μια νομοθετική ρύθμιση και όχι τροποποίηση Προεδρικού Διατάγματος.
Αυτό σημαίνει λιγότερη νομική ισχύς και περισσότερη αβεβαιότητα. Διότι:
– Η ρύθμιση περιορίζεται σε οικισμούς κάτω των 700 κατοίκων, χωρίς να διευκρινίζεται αν ισχύει ο πληθυσμός του 1981 ή του 2021. Αν ισχύει ο τελευταίος, ο αποκλεισμός πολλών οικισμών είναι δεδομένος.
-Δεν λαμβάνεται υπόψη η γεωγραφική και οικιστική ποικιλομορφία. Άλλες οι ανάγκες ενός μικρού ορεινού οικισμού στη Νάουσα και εντελώς άλλες σε έναν τουριστικό προορισμό όπως η Πάρος ή η Νάξος, όπου οι πιέσεις είναι έντονες και η ανάγκη για σαφές θεσμικό πλαίσιο επιτακτική.
– Σε σχέση με τις ζώνες κατοικίας ΠΕΧ (πάνω από 700 κατοίκους) διατηρείται η πολεοδομική ασφυξία με προσωρινά μπαλώματα, καθώς αυτό που πρέπει να προβλεφτεί είναι το ενδεχόμενο πολεοδόμησης μέσω επεκτάσεων αν ο πληθυσμός είναι αυξανόμενος, και όχι μόνο ρύθμισης για ζώνη ως εκτός σχεδίου.
