Γερμανίδα τουρίστρια επέστρεψε θραύσμα κιονοκράνου πίσω στην Ελλάδα, προερχόμενο από το Λεωνιδαίο της Αρχαίας Ολυμπίας, το οποίο είχε απομακρύνει παράνομα και βρισκόταν στην κατοχή της από το 1960.
Στις 10 Οκτωβρίου 2025 έγινε η τελετή επαναπατρισμού του αρχαιολογικού κειμηλίου από το Μύνστερ της Γερμανίας στο Συνεδριακό Κέντρο της Αρχαίας Ολυμπίας (ΣΠΑΠ).
Τι είναι το κιανόκρανο και η σημασία του Λεωνιδαίου
Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για θραύσμα ιωνικού κιονοκράνου από ασβεστόλιθο, το οποίο σώζει ανά τόπους επίχρισμα. Κιονόκρανο είναι το ανώτερο μέλος ενός κίονα το οποίο υποβαστάζει το οριζόντιο μέρος της οροφής του εκάστοτε οικοδομήματος. Έχει μέγιστες σωζόμενες διαστάσεις στα 24 εκ. ύψος επί 33,5 εκ. πλάτος και παρουσιάζει τεχνοτροπικές ομοιότητες με αντίστοιχα ιωνικά κιονόκρανα από το χώρο της Αρχαίας Ολυμπίας.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού, το Λεωνιδαίο ονοματίστηκε από τον δωρητή του, Λεωνίδη, με καταγωγή από τη Νάξο. Βρίσκεται εκτός της Άλτεως, στο νοτιοδυτικό τμήμα του ιερού της Ολυμπίας. Πρόκειται για το μεγαλύτερο σε εμβαδόν κτήριο του ιερού, με διαστάσεις 74,80 επί 81,08 μ. και έχει χαρακτηριστικές ιωνικές στοές εξωτερικά και στις τέσσερις πλευρές. Ανεγέρθη κατά το δεύτερο μισό του 4ου αιώνα π.Χ. και αξιοποιήθηκε ως κατάλυμα επιφανών επισκεπτών του ιερού.
Το βόρειο μέρος του είχε αποκαλυφθεί ήδη κατά τις πρώτες γερμανικές ανασκαφές στην Ολυμπία, μεταξύ 1875 και 1881, ενώ κατά το διάστημα 1953-1956 ολοκληρώθηκε η ανασκαφή του.
Τι την ενέπνευσε να επιστρέψει το κλοπιμαίο
Η εν λόγω τουρίστρια από τη Γερμανία, είχε απομακρύνει παράνομα το κιονόκρανο το 1960, όταν επισκέφθηκε τον χώρο και το διατηρούσε όλον αυτόν τον καιρό στη συλλογή της.
Με αφορμή τις πρόσφατες επιστροφές αρχαιοτήτων από το Πανεπιστήμιο του Μύνστερ στις χώρες προέλευσής τους, παρακινήθηκε και η ίδια να το παραδώσει στο Πανεπιστήμιο, το οποίο με τη σειρά του συνέβαλε καταλυτικά ώστε να επιστρέψει στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στην Αρχαία Ολυμπία.
Το Πανεπιστήμιο του Μύνστερ αποδεικνύεται έτσι ένας σταθερός και αξιόπιστος συνεργάτης του υπουργείου Πολιτισμού. Το 2019 μάλιστα, είχε προχωρήσει στην επιστροφή του σκύφου του Λούη, του ιστορικού ολυμπιονίκη στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 1896, και ο οποίος εκτίθεται πλέον στο Μουσείο Αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων.
Έπειτα, το 2024, το Πανεπιστήμιο επέστρεψε και μία μαρμάρινη ανδρική κεφαλή ρωμαϊκών χρόνων προερχόμενη από νεκροταφείο της Θεσσαλονίκης, η οποία εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης. Ο Dr. Torben Schreiber, επιμελητής του Αρχαιολογικού Μουσείου του Πανεπιστημίου, τόνισε τη σταθερή βούληση του Μουσείου να επιστρέψει κάθε αντικείμενο που πιστοποιείται ως προϊόν παράνομης διακίνησης, ξεκαθαρίζοντας πως ποτέ δεν είναι αργά να γίνει το σωστό, το ηθικό και το δίκαιο.
Κατά τη διάρκεια της τελετής επαναπατρισμού, ο Γενικός Γραμματέας Πολιτισμού Γεώργιος Διδασκάλου ευχαρίστησε τους εκπροσώπους του Μουσείου και δήλωσε: «πρόκειται για μία ιδιαίτερα συγκινητική στιγμή. Η πράξη αυτή αποδεικνύει ότι ο πολιτισμός και η ιστορία δε γνωρίζουν σύνορα αλλά απαιτούν συνεργασία, υπευθυνότητα και αμοιβαίο σεβασμό. Κάθε τέτοια επιστροφή αποτελεί μία πράξη αποκατάστασης της δικαιοσύνης και ταυτόχρονα μία γέφυρα φιλίας ανάμεσα στους λαούς».
Οι ενέργειες της Ελλάδας αποφέρουν
Αυτή η οικειοθελής επιστροφή του κλεμμένου κιονόκρανου είναι μόνο ένα ακόμα παράδειγμα στη μακρά λίστα ανάλογων ενεργειών τα τελευταία χρόνια. Αυτό οφείλεται στις κατακτήσεις που έχει εξασφαλίσει η Ελλάδα μέσα από μια σειρά ποικιλότροπων δράσεων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, στοχεύοντας να ευαισθητοποιήσει και να κινητοποιήσει τους πολίτες κατά της αρχαιοκαπηλίας.
Τέλος, στην τελετή παρευρέθηκαν ο Γενικός Γραμματέας του ΥΠΠΟ, Γεώργιος Διδασκάλου, η Διευθύντρια του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, Dr. Katja Sporn, ο Διευθυντής των γερμανικών ανασκαφών στην Ολυμπία, Apl. Dr. Oliver Pilz, ο επιμελητής του Αρχαιολογικού Μουσείου του Πανεπιστημίου του Μύνστερ Dr. Torben Schreiber, η Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών Βάσω Παπαγεωργίου και η Προϊσταμένη του Τμήματος Τεκμηρίωσης Έλενα Βλαχογιάννη, η Προϊσταμένη της ΕΦΑ Ηλείας, Ερωφίλη Κόλλια, στελέχη της αρχαιολογικής Υπηρεσίας και των τοπικών αρχών και φορέων.
ethnos.gr
